Cechy międzynarodowych systemów walutowych

CECHY MIĘDZYNARODOWYCH SYSTEMÓW WALUTOWYCH SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ uzależnienie podaży pieniądza od posiadanych rezerw złota, pełna wymienialność, stały kurs waluty, swoboda przewozu, KORZYŚCI sprawny mechanizm wyrównywania bilansu płatniczego, brak inflacji (równowaga wewnętrzna). System waluty złotej trwał do I wojny światowej. SYSTEM DEWIZOWO ZŁOTY Brak pełnej wymienialności, brak stałego kursu walutowego, nie ma swobody w wywozie i w przywozie, wymiana na dewizy. LATA 30-te -chaos walutowy: zastępowanie stałego kursu systemem kursów manipulowanych, wprowadzenie reglamentacji dewizowej w obrotach z zagranicą, upowszechnienie się clearingu walutowego, powstały w tym okresie bloki walutowe i sfery handlowe (nie została utrzymana zasada uzależnienia podaży od rezerw złota i stąd inflacja i konieczność dewaluacji walutowej. Te negatywne doświadczenia doprowadziły do uzgodnienia wspólnego systemu walutowego (1944r), który miał obowiązywać po zakończeniu II wojny światowej. SYSTEM Z BRETTON WOODS- pierwszy system, który powstał w drodze formalnego porozumienia; odmiana systemu dewizowo- złotowego. Cechy charakterystyczne: kurs sztywny (mógł być okresowo korygowany), parytet walutowy określony w złocie albo w stosunku do dolara, bieżący kurs mógł się wahać w granicach +- 1% (jeżeli więcej to kraj zmuszony był do interwencji w tej sprawie).,zmiany kursu (dewaluacja lub rewaluacja), dopuszczalne wyłączenie, gdy bilans płatniczy danego kraju znajdował się w stanie fundamentalnego niezrównoważenia, zmiany do 10% mogły odbywać się bez akceptacji MSW. Po zakończeniu II wojny światowej kraje europejskie straciły dużo złota na rzecz USA. Ich waluty był bardzo słabe, więc pożądały dolara. USA ułatwiało sytuację godząc się na udzielenie pożyczek np. 12 mld $ z tytuły planu Marshalla. USA w 1948 posiadało 24.350 mld $ w złocie, a Europa Zachodnia 5.155 mld. 5.pod koniec lat 50- tych ponad 50% światowych płatności światowych płatności było przeprowadzane w $. Zdecydowało o tym:-wymienialność dolara na złoto dla zagranicznych BC- stabilność wartości dolara-dostępność dolara na rynku światowym dzięki polityce pożyczkowej USA-mała podaż złota. Korzyści dla USA:-finansowanie importu nie było ograniczone do eksportu-USA urosły do rangi centrum finansowego świata (Nowy Jork). W ramach systemu z Bretton Woods funkcjonowały dwa rodzaje walut:-rezerwowa (złoto, $)-kluczowa. Rolę waluty rezerwowej pełniły złoto i dolary, dzięki wymienialności zewnętrznej na złoto wg stałego parytetu. Funkcję waluty kluczowej pełnił $ jako jedyna waluta wymienialna na złoto wg parytetu 35$ za uncję złota. Pozostałe waluty były wymieniane na złoto pośrednio przez ich wymianę na $. W wyniku tego, kursy centralne tych walut były ustalane w stosunku do $. MFW podejmował wysiłki, by waluty innych krajów też były wymienialne. MFW doprowadził do zewnętrznej wymienialności walut zachodnioeuropejskich (1958r). Dominująca pozycja dolara zaczęła słabnąć. Usunięto trudności w zrównoważeniu bilansów płatniczych krajów zachodnioeuro.. Nastąpiła poprawa stanu międzynarodowych płynności. Lata 60- te- liberalizacja obrotów płatniczych i kapitałowych. Wystąpiła możliwość międzynarodowego podziału pracy wg kosztów komparatywnych. W całym okresie powojennym (1945-60r) USA cały czas wykazywały ujemny bilans płatniczy (nadwyżka importu nad eksportem). W USA pojawiły się pierwsze odznaki inflacji- spadek zaufania do $. Czynnikiem pogłębiający kryzys zaufania do $ był ogromny wzrost rynku eurodolarowego (fundusze w $ są lokowane na kontach w bankach europejskich). W latach 60- tych wzrosła pozycja złota. USA nie były w stanie sprostać potrzebom wymiany. Wzrost deficytu bilansu płatniczego USA spowodował, że do zagranicznych BC napływały ogromne ilości $. BC skupywały je na rachunkach dewizowych starając się utrzymać kursy swych walut w stosunku +- 1%. W rezultacie rezerwy BC wzrosły z 12 mld $ (koniec 1969r) do 40,7 mld $ (sierpień 1971r). 15. VIII. 1971r USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto i tym samym załamały się podstawy systemu z Bretton Woods. Specjalne prawa ciągnienia SDR- międzynarodowy pieniądz kreowany przez MFW w celu udostępnienia go krajom członkowskim mającym deficyt w bilansie płatniczym, aby mogły go użyć w charakterze waluty rezerwowej na dokonanie transakcji wyrównawczych.Jednostka SDR = 1/35 uncji złota- 1 SDR = 1$. Nawet I dewaluacja dolara w wysokości 7.8% nie wskrzesiła systemu z Bretton Woods- wzrost 35$ na 38$ za uncję. W 1973r dewaluacja o 10%- wzrost ceny złota do 42$ za uncję. W 1973r USA wprowadziły płynny kurs walutowy, a za ich przykładem szereg innych krajów. System dewizowo- złoty z Bretton Woods wymagał dla sprawnego działania spełnienia szeregu warunków: utrzymania stabilności $ i jego wymienialności na złoto, ograniczenie rozmiarów deficytu amerykańskiego bilansu płatniczego, gotowość innych krajów do dalszego gromadzenia $ w ich rezerwach walutowych oraz do dostosowania poziomu swych kursów walutowych do kursu $. PŁYNNE KURSY WALUTOWE MFW powołał komitet, który miałby określić nowy system. SDR-y powinny stać się głównym składnikiem rezerw. Cele założenia komitetu:-system kursowy-zmniejszenie roli złota-zwiększenie roli SDR-ów. W listopadzie 1975r uzgodniono, że kraje będą miały możliwość wyboru reguł kursowych, a MFW jedynie nadzoruje przyjęte reguły. Ograniczenie roli złota- nie ustala się w złocie parytetu, nie ma urzędowej ceny złota. Zapasy złota zostały sprzedane wg cen rynkowych (1 uncja- 460-500$) i przeznaczono je na pożyczki dla krajów III-go świata. SDR-y- zostaje rozszerzony zakres ich stosowania. Zmiana statutu MFW, w który zostały zawarte nowe założenia MSW. MFW ustalił zasady: każdy kraj członkowski powinien powstrzymać się od manipulacji kursami walutowymi i systemem walutowym, jeżeli mogłoby to utrudnić procesy dostosowawcze w zakresie równowagi zewnętrznej lub zapewnić danemu krajowi niesprawiedliwą przewagę konkurencyjną nad innymi krajami, każdy kraj powinien dokonywać interwencji na rynku walut w celu zapobieżenia chaosowi, który polega np. na krótkookresowych postulacjach kursu walutowego, w praktyce interwencyjnej kraje powinny brać pod uwagę interesy innych krajów członkowskich, a szczególnie tych których waluty stanowią przedmiot interwencji. Ustalenie MFW dotyczące klasyfikacji kursu walut w 3 szerokich kategoriach: kursu płynnego (rynkowego w czystej postaci) zmieniającego się bez żadnych ograniczeń pod wpływem popytu i podaży rynku walutowego kierowany kurs płynny- władze walutowe oddziaływają na kurs poprzez interwencje walutowe, ale sam kurs jest kształtowany przez siły rynkowe. Władze walutowe nie są zobowiązane do interwencji. kurs centralny wymagający od nowych władz utrzymywania kursów walutowych waluty krajowej w stosunku do wybranej waluty zagranicznej lub wiązki takich walut na stałym poziomie. Najwięcej krajów ma kurs kierowany płynny do dolara i kurs nieograniczenie płynny. Od 1981r SDR opiera się na koszyku 5 walut: USA 39% Niemcy 21% Francja 11% Japonia 18% Wielka Brytania 11% Lata ’70 Tworzenie się systemu wielodewiozowego. Dolar traci pozycję monopolistyczną. Wzrost walut zachodnioeuropejskich. Płynne kursy walutowe (spadek wartości $- wzrost wartości DM). Dywersyfikacja rezerw walutowych przez banki centralne. Trzymanie rezerw w walutach zachodnioeuropejskich dawało większe oprocentowanie niż trzymanie rezerw w dolarach. Motyw przezorności i bezpieczeństwa. SYSTEM WIELODEWIZOWY w szerszym znaczeniu składa się z różnych rodzajów pieniędzy: złoto, waluty międzynarodowe, SDR-y i inne. SYSTEM WIELODEWIZOWY w węższym znaczeniu- wielość walut międzynarodowych. O tworzeniu pieniądza decydują: Producenci i eksporterzy. Władze pieniężne USA. Władze walutowe pozostałych krajów, których waluty są w obiegu. Władze MFW, który kieruje SDR-y. Rynek eurowalut.