Postawa Kochanowskiego wobec życia w "Pieśniach"

Pieśni to wiersze liryczne o różnorodnym charakterze. Wśród 49 pieśni poety są utwory refleksyjne, refleksyjno-filozoficzne, miłosne, patriotyczne i religijne. Niektóre z nich są wzorowane na podobnych utworach Horacego, którego Kochanowski cenił i doskonale znał. Poza jedną nie mają one tytułów, a ponieważ wydane były w dwóch księgach, oznaczone są w nich kolejnymi numerami. Pieśń IX ma charakter refleksyjno-filozoficzny. Kochanowski był zwolennikiem zabaw, biesiad i dobrego wina. Bardzo cenił muzykę. W drugiej zwrotce poeta mówi, że nikt nie zna przyszłości, nie należy się nadmiernie przejmować przyszłymi sprawami. Poeta jest zdania, że los człowieka jest w rękach Fortuny, a świat ustawicznie podlega zmianom. Twierdzi, iż wokół nas jest mnóstwo rzeczy niewytłumaczalnych, których nie można ze sobą pogodzić i jedynie zachowanie stoickiej postawy umożliwia spokojne, harmonijne życie. Pieśń XXIII ma również charakter refleksyjno-filozoficzny. Poeta zastanawia się w niej nad przemijalnością życia. Przypomina, że po latach młodości, wyobrażanych jako wiosnę i lato, nadchodzi jesień, a potem zima wieku starczego, która już nigdy nie minie. Pieśń XII. Cnota według poety jest największą wartością, którą każdy człowiek powinien w sobie pielęgnować. Jest ona "nagrodą i płacą" dla człowieka oraz swoistą ozdobą naszego życia, dlatego budzi zazdrość u ludzi niezdolnych do jej rozwinięcia w sobie. Wprawdzie wszystkie zalety stanowiące cnotę są cenne, ale najbardziej poeta ceni służbę ojczyźnie, co potwierdzają słowa: "A jeśli komu droga otwarta do nieba, Tym, co służą ojczyźnie." Pieśń XIX. Dobra sława to dobra opinia (pozytywna opinia), a po śmierci pamięć o człowieku u potomnych. Człowiek jest wyjątkową istotą obdarzoną rozumem, mową, czego nie mają zwierzęta. Nie może więc jak one myśleć tylko o zaspokajaniu głodu, powinien dbać o dobre uczynki i pamięć u przyszłych pokoleń. Ludzie rozumni i wykształceni powinni uważać za swój obowiązek rozpowszechnianie dobrych obyczajów, troski o dobro państwa i jego obywateli. U żołnierzy Kochanowski szczególnie ceni męstwo i odwagę, które niejednokrotnie przesądzają o losie bitwy. Nawet po śmierci wojownika w przegranej bitwie pamięć o nim nie zaginie, jeśli z poświęceniem walczył w obronie ojczyzny.