Poglądy Platona

• poglądy : 1 sprzeciwiał się relatywizmowi sofistów i atomistycznemu materializmowi 2 od Sokratesa przyjmował, że wiedza pewna i powszechna zawiera się w pojęciach ogólnych i nie tylko dotyczących dziedziny etyki, ale i wszelkiego bytu 3 od Heraklita przyjmował, że postrzeżenia dają jedynie obraz świata materialnego, a ten ma naturę zmienną i zjawiskową, rzeczy ulegają ciągłym zmianom, powstają i giną, zatem wiedza o nich jest niepewna. 4 podobnie jak postrzeżeniom zmysłowym odpowiada świat fizyczny, tak też pojęciom ogólnym odpowiadać musi jakiś świat niezmienny i niezniszczalny ; jest to świat idei. Jak istnieją rzeczy piękne, tak też istnieć musi samo piękno. Idee powiązane są między sobą logicznymi związkami, tworzą hierarchię z idea dobra na czele, istnieją nie w świecie fizycznym ani psychicznym, lecz w jakimś innym wymiarze, istnieją jednak realnie i to bardziej niż świat otaczający, który jest tylko ich odbiciem. Struktura rzeczywistości jest dwoista (dualizm). Jednak bardziej istotne są idee - stanowiące osnowę każdej rzeczy (idealizm) 5 Natura człowieka jest nie jednolita, oprócz ciała istnieje niematerialna i niezniszczalna dusza, która jest źródłem życia i ruchu. Dzięki swemu pokrewieństwu ze światem idei, dusza poznaje pojęcia ogólne na drodze rozumowania lub intuicji, a postrzeżenia zmysłowe są jedynie okazją, a nie przyczyną poznania. 6 Świat materialny posiada strukturę celową i rozumną, ponieważ zbudowany został przez boskiego budowniczego (Demiurga) z odwiecznej materii na wzór świata idei. Z tego też względu świat jest jeden ; wielkość światów doskonałych jest nie do pomyślenia ; nosi on w sobie cechy doskonałości tamtego świata ; świadczy o tym kulisty kształt ziemi i okrężny ruch ciał niebieskich po stałych i geometrycznie prawidłowych szlakach (wyniki badań pitagorejczyków) 7 w dziedzinie etyki stworzył teorię czterech cnót podstawowych, które rządzą poszczególnymi częściami duszy (mądrość - częścią rozumną; męstwo - impulsywną; umiarkowanie - pożądliwą; sprawiedliwość - sprawuje ogólną kontrolę nad innymi) 8 Ład i harmonijne ukształtowanie życia daje radość, która jest nieodzownym warunkiem szczęścia. 9 podjął próbę klasyfikacji dóbr (dobra konkretne, nietrwałe i przemijające - szczebel na drodze do dóbr nieprzemijających z ideą piękna na czele) - obraz idealnego państwa w “Rzeczypospolitej” 10 realizuję ideę ładu i sprawiedliwości 11 państwo ma posiadać strukturę ograniczoną - każdy ma swoją funkcję wyznaczoną wspólnym dobrem obywateli-jest miejsce tylko dla ludzi użytecznych 12 funkcje podstawowe: zarządzania - spełniają ją mędrcy-filozofowie; obrona - strażnicy państwa; wytwarzanie dóbr materialnych - rzemieślnicy 13 każda grupa żyje jako odrębna warstwa społeczna we właściwych sobie warunkach 14 przejście między grupami możliwe są w wyjątkowych wypadkach 15 dla pierwszych dwóch grup postulował zniesienie własności prywatnej i wspólnotę życia. 16 twórczość: 17 napisał “Dialogi” i listy 18 najbardziej znane to : “Obrona Sokratesa”, “Charmides” - o roztropności ; “Protagoras” - o cnocie ; “Gargiasz” - o retoryce i jej szkodliwości w życiu politycznym ; “Fedon” - o śmiertelności duszy ; “Uczta” - o miłości ; “Teajtet” – o poznaniu; “Państwo” i “Prawa” - o państwie i idealnym ustroju