Teoretyczne podstawy socjologii zarządzania

Tayloryzm F. W. Taylor (1856-1915) - napisał „Zasady zarządzania", „Zasady wzrostu wydajności pracy" i opracował tzw. system elementarnych czynności. Wykorzystywane przez niego zasady racjonalnej i systematycznej organizacji pracy oraz naukowe metody jej badania do dziś znane są pod nazwą tayloryzmu.  ależy opracować naukę, aby można było ustalić metodę, sposób wykonania jakie-goś zadania;  musi istnieć dobór pracowników by każdemu przydzielić pracę, do której się nada-je;  konieczne jest naukowe wyszkolenie i doszkolenie pracowników;  w procesie produkcji musi istnieć bezpośrednia więź miedzy kierownikiem a pra-cownikiem. „Wiedzieć dokładnie czego się żąda od pracowników..." - Taylor K. Adamiecki, P. Drze-wiecki, Bieńkowski, Tayloryzm uważany jest za kierunek klasyczny. Przedmiotem zainteresowania nauk o organizacji jest działalność jednostek j zespołów ludzkich, a szczególnie ich funkcjonowanie w procesie pracy. Socjologia zarządzania bada, racjonalizuje indywidualne i społeczne zachowania ludzi, kształtuje środowisko materialne oraz usprawnia i systematyzuje struktury i systemy społeczno gospodarcze. Naukowe zarządzanie L.D. Brendeis, H. Fayol  przewidywanie (ustalanie celów), prognozowanie;  organizowanie (jak należy pracowników zorganizować, jaką ich strukturę ułożyć);  rozkazywanie;  w procesie pracy ludzi jest niezbędne koordynowanie;  kontrolowanie. Kierunek administracyjny M. Weber Biurokracja to modelowa, wprost idealna, przemyślana konstrukcja, która opisuje strukturę i funkcjonowanie instytucji.  czynności urzędowe są działalnością stałą, uregulowaną przepisami;  w działalności tej obowiązuje zasada kompetencji, określony zakres czynności, praw, w które są wyposażone osoby wykonujące tę czynność;  w działalności tej obowiązuje zasada hierarchii urzędowej;  urzędnicy oddzieleni są od własności środków produkcji, administracji, a za pracę otrzymują wynagrodzenie;  stanowiska służbowe nie są dożywotnie, nie mogą stanowić własności prywatnej;  czynności urzędowe traktowane są jako podstawowe zajęcie;  działalność urzędowa wymaga uzyskania odpowiedniego wykształcenia i zdobycia kwalifikacji;  działalność ludzi opiera się na dokumentacji;  wszelką działalność ludzką regulują formalne przepisy. Biurokracja to zorganizo-wany system stanowisk. Human relations D. McGregor, E. Mayo Teoria X i Y McGregora: Teoria X: • każdy człowiek ma wrodzoną niechęć do pracy i należy go „popędzać"; • większość ludzi trzeba zmuszać do pracy (kontrolować, nagradzać, karać, wymu-szać na nich wysiłek by osiągnąć cel); • większość ludzi woli aby nimi kierowano (unikają odpowiedzialności,...). Teoria Y; • zarówno wysiłek fizyczny jak umysłowy jest potrzebą naturalną człowieka; • kontrola i kary nie są jedynymi sposobami zmuszania człowieka do pracy; • uznanie celów za własne jest funkcją nagród związaną z ich osiąganiem; • przeciętny człowiek akceptuje odpowiedzialność; • wśród ludzi powszechny jest wysoki poziom wyobraźni, twórczego my-ślenia, inicjatywy, pomysłowości; • we współczesnym świecie możliwości ludzkie wykorzystane są tylko częściowo, Wnioski: 1. Indywidualna wydajność pracownika generalnie jest niska. W zbiorowości człowiek pracuje wydajniej. 2. Tam gdzie jest przynajmniej 2,3 pracowników zawsze dochodzi do konfliktów. 3. Polecenia zwierzchników są sabotowane w większości przypadków. 4. Obserwuje są nadmierną fluktuację kadr. 5. Występuje nadmierna absencja. 6. W takich sytuacjach dochodzi do niezadowolenia. Pracownik jest istotą społeczną i jego zachowania są zdeterminowane społecznymi, go-spodarczymi, politycznymi i ekologicznymi warunkami. Nieuwzględnianie tych zasad (teorii X i Y) prowadzi do tworzenia grup nieformalnych. Nieuwzględnianie owych wskazań prowadzi do konfliktów i stanu niezadowolenia. Kreowanie relatywnego człowieka może odbywać się poprzez zmianę menedżerów, mani-pulacje socjotechniczne i lepsze zabezpieczenie socjalne pracownika. Podejście systemowe N. Wiener, L. Bertalanffi, K.W. Acoff system -+ zbiór elementów powiązanych w taki sposób, że tworzą one pewną nową ca-łość wyróżniającą się w otoczeniu... Wg Acoffa system to zestaw składników, między którymi zachodzą wzajemne interakcje i gdzie każdy składnik połączony jest z każdym innym w sposób pośredni bądź bezpośredni. Przedmiot poznania postrzegany jest całościowo; • Suboptymalizacja funkcjonowania podsystemów tworzących całość nie musi i nie pro-wadzi do ulepszenia działania całego systemu bezpośrednio; • Całość wywiera większy wpływ na jego elementy niż odwrotnie; • W systemie wszystkie elementy są ze sobą powiązane. G.M. Weinberg opracował podstawowe kanony działania, myślenia systemowego (tzw. trójca systemowa Weinberga): 1. Dlaczego widzę to, co widzę? 2. Dlaczego rzeczy, które postrzegamy, pozostają takie same? 3. Dlaczego rzeczy się zmieniają?