Wzorce osobowe w oświeceniu

WZORZEC OSOBOWY Tak, jak w każdej epoce, również w oświeceniu wykształcił się charakterystyczny wzorzec osobowy. Przede wszystkim był to człowiek "oświecony" - gruntownie wykształcony, oczytany, zorientowany w najnowszych prądach kulturowo-filozoficznych. Nie lekceważył historii, przeszłości, ale i nie przeceniał ich wartości. Niechętnie odnosił się do autorytetów, obowiązujących obyczajów, konwencji, cechował go antytradycjonalizm zachowań, swoboda myślenia, skłonność do finezyjnego, lekkiego, kunsztownego dowcipu, umiejętność prowadzenia interesującej, eleganckiej, pełnej galanterii konwersacji. Człowiek "oświecony" to Europejczyk w pełnym znaczeniu tego słowa, doskonale zna ogólnoeuropejski język konwersacji i korespondencji - francuski, oraz oświeceniowe konwencje miłości, "maniery" mówienia, gestykulacji i mody. Jest ciekawy świata, otwarty, tolerancyjny, towarzyski, gotowy na przyjęcie tego, co nowe, nieznane. Wolterianin - zwolennik filozofii Woltera. Wierzy w Boga jako podstawę prawa moralnego, a nie istotę miłości, okazuje mu cześć poprzez filozoficzne poddanie się temu, co nieuniknione. W stosunkach z ludźmi kieruje się uczynnością i sprawiedliwością - w ten sposób rozumie bycie moralnym. Wierzy w postęp, czyli wzrost dobrobytu i wolność, jest tolerancyjny, liberalny, otwarty, cechują go realizm i indywidualizm. W postępowaniu stara się być możliwie najbardziej skuteczny, obiera konkretny cel i konsekwentnie dąży do jego osiągnięcia.