Kierunek administracyjny w zarządzaniu

Kierunek administracyjny. W odróżnieniu do zarządzania naukowego zajmującego się pracą poszczególnych pracowników, zarządzanie administracyjne koncentruje się na zarządzaniu całą organizacją. Sprawne zarządzanie urzędami publicznymi i organizacjami gospodarczymi stało się sprawą bardzo istotną. Naprzeciw takim potrzebom wyszli Max Weber i Henry Fayol. H. Fayol uznawany powszechnie za ojca nauki zarządzania opublikował w 1916 roku swoją najcenniejszą pracę pt. „Administracja przemysłowa i ogólna”. Na podstawie swoich doświadczeń w kierowaniu koncernem górniczo – hutniczym wyodrębnił funkcje przedsiębiorstwa, do których zliczył. a) techniczne, dotyczące produkcji, b) handlowe, obejmujące zakup, sprzedaż i wymianę towarów, c) finansowe, dotyczące pozyskiwania kapitału i jego wykorzystania, d) ubezpieczeniowe, e) rachunkowości, f) administracyjne. W ramach funkcji administracyjnych wyróżnił pięć czynności zarządzania: a) przewidywania (planowania), b) organizowania, c) rozkazodawstwa (motywowanie), d) koordynowania, e) kontrolowania. Zaproponowany przez niego model funkcji zarządzania stanowi do dzisiaj podstawę współczesnych koncepcji zarządzania przedsiębiorstwem. Swoją koncepcję funkcji zarządzania powiązał z pożądanymi uzdolnieniami kierowniczymi na poszczególnych szczeblach hierarchii organizacyjnej i opracował na tej podstawie model wymagań i umiejętności kierowniczych w organizacji (tablica uzdolnień kierowniczych). Jednym z najważniejszych osiągnięć Fayola było sformułowanie 14 zasad zarządzania, którymi sam skutecznie posługiwał się w praktyce kierowniczej. Były to: Podział pracy Wysoki stopień specjalizacji powinien przynieść wzrost efektywności. Specjalizacji podlega zarówno praca techniczna jak i kierownicza. Autorytet Do wykonania obowiązków kierowniczych niezbędny jest autorytet: autorytet formalny do wydawania poleceń i autorytet osobisty wynikający z wiedzy i doświadczenia. Dyscyplina Członkowie organizacji muszą szanować reguły obowiązujące i rządzące organizacją. Jedność rozkazodawstwa Każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia tylko od jednego bezpośredniego przełożonego. Jedność kierownictwa Podobne czynności w organizacji powinny być zgrupowane i podległe tylko jednemu kierownikowi. Podporządkowanie własnego interesu interesowi ogółu Interesy jednostek nie powinny być przedkładane ponad cele całej organizacji. Wynagrodzenie Wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników, jak i dla organizacji. Centralizacja Władza i autorytet powinny być możliwie silnie skoncentrowane na wyższych szczeblach organizacji. Hierarchia Linia władzy powinna przebiegać z góry na dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać. Ład Zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być koordynowane tak, aby znalazły się na właściwym miejscu we właściwym czasie. Sprawiedliwość Menadżerowie powinni być uprzejmi i sprawiedliwi w stosunkach z podwładnymi. Stabilizacja personelu Należy unikać dużej fluktuacji pracowników. Inicjatywa Podwładni powinni mieć swobodę inicjatywy. Harmonia Praca zespołowa, duch zespołu, poczucie jedności i przynależności do jednej grupy powinny być popierane i podtrzymywane. Przedstawicielem nurtu odmiennego w ramach kierunku administracyjnego był niemiecki prawnik, ekonomista i socjolog Max Weber. Swoją oryginalną koncepcję modelu organizacji biurokratycznej zawarł w pracy pt. „Wirtschaft und Gesellschaft”, wydanej już po jego śmierci w 1922 roku. Koncepcja systemu idealnej biurokracji stworzona przez Webera oparta była na trzech typach prawomocnej władzy, a mianowicie: a) legalnej – opartej na przesłankach racjonalnych i przekonaniu o legalności norm prawnych, b) tradycjonalnej – opartym na trwałym przekonaniu ukształtowanym przez tradycję, zwyczaje i obyczaje, c) charyzmatycznej – opartej na przekonaniu o wyjątkowej świętości, heroizmie osoby która ją sprawuje. Prace Webera stały się wyzwaniem dla wielu współczesnych socjologów i teoretyków organizacji w USA w opracowaniu koncepcji zracjonalizowania systemu biurokratycznego typu weberowskiego.