Wskaźniki: EVA i MVA -znaczenie

Na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia niezwykle dużą popularność, szczególnie w krajach rozwiniętych, zdobyły dwa wskaźniki: EVA (ang. Economic Value Added) i MVA (ang. Market Value Added). Znajdują one zastosowanie między innymi w ocenie opłacalności inwestycji. Zostały one opracowane w 1982 roku przez firmę konsultingową Stern Stewart&Co z Nowego Jorku. Firma rozpoczęła popularyzowanie ujętych w syntetycznej postaci dwóch mierników - EVA i MVA – z swych wielo¬letnich doświadczeń doradztwa biznesowego. Nawet wydanie fundamentalnego dzieła „Tne Quest for Value" autorstwa „głównego archi¬tekta" EVA G. Bennetta Stewarta III (1991 r.), stanowiącego swoistą introdukcję tej koncepcji przed powoli wychodzącą z recesji korpora¬cyjną Ameryką, nie pobudziło jej wyobraźni w takim stopniu jak seria mających entuzjastyczny wydźwięk artykułów poświęconych pomysło¬wi firmy Stern Stewart. Ukazały się one na początku lat dziewięćdzie-siątych w biznesowej prasie z magazynem „Fortunę” na czele, przy czym szczególną rolę przypisuje się publikacji, w której EVA ochrzczono „prawdziwym kluczem do kreacji bogactwa”. Lata dziewięćdziesiąte XX wieku, zwłaszcza pierwsza połowa dekady, to rzeczywiście czas „re¬wolucji EVA”. System zarządzania zogniskowany na EVA szybko zdo¬bywał akceptację sporej części korporacyjnego świata, a przede wszyst¬kim samych akcjonariuszy, zaś nagłówki prasowe podnosiły EVA do rangi „najświeższego obecnie produktu finansowego”. Pojawiły się nawet przepowiednie, że EVA zastąpi w wycenach Wall Street wskaźnik EPS (wskaźnik zysku na jedną akcję). Firma Stern Stewart&Co posiada wyłączne prawo do posługiwania się znakami handlo-wymi obydwu wskaźników ponieważ na skutek popularności EVA wywołała silny efekt naśladownictwa w doradztwie biznesowym, i tak w krótkim czasie pojawiła się tak duża licz-ba, często „bliźniaczych”, choć opatrzonych odmiennymi nazwami koncepcji finansowych, że zaczęto żartobliwie zaczęto mówić o „rynku akronimów” i „woj¬nach mierników”. Przykładem tych swoistych „klonów” EVA jest zysk ekonomiczny firm McKinsey (EP - Economic Profit) i A.T. Kearney (EE - Economic Eamings). Ich odkrywczy charakter wynika z faktu, że pozwalają w prosty, a jednocześnie pre-cyzyjny sposób określić jaką kwotę w badanym okresie spółka faktycznie dodaje do kapi¬tału, który został dostarczony przez akcjonariuszy. Ekonomiczna Wartość Dodana (Economic Value Added –EVA) Wskaźnik EVA, nazywany ekonomiczną wartością dodaną, stanowi pewne prze-kształcenie (i uściślenie) znanego od dawna tzw. dochodu rezydualnego (ang. Residual Income), który oznacza różnicę pomiędzy zyskiem operacyjnym a kosztem kapitału. Powrót do zapomnianej idei zysku rezydualnego nastąpił w sytuacji poszukiwania nowych narzędzi analizy finansowej. Potrzeba nowego narzędzia została wykorzystana przez wspomnianą już Firmę Stern Stewart&Co, z której usług przy wdrażaniu koncepcji wartości dodanej skorzystało oko¬ło 300 przedsiębiorstw. Wśród nich wymienić można także znane firmy takie jak: Coca-Cola, Whirlpool czy Eli Lilly oraz Simens, AT&T, Hewlett-Packard. EVA jest przede wszystkim miernikiem okresowych wyników dzia¬łalności przedsiębiorstwa. Niestety, często sprowadza się tę koncepcję wyłącznie do sfery pomiaru dokonań, co niejednokrotnie skutkuje wdro¬żeniowym fiaskiem. Mamy wówczas klasyczny przykład zgubnego prze¬konania, że samo monitorowanie efektów kreacji wartości za pomocą wyrafinowanego miernika doprowadzi do poprawy wyników. EVA to w rzeczywistości system zarządzania przedsiębiorstwem integrujący trzy podstawowe obszary - wycenę, pomiar okresowych wyników oraz program motywacyjny - i orientujący je za pomocą jednolitych narzę¬dzi na długookresową maksymalizację bogactwa akcjonariuszy Wskaźnik EVA pozwala w sposób jednoznaczny stwierdzić, czy spółka po¬mnaża kapitał akcjonariuszy. Jest klasycznym miernikiem efektywności wyrażającym się następującą zależnością