Wolny handel - EFTA

Dzięki liberalizacji handlu, uczestnicy mogą uzyskać wiele ekonomicznych korzyści. Nierozłącznie z korzyściami wiążą się koszty, które obciążają gospodarki w procesie dostosowania się do warunków wolnego handlu. W procesie otwierania się na zewnątrz może wystąpić nierówny rozkład korzyści i kosztów między partnerami o różnym poziomie rozwoju gospodarczego. Korzyści z wolnego handlu mogą być widoczne w długim okresie, koszty są obciążeniem w okresie krótkim. Dopiero przez zestawienie korzyści i kosztów możemy mówić o efektach strefy wolnego handlu. Podczas procesu liberalizacji partnerzy muszą dostosować różnorodne dziedziny aktywności gospodarczej. Zmiany w wielkości i strukturze obrotów handlowych pociągają za sobą zmiany w wielkości i strukturze produkcji. Zmieniają się ceny towarów i czynników produkcji. Nowe ceny wprowadzają zmianę kierunku międzynarodowej specjalizacji. Procesy dostosowawcze dotyczą skali makroekonomicznej i mikroekonomicznej, obejmują reorganizację przemysłów i przedsiębiorstw. Wolny handel wpływa na wielkość i strukturę zatrudnienia oraz na bilans handlowy i cyrkulację pieniądza. Strukturalne dostosowanie gospodarek krajów strefy do polityki zewnętrznej następuje w drodze ewolucji specjalizacji produkcji i wymiany. Zmiany mogą mieć charakter wewnątrzgałęziowy lub międzygałęziowy. Rozwój specjalizacji międzygałęziowej oznacza konieczność restrukturyzacji gospodarek partnerów, wewnątrzgałęziowa specjalizacja stanowi łatwiejszą drogę ich włączania się do międzynarodowego podziału pracy. W ramach ewolucji występują korzyści efektywniejszego wykorzystania zasobów. W EFTA przeważała tendencja rozwoju podziału pracy o charakterze wewnątrzgałęziowym. W latach 1958-1978 w wymianie najważniejszych 21 grup towarowych przeważała specjalizacja międzygałęziowa tylko w obrotach czterech grup towarowych, a w wymianie szesnastu wewnątrzgałęziowa. Międzygałęziowy podział pracy wyraźnie rozwijał się wewnątrz EFTA w wymianie obuwia i odzieży. Przyczyną był kosztowy charakter konkurencji, nowy poziom cen na rynku strefy doprowadził do realokacji produkcji do najtańszych producentów. W krajach skandynawskich w latach 1961-1980 rozwój specjalizacji wewnątrzgałęziowej był wywołany zróżnicowanym popytem, podobną strukturą gospodarczą i podobnym procesem integracji gospodarczej.