Obraz społeczeństwa polskiego w "Nad Niemnem"



Obraz społeczeństwa polskiego po powstaniu styczniowym Akcja utworu toczy się w latach osiemdziesiątych na Grodzieńszczyzn~e, we dworze Korczynskich i sąsiednim zaścianku Bohatyrowiczów – w dwóch środowiskach, między którymi narósł konflikt ekonomiczny, mający podłoże polityczne (wspólny udział w powstaniu styczniowym i solidarnie przeżywana klęska paradoksalnie utrudniają kontakt w nowej rzeczywistości) i zaostrzony dodatkowo przez poczucie zróżnicowania społecznego. Oprócz średniozamożnych ziemian Korczyńskich, borykających się z ekonomicznymi następstwami uwłaszczenia i powstania, oraz zaścianka Bohatyrowiczów, autorka pokazała epizodycznie inne warstwy społeczne wsi kresowej: bogatą (Andrzejowa Korczyńska, Darzeccy, Różyc) i uboższą szlachtę (Kirłowie), służbę folwarczną. W powieści przedstawiona została także, zawsze ważna w twórczości Orzeszkowej, „kwestia kobieca”, na przykładzie kilku sylwetek, jak Marta Korczyńska, która w obawie przed utratą pozycji społecznej zrezygnowała z małżeństwa z ukochanym człowiekiem, Teresa, całe życie czekająca na męża, rozleniwiona, histeryczna Emilia Korczyńska, jej córka Leonia, zepsuta salonowym wychowaniem, i inne. Znamienne jest, że główną postacią powieści jest właśnie kobieta, Justyna Orzelska, a jej wewnętrzny i duchowy rozwój uczyniła autorka najważniejszym tematem wielowątkowo prowadzonej fabuły. Bohaterowie (i bohaterki) powieści są nie tylko reprezentantami różnych postaw i środowisk, autorka dobitnie zaznacza także ogólniejszy podział na „starych” i „młodych”, wyraźnie różnicując dwa pokolenia, stanowiące przede wszystkim dwie odrębne propozycje postaw wobec rzeczywistości popowstaniowej i – w wymiarze uniwersalnym – wobec życia w ogóle. Przeszłość – tragiczna i zarazem idealizowana dzięki poczuciu braterskiej wspólnoty – przypominana jest poprzez szereg aluzji i napomknień, retrospektywnych opowieści bohaterów, wreszcie – najbardziej dosłownie – poprzez umiejscowienie akcji na terenie, gdzie rozegrała się jedna z ostatnich bitew powstania styczniowego, terenie naznaczonym obecnością szczególnej mogiły, a właściwie dwóch mogił. Jedna z nich – to grób Jana i Cecylii, legendarnej pary nierównych stanem przodków rodziny Bohatyrowiczów. Jan i Cecylia, niczym para bukolicznych kochanków, jacyś słowiańscy Dafnis i Chloe (autorka nawiązuje bowiem nie tylko do ideałów romantycznych czy sentymentalnych, ale i do tradycji sielanki oraz mitu arkadyjskiego), są symbolem idealnej, partnerskiej i rozumnej miłości, a przy tym stanowią wskazanie tradycji solidaryzmu i braterskiej zgody ponad podziałami społecznymi. Druga mogiła – to grób powstańców, pamiątka przegranej bitwy. Funkcjonuje ona w powieści w wieloraki sposób – jako swoiste memento dla postaci pozostających ze sobą w konflikcie, jako wskazanie (zresztą – niejednoznaczne) dla młodego pokolenia, wreszcie – jako symbol wartości łączących – oprócz miłości – parę głównych bohaterów. Jak powiedzieliśmy, akcja utworu toczy się około roku 1885 w Grodzieńszczyźnie, nad Niemnem. Już pierwsze strony powieści, stanowiące przedakcję, wprowadzającą nas w nastrój utworu, narzucają czytelnikowi sposób widzenia świata będący swoistą odmianą realizmu godzącego szerokie, epickie spojrzenie na rzeczywistość – przyrodę i ludzi – połączone z umiłowaniem szczegółu, wnikliwą obserwacją. Opis pól i lasów stanowiących tło dla ludzkich dramatów jest jednocześnie pełnoprawnym i autonomicznym tematem powieści. Widać w tym ujęciu ton mickiewiczowski –jego to przecież zwrot posłużył Orzeszkowej za nowy tytuł dzieła.

Obraz społeczeństwa polskiego w "Nad Niemnem"

Materiały

Szkic duchownego portretu człowieka 10. Temat: Co jest w czlowieku? szkic do duchowego portretu czlowieka Co jest w czlowieku? – szkic do duchowego portretu czlowieka konca XIX i XX w. Inspirowany literatura i sztuka wspólczesna. Co jest w czlowieku? Kto to jest czlowiek? Fenomen czlowieka od poczatku pojawienia sie na Ziemi budzil rózne emocje – od podziwu dla...

Bogactwo myśli we fraszkach Jana Kochanowskiego Fraszki są to drobne utwory wierszowane, najczęściej o treści żartobliwej, humorystycznej znane już w antyku. Ich nazwa pochodzi z języka włoskiego (frasca) i oznacza gałązkę. Bohaterami fraszek Kochanowskiego są zwykli, przeciętni ludzie, których wady, np. ciągoty do alkoholu, traktowane są z przymróżeniem oka. \"O żywocie ludzkim\" We frasz...

Główne pojęcia starożytne TRADYCJA, przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kulturowe (obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne itp.) uznane przez daną zbiorowość za społecznie doniosłe dla jej współczesności i przyszłości. MIT, lit. opowieść o stałej treści zdarzeniowej, przekazująca wyobrażenia danej zbiorowości o świecie i...

Definicja lęku i jego znaczenie dla człowieka a) lęk – jest to subiektywne odczucie niebezpieczeństwa, a jego negatywny charakter wpływa na fakt, że organizm uprzedza o porażce działania spowodowanego samym strachem b) strach – jest to przeżycie niebezpieczeństwa c) osobowość lękowa – pełna niepokoju, każda sytuacji związana z jakimś zadaniem będzie odczuwała jako intens...

Biznes jako zawód CZY BIZNES JEST ZAWODEM? Czy ludzi biznesu można potraktować jako grupę zawodową, a etykę biznesu jako odmianę etyki zawodowej`? Kryteriami pozwalającymi wyróżnić poszczególne zawody są głównie kwalifi¬kacje i funkcje pełnione przez ich przedstawicieli, których łączy jednakowy stosu¬nek do przedmiotu pracy. Przy określaniu jakiejś gr...

Przykłady literatury wojny i okupacji na podstawie słów Jana Pawła II Jan Paweł II “Bywa nie raz, że stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów” – słowa Jana Pawła II-ego czy literatura XX w. potwierdzają tę myśl. Przykłady literatury wojny i okupacji. Często, żyjąc w swoim własnym świecie, nie zdajemy sobie sprawy z okrucieństwa jakie panuje w otaczającym nas świecie. Często również ...

Biografia Sławomira Mrożka SŁAWOMIR MROŻEK URODZIŁSIĘ 29 CZERWCA 1930 R. [ W AKTACH URODZENIA WPISANO ZŁĄ DATĘ 26 CZERWCA], W BORZĘCINIE. SYN ZOFI [ Z DOMU KĘDZIOR], [ 1904- 1945], I ANTONIEGO [ 1903-1987], URZĘDNIKA POCZTOWEGO. BRAT JERZEGO [1928- 1932] I LITOSŁAWY [ 1935-1995]. W 1933 PRZEPROWADZIŁSIĘ WRAZ Z RODZINĄ DO KRAKOWA. PO WYBUCHU WOJNY RODZINA WRÓCIŁA DO ...

Charakterystyka Raskolnikowa Charakterystyka Rodiona Raskolnikowa. Główną postacią w powieści psychologicznej Fiodora Dostojewskiego pod tytułem „Zbrodnia i kara\" był Rodion Romanowicz Raskolnikow - syn Pulcherii Aleksandrowny i brat Awdotii Romanowej - ubogi dwudziestotrzyletni były student prawa petersburskiego uniwersytetu. Młodzieniec, który był na utrzy...