Unia Europejska - charakterystyka

Unia Europejska. Utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego było tylko etapem niezbędnym do osiągnięcia wyższego poziomu integracji - Unii Europejskiej (UE). Unia Europejska została utworzona na mocy Traktatu podpisanego 07.02.1992 r. w Maastricht. Postanowienia Traktatu dotyczące kolejnych kroków na drodze integracji gospodarczej i walutowej obejmują te działania, które w Raporcie Delorsa zostały określone jako drugi i trzeci etap tworzenia UGiW. Zgodnie z Traktatem Unia Gospodarcza i Walutowa oznacza nieodwracalne ustalenie kursów walut państw członkowskich między sobą i wprowadzenie jednolitej jednostki walutowej, jak również uzgadnianie i prowadzenie jednolitej polityki monetarnej i fiskalnej, których celem jest stabilizacja cen Postanowienia Traktatu z Maastricht określają  kryteria jakie muszą spełniać kraje UE, aby wejść do UGiW,  realizację narodowych polityk budżetowych w obrębie Unii,  zasady funkcjonowania Europejskiego Banku Centralnego,  harmonogram tworzenia UGiW,  procedury podejmowania decyzji przez instytucje Wspólnot. Traktat nie przewidywał prowadzenia w Unii wspólnej polityki gospodarczej. Kraje UE zobowiązały się jednak do uznania realizowanej polityki gospodarczej za przedmiot wspólnego zainteresowania i do jej koordynacji. Zgodnie z postanowieniami Traktatu Rada UE sporządza projekt ogólnych wytycznych, co do polityk gospodarczych państw członkowskich i Wspólnoty oraz składa sprawozdanie Radzie Europejskiej. Rada Europejska działając na podstawie sprawozdania Rady UE, opracowuje ogólne wytyczne dotyczące polityki gospodarczej. Aby zapewnić koordynację polityk gospodarczych i trwałą zbieżność działań gospodarczych państw członkowskich, Rada UE, na podstawie sprawozdań przedłożonych przez Komisję, nadzoruje rozwój gospodarczy w każdym państwie członkowskim i we Wspólnocie oraz zgodność polityk gospodarczych z ogólnymi wytycznymi, a także regularnie dokonuje wszechstronnej oceny poszczególnych państw. Rada UE, działając na zlecenie Komisji, może kierować zalecenia pod adresem krajów, których polityka jest niezgodna z określonymi wytycznymi lub stanowi zagrożenie dla funkcjonowania Unii Gospodarczej i Walutowej. Rada UE może także zadecydować o podaniu swoich zaleceń do wiadomości publicznej. Wiele miejsca w Traktacie poświęcono polityce budżetowej. Wprowadzono zakaz kredytowania przez Europejski Bank Centralny i przez narodowe banki centralne instytucji lub organów Wspólnoty, władz centralnych, regionalnych, lokalnych lub innych władz publicznych, instytucji lub przedsiębiorstw publicznych państw członkowskich. Oznacza to więc uniemożliwienie finansowania przez Europejski Bank Centralny i przez narodowe banki centralne deficytu budżetu UE oraz deficytów narodowych. Zobowiązano także państwa UE do unikania nadmiernych deficytów w budżetach narodowych. Protokół do Traktatu wprowadza następujące wartości bazowe: 3 % PKB dla deficytu budżetowego i 60 % PKB dla długu publicznego. Komisja kontroluje zmiany sytuacji budżetowej i wysokość długu publicznego w państwach członkowskich, badając czy nie dochodzi do rażących błędów. Jeżeli państwo członkowskie nie spełnia wymagań postawionych przez oba kryteria lub jedno z nich, Komisja przygotowuje sprawozdanie. W sprawozdaniu tym Komisja uwzględnia wszelkie istotne czynniki, łącznie ze średniookresową sytuacją gospodarczo - budżetową państwa członkowskiego. Komisja przekazuje swoja opinię Radzie UE, która po zapoznaniu się z raportem podejmuje decyzję o tym czy deficyt jest nadmierny. W sytuacji gdy polityka gospodarcza jest niezgodna z ogólnymi wytycznymi lub deficyt i dług publiczny zostaną uznane za nadmierne, Rada UE wydaje danemu państwu zalecenia, mające na celu poprawę sytuacji w określonym terminie. Jeżeli kraj nie dostosuje się do zaleceń, Rada UE działając na zlecenie Komisji może podać je do wiadomości publicznej, a gdy i to nie pomaga, zastosować jeden lub kilka z następujących środków:  zażądać od kraju opublikowania dodatkowych informacji, określonych przez Radę UE, przed emisją obligacji i papierów wartościowych,  zwrócić się do Europejskiego Banku Inwestycyjnego o zrewidowanie polityki pożyczkowej względem tego kraju,  zażądać od danego państwa złożenia nieoprocentowanego depozytu w odpowiedniej wysokości na rzecz Wspólnoty, do czasu, gdy zdaniem Wspólnoty, nadmierny deficyt zostanie skorygowany,  nałożyć kary w odpowiedniej wysokości. Jeżeli Rada UE poda zalecenia do wiadomości publicznej, to natychmiast po stwierdzeniu poprawy sytuacji, wydaje publiczne oświadczenie o tym, że nadmierny deficyt w danym państwie przestał istnieć. Należy również zauważyć, że UE nie odpowiada za zobowiązania władz narodowych, regionalnych i lokalnych oraz innych władz, instytucji lub przedsiębiorstw państwowych żadnego z państw członkowskich, co ma zapobiec konieczności ponoszenia konsekwencji ewentualnej niewypłacalności któregoś kraju przez innych członków Unii. Wprowadzone zasady i ograniczenia są niezbędne do skutecznej antyinflacyjnej polityki pieniężnej na szczeblu Unii Walutowej, ponieważ przy jednej wspólnej walucie skutki deficytu budżetowego jednego lub kilku krajów byłyby odczuwane w całej Unii.