Rozwój leasingu w polskich przedsiębiorstwach

Od kilku lat rozwija się w Polsce nowe zjawisko gospodarcze leasing, który robi zawrotną karierę. Pomimo, że z leasingiem zetknęły się już firmy polskie, ciągle daje się zauważyć nie dostateczną wiedzę na jego temat. Leasing jest jedna z możliwości finansowania inwestycji i w pewnych sytuacjach może okazać się najkorzystniejszą formą, natomiast w innych sytuacjach decyduje o skorzystaniu z leasingu nie byłby optymalne. Szansę rozwoju leasingu są duże, dlatego o powodzeniu instytucji leasingu decyduje między innymi następujące cechy: 1. stworzenie dodatkowego źródła finansowania zewnętrznego; 2. uzyskania możliwości korzystania z prawa własności przedmiotów, głównie środków produkcji bez konieczności ich nabywania; 3. dobre zabezpieczenie finansującego transakcją przez zapewnienie mu prawa własności przedmiotów leasingu; 4. zwolnienie znacznej części środków kapitałowych leasingobiorcy przeznaczonych w razie nie korzystania z leasingu na zakup środków produkcji 5. korzyść dla firm leasingowych pozwalająca na podstawie umów leasingowych osiągnąć znaczne zyski i korzystnie lokować kapitał 6. w warunkach stabilnej gospodarki uzyskanie oszczędności podatkowych. Koncepcja leasingu opiera się na założeniu, że podmiot leasingu ( głównie w postaci środków produkcji ) zapewnia zysk użytkownikowi, a nie właścicielowi. W związku z tym właściciel ( leasingodawca ) spodziewa się, że użytkownik ( leasingobiorca ) poprzez wystarczający obrót środkami produkcji pozyskanymi w ramach leasingu osiągnie dochód, z którego pokryje czynsz, tj. opłatę leasingową i tym samym zapewni zysk zarówno sobie jak i leasingodawcy. Możliwości realizacji tej koncepcji tj. leasingu jako sposobu na finansowanie inwestycji dla przedsiębiorstw, są głównie uwarunkowane rozwiązaniami systemu podatkowego oraz przyjętymi zasadami amortyzowania środków trwałych. Prawo do stosowania przyspieszonej amortyzacji jest tu rozwiązaniem pożądanym m.in. z tego względu, że pozwala w początkowych latach intensywnej pomniejszyć z amortyzacji wielkość zasobów podlegających opodatkowaniu przez co przedsiębiorstwa opóźniają płacenie podatków i osiągają lepsze wyniki. Motywacje wynikające z ulg podatkowych związanych z nabywaniem dóbr inwestycyjnych często kierowane do przedsiębiorstwa nie mogą być przez nie zdyskontowane , ponieważ przejściowo nie osiągają one zysku lub osiągają zysk niższy od tego, który pozwoliłby im korzystać z ulgi podatkowej, bądź też inwestują tak intensywnie, ze sumą możliwych do osiągnięcia ulg przewyższa zysk netto. Wówczas w takich okolicznościach dochodzi do uzasadnianego i wzajemnie korzystnego. Kojarzenie interesów przedsiębiorstw osiągającego zyskiem, zasobnego w środki i poszukującego osłony podatkowej dla swych zysków z przedsiębiorstwem rozwijającym się i zainteresowanym użytkownikiem „środków trwałych, a nie mogących” „skonsumować” korzyści, podatkowych związanych z zakupem dóbr inwestycyjnych. Tym bardziej to drugie przedsiębiorstwo najczęściej na wówczas problem zdobycie środków na inwestycje a w przypadku zakupu zmuszone jest do zaciągania kredytu inwestycyjnego. Tak więc pierwsze z tych przedsiębiorstw ( zazwyczaj jest to bank lub należąca do banku firma leasingowa ) nabywa aktywa, które stają się przedmiotem leasingu. Staje się wówczas leasingodawcą, drugie z przedsiębiorstw staje się ich użytkownikiem. Niektóre z osiągniętych korzyści podatkowych leasingodawca może przekazać leasingobiorcy np. poprzez odpowiednio niższe stawki, złagodzone warunki leasingu, a część zatrzymuje jako korzyść dla siebie, osiągając w sumie wynik finansowy lepszy niż by osiągnął w przypadku udzielania kredytu ( poprzez świadczenie leasingu bank staje się właścicielem różnego rodzaju wyposażenie, które dla funkcjonowania banku nie jest potrzebne. Jeżeli została zawarta transakcja, która dotyczy tego samego obszaru podatkowego, to jej skutek jest dla władz fiskalnych w zasadzie neutralny, gdyż ulgi podatkowe przysługują i tak z mocy prawa, a zmienia się jedynie ich adresat. Umowy leasingowe mogą zatem przyznawać prawo do amortyzowania zarówno leasingodawcy jak i leasingodawcy. Przedstawione powyżej uwarunkowania, przesądzają zainteresowanie tą formą inwestowania i pozyskiwania kapitału rzeczowego, są charakterystyczne głównie dla krajów wysoko rozwiniętych. W Polsce, podobnie jak w krajach mniej rozwiniętych, w pobudzaniu zainteresowani leasingiem mniejszą rolę odgrywają rozwiązania w zakresie amortyzacji środków trwałych. Na etapie transformowania systemu funkcjonowania gospodarki i związanych z tym potrzeb restrukturyzacyjnych dwa wspomagające się w pobudzaniu rozwoju elementy, tj. amortyzacja i ulgi podatkowe, traktuje się jako alternatywne. Tymczasem preferuje się pozyskiwanie środków na rozwój głównie poprzez: a) przyspieszona amortyzację; b) odejście od inwentaryzacji ulg podatkowych. Zwolennicy tej opcji jej walory postrzegających w tym, że: a) podatnik sam ma możliwość podjęcia racjonalniej decyzji i inwestowania jedynie wówczas, kiedy będzie miał szansę osiągnięcia w związku z tymi inwestycjami dodatkowymi dochodami b) poprzez zastąpienie ulg podatkowych przyśpieszoną amortyzację się również destabilizacji systemu, podatkowego ( okresowych zmian priorytetów ). Ułatwia to podejmowanie długo fachowych decyzje inwestycyjne, a podatnikom pomaga dokonać wyboru, w co angażować kapitał. Leasing sprowadza się najbardziej w gospodarce ustabilizowanie o niskiej stopie inflacji, dlatego atrakcyjność leasingu w Polsce jest uwarunkowana dążeniem do tego stanu. Za konieczność rozpowszechniania tej formy obrotu i finansowania inwestycji w polskim przedsiębiorstwach na gruncie polskiej gospodarki przemawiają następujące przesłanki. 1. Leasing pozwala leasingobiorcy na sfinansowanie inwestycji w całości lub przeważającej części ze środków obcych bez wyczerpania własnych zasobów w przeciwieństwie do kredytu bankowego, gdzie kredytobiorca musi wnieść około 15-20% środków własnych. Zresztą praktyka dowodzi, że kredytobiorca łatwiej udziela zgody na leasing w obliczu bowiem upadku firmy straty są mniejsze, gdyż dotyczą dochodów z opłat leasingowych, a ponadto istnieje możliwość odzyskania tego co było przedmiotem umowy. W przypadku leasingu operacyjnego, leasing w przeciwieństwie do innych sposobów pozyskiwania kapitału rzeczowego nie ma skutków dla bilansu ( nie występuje w nim jako zobowiązanie )i tym samym nie zmniejsza zdolność kredytowych leasingobiorcy. 2. Leasing pozwala płacić czynsz leasingu związany z wzięciem w używanie, środków trwałych z bieżących dochodów przedsiębiorstwa jeszcze przed ich opodatkowaniem ( zamiast z zysku pomniejszonego o podatek dochodowy oraz inne obciążenia fiskalne ). 3. Leasing zapewni zachowanie zbieżności terminów wydatkowania środków i ich pozyskiwania ( co osiąga się w wyniku dostosowania długości umowy leasingowej do przewidywanego okresu trwałości użytkowej sprzętu czy wyposażenie będącego przedmiotem leasingu ). Możliwe jest tu konsekwentne finansowanie z korzyści. Nie występuje ono w żadnym innym rodzaju finansowania. 4. Daje możliwości rozszerzenia zdolności produkcyjnych, zarazem pozwala na szybko dostęp do nowoczesnych technologii i sprzętu, przy czym ryzyko ze strony leasingobiorcy jest tu ograniczone, a ponadto istnieje możliwość okresowej wymiany aktywów na sprzęt nowocześniejszy technologicznej. Możliwe jest także używanie środków produkcji o różnym stopniu zużycia w zamian za odpowiednie zmniejszony czynsz leasingowy. 5. Poprzez możliwości różnicowanie umów zapewnia dostosowanie się do indywidualnych potrzeb leasingobiorcy i pozwala na elastyczne dostosowanie płatności do specyfikacji działania przedsiębiorstwa z dołu lub z góry ze zmienną częstotliwością wynikającą np. z sezonowości produkcji. Wszystkie formy leasingu charakteryzują się tymi samymi zaletami choć o różnym natężeniu Szybki rozwój w Polsce leasingu zawdzięczamy przede wszystkim mnogości swoich zalet, wśród których wymienia się:  możliwość sfinansowania inwestycji w całości ze środków obcych;  efektywność wykorzystania kapitału;  umożliwiają korzystanie z ulg podatkowych ( ulg inwestycyjnych );  umowy leasingowe są bardzo elastyczne, m.in. ze względu na duża mobilność i zdolność dostosowawcze firm leasingowych;  stwarza dodatkowe źródło finansowania zewnętrznego dla użytkowników wyposażeni i różnicuje portfel ich pożyczek;  równomierny podział ryzyka między strony umowy;  leasing umożliwia uzyskania wyższego zysku niż w przypadku udzielenia zwykłych kredytów  leasingodawca może wykorzystać dalej przedmiot umowy po wygaśnięciu kontraktu;  możliwość skorzystania niezależnie od leasingu, z kredytu bankowego, gdyż przedmiot leasingu nie występuje w bilansie jako zobowiązanie;  rozszerzenie pola manewru poprzez zwielokrotnienie możliwości podejmowania alternatywnych decyzji związane ze zwiększeniem ilości źródeł finansowania;  umożliwienie szybkiego dostępu do najnowszych technologii i produkcji przy użyciu najnowszego sprzętu;  możliwość uzyskania środków produkcji o różnym stopniu zużycia w zależności od potrzeb i możliwości płatniczych leasingobiorcy;  pewna elastyczność umów leasingowych w zakresie sprzętu czasu trwania , warunków płatności i wynikających z tego możliwość dostosowania się do bardzo indywidualnych potrzeb leasingobiorcy;  inne.