Nieformalność ekonomiczna i społeczna

Nieformalność ekonomiczna i społeczna. Sektory nieformalne. W latach 70-tych pojawiło się określenie „praca nieformalna” – Pracownicy sektora nieformalnego to jednostki ekonomicznie niezarejestrowane, nie płacące podatku, pozwalające na uruchomienie dzięki niewielkim inwestycjom faktycznego zatrudnienia niskopłatnej, rodzimej siły roboczej. 1. Sektor A – interwencjonizm państwowy, konkurencja ze strony innych firm, źródeł kapitału oraz technologii 2. Sektor B – zaopatrywanie sektora formalnego w tańsze dobra konsumpcyjne, półprodukty przemysłowe, elastyczne rezerwy siły roboczej Znaczeniem krajów III Świata jest nieformalność – są to obszary w których następuje nieskrępowana reprodukcja siły roboczej. Obszary takie, charakteryzujące się niższym poziomem życia (getta), dostarczające taniej, przygotowanej siły roboczej co jakiś czas się odradzały. 3. Sektor C – interwencja państwowa, zakłócanie trybów funkcjonowania sektora nielegalnego, dostarczanie kontrolowanych dóbr 4. Sektor D – wpływa poprzez mechanizm korupcji, stanowi rezerwuar narzędzi przemocy społecznej 5. Sektor E – obejmuje kapitał, popyt na towary i otwarcie nowych możliwości zdobywania dochodu 6. Sektor F – dostarcza tańszych dóbr oraz stanowi rezerwę siły roboczej dla sektora nielegalnego. W przypadku gospodarki nieformalnej mamy do czynienia z 4 różnymi aspektami: a) gospodarka nielegalna oznacza produkcję i dystrybucję towarów prawnie zakazanych (np.: narkotyki, nielegalne gry losowe itp.) b) gospodarka nie zarejestrowana – wszystkie działania które obchodzą lub unikają ustanowione przepisy skarbowe – wielkość tej grupy daje się ustalać pośrednio poprzez szacowanie wielkości dochodu, który powinien być przedmiotem zeznań podatkowych a nie jest c) gospodarka nie objęta statystyką – działalność która obchodzi instytucje zajmujące się statystyką d) gospodarka nielegalna – działania związane z zupełnie innymi kosztami niż gospodarka formalna; działania te są wyłączone spod ochrony prawa i regulacji administracyjnych, obejmując stosunki własności i licencje handlowe, kontrakty pracy, kredyty finansowe i system zabezpieczenia socjalnego Wyłączenie z pod prawa pociąga za sobą 2 konsekwencje: - obniża koszty działania jednostki gospodarczej - pozostawia jednostki gospodarcze samym sobie Aleksander Portes – jednym z najbardziej podstawowych paradoksów nieformalności są operacje sektora nieformalnego, które nie mieszczą się w sferze uregulowań rynkowych, ale i tak muszą być transakcjami społecznie nadzorowanymi. Operacje sektora nieformalnego muszą się mieścić w stosunkach sieciowych charakteryzujących się brakiem rozróżnienia między formalnymi rolami w biznesie i rolami osobistymi. Wymiana gospodarcza w ramach sektora nieformalnego oparta jest na wymuszalnym zaufaniu – pewne minimum zaufania opierającego się na zachowaniu reguł gry nie może być zapewnione przez odwołanie do przekonań moralnych. Gwarantowane jest zatem przez moc sankcji ze strony społeczeństwa, jego zdolność do nadawania i odbierania statusu jednostki.