"Zaklęcie" - racjonalizm i klasycyzm

„Zaklęcie” Czesława Miłosza - nawiązanie do racjonalizmu i klasycyzmu. Racjonalizm był nierozerwalnie związany z głównym prądem ideowym oświecenia - krytycyzmem. Racjonalizm, którego ojca dopatrywano się w Kartezjuszu stanowił oparcie dla krytycyzmu. Racjonalizm szczególną wagę przywiązywał do roli rozumu w poznawaniu prawdy. Klasycyzm wyznaczał poezji cele utylitarne, zaangażowanie w społeczno-kulturowe przemiany. Klasycyzm odwołuje się do literatury starożytnej eksponując język jasny, przejrzysty, pełen harmonii i elegancji. Budowę taką reprezentuje "Zaklęcie" Miłosza. • Pochwała ludzkiego rozumu, jego możliwości poznawczych " Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony" • rozum jako oparcie, nieomylne narzędzie człowieka "Nieprzyjaciel rozpaczy, przyjaciel nadziei" • wiersz zawiera ideały rewolucji francuskiej => równość, jedność, braterstwo "On nie zna Żyda ni Greka, niewolnika ni pana" • pochwała filozofii i poezji jako wartości służących celom utylitarnym, dydaktyczno-moralizatorskim "I prowadzi nam rękę, więc piszemy z wielkiej litery Prawda i Sprawiedliwość, a z małej kłamstwo i krzywda" • ogromna rola poezji i słowa jako narzędzi oddziaływania na społeczeństwo • poezja i filozofia strażnicą moralności i etyki człowieka • motyw gospodarstwa świata => fizjokratyzm "W zarząd oddając nam wspólne gospodarstwo świata" • ideały prawdy i sprawiedliwości • optymizm i wiara w wartości humanistyczne i szeroko pojęty humanizm mający moc ocalającą człowieka i świat "Piękna i bardzo młoda jest Filo-Sofija I sprzymierzona z nią poezja w służbie Dobrego" • poezja i filozofia sprzężona z rozumem zwyciężają czas i przeciwności Budowa wiersza: • forma rozprawki, dyskursy filozoficznej • stylizacja na kaznodziejski patos • personifikacja filozofii, natury, rozumu • proste epitety • kontrasty (rozum - zło , prawda - kłamstwo)