Streszczenie "Przegląd wojska"

"Przegląd wojska" PLAC MARSOWY służył do przeglądów wojska, tam car oglądał i trenował je. Zachowywał się przy tym jak kokietka idąca na bal. "Kokietka idąc na bal do pałacu Nie tyle trawi przed zwierciadłem czasu, Nie robi tyle umizgów, grymasów, Ile car co dzień na tym swoim placu." Doskonale wyszkolone wojsko posłuży mu do zatrwożenia ludzi. Mimo że ćwiczenia są wykonywane przez wojsko rutynowo, schematycznie, ludzie zbierają się na placu, bo to jedyna towarzyska atrakcja w mieście. Na placu jest mnóstwo wojska, panuje chaos, żołnierze są wszyscy tacy sami, jednostajni jak robactwo. Żeby ich rozróżnić, trzeba dokładnie i uważnie się przyglądać lub mieć doskonały wzrok jak biolog zajmujący się badaniem robactwa. "Bohatery tak podobne sobie, Tak jednostajne! Stoi chłop przy chłopie..." Ludzie stracili wartość, stali się przedmiotami, bardziej liczą się konie. Oddziały, które ogląda car są dobrze przeszkolone, reprezentacyjne. Reszta jest umierająca. W wojsku panuje zakłamanie. Ludzie i car są okłamywani. Oficerowie kradną przy każdej okazji, by zdobyć pieniądze na alkohol i grę w karty. "Świecą się wwzyscy, lecz nieświatłem własnym, Promienie idą na nich z oczu pańskich; Każdy jenerał jest robaczkiem jasnym, Co błyszczy pięknie w nocach świętojańskich; Lecz skoro przejdzie wiosna carskiej łaski, Nędzne robaczki tracą swoje blaski." Cara od dziecka wychowywano na tyrana, wdrażano mu despotyzm. Poznał tylko zły świat. Nawet nie wie, że może być inaczej, jednak ucywilizował Rosję. "Ledwie z kolebki dziecko wyjdzie carskie, Zaraz do tronu zrodzony paniczyk Ma strój kurtki kozackie, huzarskie, A za zabawkę szbelkę i - biczyk." Europa nie zrozumie istoty despotyzmu, zna tylko powierzchownie obrazy wspaniałego imperium, ale nie zdaje sobie sprawy z jego barbarzyństwa, a car może spróbować kiedyś podbić Europę, lecz ona tego nie zauważy (będzie widzieć tylko to, co zechce). Europa nie dostrzega niebezpieczeństwa. Żołnierze boja się cara. Gorszym przeżyciem jest dla nich niełaskawe spojrzenie cara niż śmierć. Przegląd wojska nie zaznajamiał cara z wojną. On bawił się żołnierzami jak narzędziami, zabawkami. Ludzie się dla niego nie liczą. Człowiek staje się rzeczą, ale nie powinien pozwolić na takie traktowanie, bo w ten sposób zatraca swoja osobowość. Bezgraniczne poświęcenie nie godzi się człowiekowi, to domena psa. W Rosji człowiek jest uzależniony od systemu, który jest jak maszyna, a człowiek to trybik, bez którego i tak wszystko będzie działać, a jeśli nie, to można go zastąpić innym. Powinien się liczyć nie tylko heroizm niewoli, ale przede wszystkim heroizm buntu.