Społeczeństwo tradycyjne i nowoczesne - porównanie

Społeczeństwo tradycyjne i nowoczesne. Teoria modernizacji. Społeczeństwo tradycyjne (przedkapitalistyczne) charakteryzuje się: - przewaga w strukturze produkcyjnej obszarów nierozwiniętych - wielka liczba chłopskich gospodarstw rodzinnych objętych przez stosunki przedkapitalistyczne - oddziaływanie metropolii na peryferie – rozkładanie gospodarki tradycyjnej i hamowanie rozwoju kapitalizmu 2 typy społeczeństw tradycyjnych: a) wschodni – przeważające potrzeby odczuwane społecznie miały charakter społeczny; istotna jest jakość życia, która zależy nie tylko od produkcji i konsumpcji, ale i od przynależności społecznej, prestiżu związanego z przynależnością do określonego segmentu społecznego; refleksyjność religijna (buddyzm) – odpowiadają mu wzorce zachowań gospodarczych – produkuje się aby zaspokoić konkretne potrzeby, nadwyżki zużywa się w formach rytualnych (np.: budowa świątyni) b) zachodni – przeważające potrzeby społeczne miały charakter gospodarczy; wzorzec akumulacyjny – działalność gospodarcza nastawiona jest na osiąganie nadwyżki pozwalającej na rozszerzenie produkcji Modernizacja społeczna - to przejście od społeczeństwa tradycyjnego (przedkapitalistycznego) do nowoczesnego (kapitalistycznego) industrialnego lub postindustrialnego - polega na uruchomieniu mechanizmów racjonalizacji działalności gospodarczej - dominacja oparta jest na sile materialnej - wyraźne struktury klasowe i wyraźna przynależność do nich - na modernizację składają się następujące powiązane ze sobą procesy zachodzące wg Smelsera: w technologii – przejście od technik prostych i tradycyjnych do wykorzystania wiedzy naukowej; w rolnictwie – od gospodarki naturalnej do masowej produkcji płodów rolnych ; w przemyśle – zastąpienie siły ludzkiej i zwierzęcej, pracą ludzi przy napędzanych energią maszynach (industrializacja); w układach ekologicznych migracje wewnętrzne ze wsi do miast. Wyżej wymienione procesy wywierają wpływ na strukturę społeczną. Następuje dyferencjacja strukturalna czyli powstawanie wyspecjalizowanych i autonomicznych jednostek społecznych np.: - funkcje oświatowe od rodziny przejmuje szkoła; - produkcja rodzinna zastępowana jest przez fabryczną; - wymiana oparta na zasadach nieekonomicznych zastępowana jest przez rynek; - mniejsze znaczenie niż w społeczeństwach tradycyjnych przypisuje się do pozycji społecznej; - integracja – rosnącemu podziałowi pracy towarzyszy rozwój mechanizmów harmonizujących i utrwalających interakcje jednostek o zróżnicowanych interesach - zaburzenia społeczne – niszczone są tradycyjne sposoby działania, wzory, normy, wartości, co powoduje anomię