Dzieje Pawła Obareckiego "Syzyfowe prace"

Doktor Paweł Obarecki jest głównš postaciš w noweli Stefana Żeromskiego "Syzyfowe prace". Opowieœć o losach lekarza, autor przedstawił w dwóch czasach; w monotonnej teraŸniejszoœci i przeszłoœci z czasów studenckich. Pan Obarceki był studentem Szkoły Głównej medycznej w Warszawie. Œmiały i energiczny, przepełniony był ideami i wszelkiego rodzaju hasłami pozytywistycznymi. Młody żak pragnšł poœwięcić swojš młodoœć w imię nauki. Poprzysišgł sobie, iż w przyszłoœci wiedzę swojš, szerzyć będzie wœród ludu. Niestety młodzieniec, cały swój dorobek przekazujšc na samokształcenie, nie należał do zamożniejszych osób w mieœcie i miał o tym absolutnš œwiadomoœć. Chodził w starych, niemodnych butach, których dziura w podeszwa umiejętnie tekturš była zatkana, oraz ciasnym i wytartym palcie. Bieda nastrajała go pesymistycznie i wtršcała w stan cišgłego smutku i przykroœci. Jedynš istotš, która podnosiła Pawła na duchu, była pewna młoda panienka, którš codziennie widywał opodal Ogrodu Saskiego. Młody medyk uwielbiał jej subtelnš urodę, przedziwne oczy i długi, ciężki, jasnopopielaty warkocz. Słowem mówišc, zakochał się w tej, również jak on sam, ubogiej postaci. Pan Obarecki nieraz widywał się ze swojš sympatiš na spotkaniach towarzyskich, gdzie rozmarzony, aż do nieprzyzwoitoœci tracił rozum. Dowiedział się o marzeniach "darwinistki", Stanisława Bozowska, pragnęła w przyszłoœci pojechać do Zurychu, czy Paryża na medycynę. Wówczas drogi obojga się rozbiegły. Stasia przeniosła się gdzieœ na wieœ, gdzie została nauczycielkš. Natomiast pan Paweł, po ukończeniu studiów osiedlił się w Obrzydłówku, gdzie pragnšł kontynuować swój życiowy cel. Doktor Obarecki, uzbierawszy nieco pieniędzy, nabył przenoœnš apteczkę, z którš jeŸdził na wieœ leczyć chorych. Pomocy medycznej udzielał za grosze, jeœli nie całkiem za darmo, badał pacjentów i uczył higieny. Przypływ klientów zachęconych tanimi usługami, niestety odbił się na nim samym. Za poleceniem miejscowego aptekarza, doktorowi wybito wszystkie szyby w jego skromnym mieszkaniu, na czas nieobecnoœci jedynego w okolicach szklarza. Młody doktor nie zwracał na to wszystko uwagi, ufajšc w zwycięstwo prawdy. Po krótkim okresie zmagania się ze społecznoœciš Obrzydłówka i próbach ratowania zdrowia okolicznych wieœniaków, pan Paweł się poddał. Poczuł sam, iż wygasa w nim ów płomyk nad jego głowš, że traci swój zapał i natchnienie. "Zawarł pokój" z aptekarzem, nawišzał również znajomoœci z balwierzem, proboszczem i sędziš. Nie udzielał już, jak za dawna darmowego leczenia, a uzbierawszy nieco pieniędzy, zakupił własnš aptekę. Od tej pory, doktor żył w dostatku. Często wraz z kompanami grywał w winta, utył i niesamowicie zleniwiał. Nie dbał już o higienę mieszkańców wsi, odstšpił także od swych wzniosłych myœli i postanowień. Doktor Obarecki kilka razy do roku przeżywał tak zwanš metafizykę. Owš metafizykę, pan Paweł okreœlał jako kilka godzin œwiadomego samobadania. Analizował wówczas wszystkie napływajšce wspomnienia i myœli. Potrafił dużo czasu spędzić na bezczynnoœci, ogarniała go nuda i dotkliwe cierpienie. Zawzięty niegdyœ aptekarz okreœlał siebie jako twór "mięsożerno-roœlinożerny", który poddany atakom nudy, czuł się na œwiecie wprost niepotrzebny. Utracił całš swš byłš energię, często zamykał się na długie godziny w gabinecie, lub prowadził bezsensowne rozmowy ze swojš służšcš. Pewnego dnia, do posiadłoœci doktora Obareckiego przybył chłop, z pobliskiej wsi. Wieœniak stwierdził, iż za zleceniem sołtysa, miał poprosić wielmożnego doktora o przybycie do chorej pacjentki. Lekarzowi spodobała się myœl jazdy, odmiennoœci, a może nawet niebezpieczeństwa wyprawy w tak srogš zimę. Pan Paweł pragnšc oderwać się od monotonnego życia w Obrzydłówku, bez namysłu zgodził się na propozycję. "Wiatr dšł w polu przejmujšcy. Bałwanami miotać poczšł wicher, uderzał w sanie, skowyczał między sanicami, tłumił oddech. Kłęby œniegu, zdzierane z ziemi przez wiatr, leciał jak stado koni i słychać było niby tętent ich tytanicznych skoków." Chłop chcšc uniknšć skutków zamieci, skierował sanie w las. Chwilę potem ukazały się œwiatła domowe, i dało się słyszeć skowyt wiejskich psów. Doktor wysiadł z powozu i natychmiast udał się do miejsca spoczynku pacjentki. Jakże wielkie zdziwienie opanowało pana Obareckiego, gdy jego oczom ukazała się znajoma z czasów warszawskich twarz. Tu oto przed nim leżała jego dawna przyjaciółka, Stanisława Bozowska, za którš on tak w młodoœci przepadał. Nawet nie zdawał sobie sprawy, jak przez tyle lat, mieszkali niespełna pięć mil od siebie, nie wiedzšc jedno o drugim. Aptekarz spojrzał na cierpišcš dziewczynę i ze wœciekłoœciš stwierdził u niej tyfus. Wiedział dobrze, że "darwinistce" nic już nie pomoże. Wybrała ona ciężkie życie w niegodnych siebie warunkach, by zostać nauczycielkš i poœwięcić się ideom pozytywistycznym. Pan Paweł, rozkazał wezwać sołtysa, by ten znalazł ochotnika, który za trzydzieœci rubli pojechałby po chininę do Obrzydłówka. Œmiałek zjawił się na miejscu, i otrzymawszy list do tamtejszego aptekarza, w tak niesłychanš zamieć, pognał przed siebie. Posłaniec długo nie powracał. Przed œwitem, doktor Obarecki, łudzšc się ostatniš nadziejš, iż chłopa zobaczy, szedł wœród głębokich zasp wzdłuż wsi. Złe przeczucie ogarniało pana Pawła. Wiedział, że pani Stanisława wkrótce odejdzie na drugi œwiat, ale za wszelkš cenę pragnšł ukoić jej ból i męki. O godzinie dwunastej, powrócił z powrotem z Obrzydłówka, niosšc ze sobš swš obszernš apteczkę. Gdy zajechał przed szkołę, osłupiał, nie wysiadł. Ujrzał grupę uczniów zgromadzonych w sieni i nagiego trupa nauczycielki. Z ust wydarł mu się krótki, zdławiony wrzask. W rozpaczy pobiegł do pokoiku nieboszczki, pragnšł zawiadomić rodzinę zmarłej. Adresu nie znalazł. Wyszukał tylko niedokończony list do starej przyjaciółki, oraz rękopismo "Fizyki dla ludu". Chłop, który nie zdołał powrócić z lekarstwem, zabłšdził wœród gęstej zamieci. Wrócił dopiero na ranem, gdy już niestety było po wszystkim. Œmierć panny Stanisławy wywarła niemały wpływ na usposobienie pana Obareckiego. Zaczšł czytywać "Boskš komedię" Dantego, odprawił dwudziestoczteroletniš gospodynię, nawet w winta przestał grywać. Stopniowo jednak się uspokoił. Uzbierał worek pieniędzy, ożywił się i utył. Nareszcie!... Paweł Obarecki postanowił wybrać łatwiejszš i wygodniejszš drogę życia. Porzucił swoje wzniosłe myœli i postanowienia. Zmienił swoje życie, lecz jednak na złe mu to nie wyszło. Nie skończył tak, jak panna Stasia, która uparcie dšżšc do swego celu, zaniedbywała swe własne życie. Ówczesna postawa doktora, była jego sposobem na przetrwanie trudnoœci życia.