Metamorfoza wewnętrzna Andrzeja Kmicica

TEMAT: Przemiana wewnętrzna Andrzeja Kmicica. Losy Kmicica: • testament dziadka Oleńki; Kmicic w Wodoktach; • dzika zabawa w Lubiczu, obietnica poprawy; • śmierć kompanów, spalenie Wołmontowicz; • ratunek u Oleńki i odprawa; • pojedynek z Wołodyjowskim z powodu porwania Oleńki; • list księcia upoważniający do zaciągu wojska; przysięga wierności Januszowi Radziwiłłowi; • wstawiennictwo o życie przyjaciół (Wołodyjowski, Zagłoba, Skrzetuski); • próba sprowadzenia Oleńki do Kiejdan, groźba rozstrzelania; • prawda o podstępie Radziwiłła, dramatyczna rozmowa z księciem; • wyjazd z listami do Bogusława i próba porwania go; • zraniony przez Bogusława, leczenie u Kiemliczów; • Babinicz w drodze na Śląsk (spotkanie z Butrymem, podsłuchanie rozmowy o Jasnej Górze); • pobyt w Częstochowie; spowiedź, granat, wycieczki, Kuklinowski, kolubryna; • w rękach Szwedów i Kuklinowskiego, ratunek ze strony Kiemliczów; • u króla w Głogowej i w drodze do Polski - potyczka ze Szwedami koło Czorsztyna; • ujawnienie nazwiska przed królem, dowódca oddziału Tatarów, chęć zemsty na Bogusławie; • pobyt w Zamościu, podróż z Anusią Borzobochatą do Sapiehy; • nękanie wojsk Bogusława; potyczka z Bogusławem, leczenie ran w obozie Sapiehy i przyjaźń z Wołodyjowskim; • tutaj wiadomość o pojmaniu Oleńki przez Bogusława i nastawaniu na jej cześć; • walki w Prusach i na Litwie, ujęcie Bogusława w bitwie pod Prostkami; • pomoc udzielona Wołmontowiczom, gdzie przebywały Oleńka i Anusia; • udział w wojnie z Rakoczym, powrót i rekonwalescencja; • spotkanie z Oleńką w kościele, list Jana Kazimierza o rehabilitacji; • przyjęcie w Wodoktach; W życiu głównego bohatera „Potopu” są dwa etapy: występuje jako Kmicic i jako Babinicz. Andrzej Kmicic: Wyniosła postać, młody, głowa jak żyto, podgolona czupryna, smukła cera, siwe, bystre oczy, ciemny wąs, twarz wesoła, junacka. Mówi śmiało, pyszny, wyniosły, dumny, nie da sobie w wąsy dmuchać. Jest porywczy. Mówi: „Gdy mnie gniew schwyci, to bym kogoś rozdarł, a gdy przejdzie, to bym zszył”. Ciążą na nim przestępstwa: rozpędził sejmik, wielu zabił, podwładnym żołnierzom pozwalał rabować. Żołnierze bali się go, choć był z nimi poufały. Oporu nie znosił, karał srodze. Zdziczał, przyzwyczaił się do przelewu krwi, choć z natury serce dobre. Na życzenie Oleńki gotów był zerwać z takim życiem i odprawić kompanów. Kiedy ich pomordowano wpadł w szał, spalił w odwecie Wołmontowicze. Nikogo nie znosił nad sobą, nie uznał opieki szlachty laudańskiej nad Oleńką, porwał ją. W pojedynku z Wołodyjowskim pierwsze, bolesne upokorzenie: „kończ waszć wstydu oszczędź”. Składa przysięgę Radziwiłłowi, przekonany o jego uczciwości i dotrzymuje słowa. Na polecenie Janusza ma sprowadzić Oleńkę, zostaje pojmany, grozi mu rozstrzelanie, idzie na śmierć nieugięty choć ma w kieszeni list świadczący o niewinności. Oszukany przez księcia w sprawie pułkowników nawymyślał i zagroził samemu Januszowi. W rozmowie z Bogusławem potrafi się opanować i zmylić go, choć ręce drżą mu z gniewu. Obmyśla podstęp i realizuje go. Pokonany myśli o zemście. Babinicz: Lecząs się u Kiemliczów postanawia zmienić nazwisko i życie. Nazwisko przyjął od miasteczka Babinicze pod Orszą należącego do Kmiciców. Postanowił zerwać ze zdrajcami i służyć ojczyźnie. Rusza w drogę w przebraniu niczym handlarz koni. W karczmie spotyka dawnego wroga Józwę Butryma. Kiedyś kazałby go końmi włóczyć, teraz stara się uniknąć zwady. Uważany za niebezpiecznego przeciwnika, bo szalona głowa, a przy tym sprytny i odważny. Na Jasnej Górze odzywa się ambicja, gdy posądzają go o nieuczciwe zamiary. Opanowuje się, długo się spowiada, po czym leży krzyżem i każe się ćwiczyć za pokutę. Najtrudniejsza była dla niego pokora. Przeciw Szwedom walczył jak opętany. Urządzał wycieczki za mury, wyrzucił zapalony granat, wysadził kolubrynę. Kiedy znalazł się u króla zniknął w nim zuchwały awanturnik. Narażał życie za Jana Kazimierza, wyspowiadał się przed władcą z całego życia. Mówił: „Ni przez pół służyć, ni przez pół miłować nie umiem”. Zdolności dowódcze wykazał ujarzmiwszy Tatarów. Bali się go i czcili go zarazem. Mścił się na Bogusławie. Zamęczał jego oddziały pułapkami. Będąc w Zamościu bronił honoru Anusi, choć nieraz na honor kobiety nastawał. Odporny jest na zaloty Anusi, gdyż myśli o Oleńce. Ratując przyjaciela Sorokę, gotów ofiarować własne życie. Pokonawszy Bogusława chce go zabić, ale na myśl o Oleńce wycofuje się. Po pokonaniu Szwedów był bardzo blisko Oleńki, gdy przyszła wiadomość o wojnie z Rakoczym. Poszedł walczyć nie spotkawszy Oleńki. Był to już człowiek zupełnie poprawiony. W pierwszym etapie zabijaka, awanturnik, lekceważy prawo. W walce ryzykant, jest pyszny, zadziorny. Pod wpływem uczucia zmienia się. Wobec Oleńki uległy, pokorny, pełen obaw. Z czasem staje się zrównoważony, spokojny, unika awantur. Zdolny jest do pokory i pokuty. Jego cechy stałe to szczerość, honor, odwaga, dzielność, wierność, oddanie w przyjaźni, dotrzymywanie słowa.