Przepowiednia końca ludzkości w "Szewcach"

Proroctwo końca cywilizacji w “Szewcach" “Szewcy" nie realizują w pełni Czystej Formy. Zawierają bowiem wyraźne przesłania ideologiczne. Okazuje się, że dramat nie jest jedynie surrealistycznym bełkotem, ale tekstem gdzie pod powierzchnią, pozornie nie zobowiązujących, śmiesznych działań postaci kryją się głębsze sensy. Każe uch poszukać już sam układ postaci, które są tak dobrane, że symbolizują relacje społeczno - klasowe. Oglądamy przedstawicieli poszczególnych warstw: • klasę robotniczą reprezentują szewcy, • arystokrację księżna Irina, • burżuazję prokurator Scurvy. Z takiego układu wynika problematyka polityczna, społeczna i obyczajowa. W szalonym świecie niesamowitych zdarzeń i nieprawdopodobnych gestów można zauważyć pewien logiczny porządek kompozycyjny: • akt I kończy się dyktaturą • akt II rewolucją • akt III mechanizacją społeczeństwa “Szewcy" pokazują więc przez rekonstrukcję kilku systemów politycznych - mniej lub bardziej totalitarnych - działanie mechanizmów historii. Obrazują stopniowy proces przeobrażenia społeczeństwa, określonego na wstępie przez normy demokratyczne, w zbiorowości zautomatyzowanej, gdzie człowiek zostaje pozbawiony swojej jednostkowości i podmiotowości. Odsłaniają zatem następujący układ: demokracja®dyktatura®rewolucja®chaos porewolucyjny®mechanizacja Układ ten zawiera wyraźne przesłanie ideologiczne - przestrzega przed zagładą wartości.