Twórczość Mikołaja Reja



Mikołaj Rej z Nagłowic ( 1505 - 1569 ) pochodził z bardzo bogatej rodziny szlacheckiej. W młodości niechętnie uczęszczał do szkół, nie otrzymał starannego wykształcenia. Potem stał się samoukiem. Uczestniczył w sejmach i sejmikach. Zaaranżował "Ruch egzekucji praw". W 1543r. przeszedł na kalwinizm, sympatyzując z ruchem reformatorskim. Rej ma pochodzenie sarmackie. Sarmata to szlachcic-rycerz. Człowiek poćciwy to szlachcic-ziemianin. Sarmata: przodkowie (dawność rodu), klejnot (pieczęć - pierścień), herb i zawołanie. Godność szlachcica: tradycja, poszanowanie dobrych obyczajów, zachowanie wszelkich cnót "przystojnych" temu stanowi. Spuścizna literacka Reja: • wiersze - tzw. "figliki" ( Rej to facecjonista ® facecja - żart, opowiastka, figiel ). • dialogi - np. "Krótka rozprawa między trzema osobami: panem, wójtem i plebanem" napisana w 1543r. • dramaty - "Kupiec" , "Żywot Józefa" ( miały charakter średniowiecznych moralitetów ). • zbiór kazań kalwińskich - "Postylla" • inne utwory - "Zwierciadło" , "Żywot człowieka poćciwego" Elementy radykalizmu społecznego w krytycznym obrazie stosunków społecznych panujących w Rzeczpospolitej w XVI w. ( "Krótka rozprawa..."). 1. Utwór ten wydał pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek. 2. Bohaterami utworu są przedstawiciele trzech stanów: pan (szlachty), wójt (chłopów), pleban (duchowieństwa). Pełni± oni funkcje reprezentatywne. 3. Wymowa ideowa Duchowieństwo nadużywa swej władzy i możliwości. Księża rzadko odprawiaj± msze, odrzucaj± reguły jakimi powinni kierować się w swoim powołaniu (pijaństwo, nadmiar jedzenia i rozrywek). Chłopi płacą za duże podatki na rzecz szlachty i kościoła (dziesięciny, odpusty, święta kościelne). Szlachta skłócona. Długo obraduje, ustala uchwały zgodne tylko z jej interesami, a nie interesami Rzeczpospolitej. Walka o urzędy. Chłopi cierpią biedę. Nie mają co jeść, z czego płacić podatków. Przekupstwo urzędników i sędziów, zabieganie szlachty o własne korzyści. Parenetyczny wzorzec szlachcica i ziemianina w "Żywocie człowieka poćciwego" Mikołaja Reja. "Parenetyczny" - mający charakter moralizatorski, dydaktyczny i pouczający. Geneza i analiza fragmentów: "Żywot..." był częścią "Zwierciadła", które ukazało się w Krakowie w 1567r. Zawarł tu autor swoje przemyślenia, obserwacje, egzempla dotyczące życia typowego szlachcica polskiego jako człowieka żyjącego zgodnie z naturalnymi prawami i będącego nieodłącznym elementem świata. Wszystko jest uporządkowane: od dzieciństwa, przez młodość aż do wieku dojrzałego i starości; co odpowiada porom roku: wiośnie, lecie, jesieni i zimie. Rej w "Żywocie..." gani postępki nieobyczajne, a nagradza dobre. Prawdziwe szlachectwo polega na przestrzeganiu kodeksu moralno-etycznego a nie sygnetach, herbach czy pijatykach. Rej ostrzega przed zgubną "szarą pyszką", pod którą ukrywa się głupota, małostkowość, obłuda, niemoralność. Szlachta i ziemiaństwo żyją w rytm cyklicznych zmian pogody. Dlatego muszą znać się na pracach w polu i przestrzegać ich wykonywania, a wtedy przyroda nagrodzi ich trud obfitymi plonami. Ogólne przesłanie: "Nie leniuchuj, ale w każdym momencie życia staraj się być lepszym, mądrzejszym i pracowitszym" ( są to główne hasła protestantyzmu ). Podsumowanie Reja. Nasz "Dante w sarmackim kontuszu" sam będąc szlachcicem nie przywiązywał wagi do szczególnego intelektualnego rozwoju, umysłowych wartości. Zwracał uwagę na praktyczność, użyteczność, umiejętności szlachcica, na jego stosunek do praw przyrody, innych stanów. Zalecał poczciwe życie (naturalnie życie szlachecko- rycerskie - udział w turniejach, zabawach, sztuka dyskusji, których to mieli "zażywać" młodzi na pańskich dworach. Rej dając liczne egzempla (przykłady) poucza, gani, chwali oraz wskazuje właściwszą drogę postępowania. Język Reja. potoczny, rozwlekły, "przecięty" prostacki, niekiedy wulgarny, dosadny barwny liczne zdrobnienia i powtórzenia długie, złożone zdania zapytania przykłady z życia wzięte dydaktyzm i utylitaryzm wyliczenia zwroty bezpośrednie do czytelnika wypowiedzi krytyczne często satyryzujące "kulawe" rymy i anakoluty ( zdania nieprawidłowo zbudowane ) styl indywidualny Reja - zdrobnienia (np. waluneczki, wirydażyki) - zwroty do czytelnika - zdania wielokrotnie złożone - zaczynanie frazy od A (z Biblii) - orzeczenie na końcu zdania (z łaciny) (też z Biblii) - pytania retoryczne i zdania wykrzyknikowe - dowcip rubaszny - charakterystyczne słowa: chędożyć, a wszakoż ( Rej często ich używa ) „ niechajże wrzdy postronni znają, że Polacy nie gęsi i swój język mają”

Twórczość Mikołaja Reja

Materiały

Zadania kierownika firmy Zadania kierownika: 1. Praca z ludźmi i przez ludzi - z każdym, kto może się przyczynić do osiągnięcia celów organizacji. 2. Zapewnienie dobrej komunikacji w organizacji - kontakty z innymi kierownikami. 3. Dopilnowanie, by zadania były skutecznie wykonywane - ponoszenie odpowiedzialności, podejmowanie ryzyka. 4. Doprowadzanie do równowagi m...

Obraz wsi w utoworach Żeromskiego i Reymonta Wieś w utworach Żeromskiego i Reymonta Spojrzenie na wieś w utworach Reymonta i Żeromskiego jest bardzo różne, co wynika z różnych intencji pisarskich obu autorów. Stefan Żeromski, którego nazywano sumieniem Polaków, za cel postawił sobie ukazanie rodakom najbardziej żywotnych problemów społecznych, moralnych, narodowych i poszukiwał drogi ich ...

Strategia marketingu dóbr i usług przemysłowych STRATEGIA MARKETINGU DÓBR I USŁUG PRZEMYSŁOWYCH Znaczenie systemu klasyfikacji dóbr ujawnia się szczególnie wyraźnie przy badaniu zróżnicowania wzorca marketingu w zależności od kategorii towaru. Strategia marketingowa właściwa dla pewnej kategorii dóbr może być całkowicie nieodpowiednia dla innej. Często potrzebna jest zupełnie inna strat...

Obrona bohaterów Stefana Żeromskiego Bronię bohaterów Stefana Żeromskiego za siłę ich przekonań. Stefan Żeromski przedstawia swoich bohaterów przeważnie jako ludzi młodych, poszukujących swego miejsca w życiu. Przykładem mogą być doktor Tomasz Judym z „Ludzi bezdomnych” oraz Cezary Baryka z „ Przedwiośnia”. Doktor Judym młody ubogi chirurg chce za wszelk...

Problem winy, odpowiedzialności i wierności ideałom w "Lordzie Jimie" Problem winy, odpowiedzialności i wierności ideałom moralnym w \"Lordzie Jimie\" Josepha Conrada. Główny bohater, Jim, jest młodym, szlachetnym i pełnym ideałów człowiekiem, który zaciąga się jako kapitan na statek pasażerski \'Patna\'. W momencie zagrożenia życia całej załogi i pasażerów (800 pielgrzymów) Jim znajduje się w rozterce, bo wie, ż...

Analiza kosztów przedsiębiorstwa ANALIZA KOSZTÓW Koszty powstają we wnętrzu przedsiębiorstwa – koszty własne. Są pierwotne względem przychodów. Przedsiębiorstwo najpierw musi zatrudnić pracowników, zakupić materiały, surowce, przetworzyć je oraz sprzedać i dopiero wtedy osiągnie przychód ze sprzedaży. Jeżeli wyroby sprzeda się powyżej kosztów, osiągnie się zysk. W nasz...

Zalety i wady planowania strategicznego Zalety planowania strategicznego: • zapewnienie konsekwentnego ukierunkowania działań organizacji • dostarczenie większej ilości niezbędnych do działania informacji • minimalizacja możliwości popełnienia błędów. Wady planowania strategicznego: • niebezpieczeństwo powstania biurokracji planistów • możliwość p...

Co to jest wykrzyknienie? Eksklamacja (wykrzyknienie) - zdanie wykrzyknikowe, często urwane, wtrącone w tok mowy i będące wyrazem emocjonalnego zaangażowania mówcy. Przybiera niekiedy postać apostrofy (“Wzywanie do pokuty” P. Skargi)