Charakterystyka postaci w "Powrocie posła"

PODKOMORZY – został przedstawiony jako godny naśladowania wzór cnót obywatelskich i rodzinnych. Swoje proreformatorskie poglądy stara się wdrażać w życie. Zadbał o wykształcenie synów. Ukształtował ich jako wrażliwych na potrzeby ojczyzny, pracujących dla jej dobra. Przykładem może być zaszczytna funkcja posła Walerego. Podkomorzy to urzędnik ziemski. Cieszy się powszechnym szacunkiem. Przejawia stałe zainteresowanie sprawami narodu. Z taktem i cierpliwością znosi wywody Starosty. Stara się zachęcić go do refleksji nad sytuacją kraju; przytacza wiele argumentów na poparcie własnych opinii. PODKOMORZYNA – zgodna z poglądami męża; zwolenniczka reform. Uważa, że wychowanie młodzieży w duchu miłości ojczyzny jest podstawą sukcesu kraju. To ona wpaja wartości: dbałość o życie rodzinne, odrzucanie obcych mód i przyzwyczajeń, rozbudowanie zainteresowań sytuacją ojczyzny. Razi ją popis językowy Starościny hołdującej cudzoziemszczyźnie. Jest oddana bez reszty rodzinie. Dba o dom i dobrą atmosferę rodzinną. Jest rozsądną, kochającą matką i żoną. Ma dobry kontakt z dorosłym synem. Jest uosobieniem godności, prawości i rozwagi Polski. WALERY – jest młodzieńcem statecznym, opanowanym, uczciwym, stałym w uczuciach. Jego postawa wobec aktualnych spraw kraju jest konsekwencją wychowania w rodzinie dbającej o kształtowanie uczuć patriotycznych. Troska o sprawy narodowe jest stałym elementem wypowiedzi całej rodziny Podkomorzego. Walery realizuje ją na polu działalności politycznej. Jako poseł reprezentuje obóz reform, rozumie ich konieczność, ma dobrą orientację w sytuacji wewnętrznej kraju. Popiera dążenie do zniesienia liberum veto, wolnej elekcji i poddaństwa chłopów. Wyraża radość, że społeczne i polityczne interesy ojczyzny są w centrum zainteresowania sejmu. Ma nadzieję, że obrady posłów i jego w nich udział przyniosą owoce w postaci trwałych zmian, które podniosą rangę Polski na arenie politycznej Europy. Walery potępia wstecznictwo reprezentantów przeciwnego obozu. Styl Szarmanckiego, jego próżność, brak zainteresowania sprawami narodu rażą go i bulwersują. TERESA – (związana duchowo z obozem patriotycznym), córka Starosty, wychowanka Podkomorzyny. Mimo, że matka jej umarła, a ojciec nie wywiązywał się ze swych powinności nie zatraciła równowagi i pogody ducha. W mig umie ocenić wady i zalety starających się o nią młodzieńców. W Szarmanckim upatruje lekkoducha, fircyka, próżniaka. Stałego w uczuciach Walerego darzy sympatią. Teresa pośrednio opowiada się za obozem reform. Związana jest z domem zwolenników przemian i kocha posła, który je popiera. Z poglądami reprezentowanymi przez zwolenników stronnictwa patriotycznego nie zgadzają się przedstawiciele obozu konserwatywnego. Przeciwstawiają się wszelkim reformom, zmianom. STAROSTA GADULSKI – wyznawca konserwatywnych poglądów staroszlacheckich, zwolennik wolnej elekcji, liberum veto, przeciwnik orientacji w sytuacji politycznej, uparcie trzyma się starego ustroju, wychwala go. Pozostaje obojętny na sprawy publiczne. Własny interes przekłada na dobro publiczne. Jest chciwy, leniwy, kłótliwy, zaczepny. Chce wydać córkę za lekkoducha, byle bez posagu, byle nie uszczuplić swego majątku. Kompromituje się swoimi poglądami politycznymi. Jest zdania, że jeśli Polska ma zawierać sojusze, to tylko z krajami od niej daleko. Niemcewicz demaskuje ograniczoność horyzontów myślowych konserwatystów, ukazując jednocześnie nicość szlacheckiej, sarmackiej moralności. STAROŚCINA I SZARMANCKI – to kosmopolici ulegający wpływom zagranicznym. „Modna” Starościna wiecznie gada po francusku. Nie interesuje się domem. Sprawy rodzinne są jej obce. Czytuje francuskie romanse, wzdycha do nieżyjącego Szambelana. Pragnie zmienić dobrze prosperujący młyn na wodospad w otoczeniu zieleni. Starościna jest osobą powszechnie krytykowaną. Odpowiednim kompanem dla niej okazuje się hołdujący wszystkiemu, co cudzoziemskie Szarmancki. Jest typowym fircykiem, łowcą posagów. Imponuje mu lekkie, leniwe życie wypełnione zabawami i przyjemnościami. Trwoni majątek ojca. Nie trudzi się żadną pracą; mówi że nie mógłby pracować dla dobra kraju. Sprawy narodowe są mu obce. Zagraniczne podróże, którymi się przechwala nie były dla niego powodem głębszej refleksji, ale tylko kolejną przygodą. Jak postać pana Starosty ma swoje przeciwieństwo w postaci Podkomorzego, tak przeciwieństwem Szarmanckiego i pani Starościny są Walery i pani Podkomorzyna. Niemcewicz postaciom negatywnym, przedstawicielom sarmatyzmu lub „modelowego wychowania” przeciwstawił postaci pozytywne. Pragnął przez to podkreślić kontrast dwóch światów polskich, zarówno w zakresie życia politycznego i obyczajowego. PODKOMORZY – został przedstawiony jako godny naśladowania wzór cnót obywatelskich i rodzinnych. Swoje proreformatorskie poglądy stara się wdrażać w życie. Zadbał o wykształcenie synów. Ukształtował ich jako wrażliwych na potrzeby ojczyzny, pracujących dla jej dobra. Przykładem może być zaszczytna funkcja posła Walerego. Podkomorzy to urzędnik ziemski. Cieszy się powszechnym szacunkiem. Przejawia stałe zainteresowanie sprawami narodu. Z taktem i cierpliwością znosi wywody Starosty. Stara się zachęcić go do refleksji nad sytuacją kraju; przytacza wiele argumentów na poparcie własnych opinii. PODKOMORZYNA – zgodna z poglądami męża; zwolenniczka reform. Uważa, że wychowanie młodzieży w duchu miłości ojczyzny jest podstawą sukcesu kraju. To ona wpaja wartości: dbałość o życie rodzinne, odrzucanie obcych mód i przyzwyczajeń, rozbudowanie zainteresowań sytuacją ojczyzny. Razi ją popis językowy Starościny hołdującej cudzoziemszczyźnie. Jest oddana bez reszty rodzinie. Dba o dom i dobrą atmosferę rodzinną. Jest rozsądną, kochającą matką i żoną. Ma dobry kontakt z dorosłym synem. Jest uosobieniem godności, prawości i rozwagi Polski. WALERY – jest młodzieńcem statecznym, opanowanym, uczciwym, stałym w uczuciach. Jego postawa wobec aktualnych spraw kraju jest konsekwencją wychowania w rodzinie dbającej o kształtowanie uczuć patriotycznych. Troska o sprawy narodowe jest stałym elementem wypowiedzi całej rodziny Podkomorzego. Walery realizuje ją na polu działalności politycznej. Jako poseł reprezentuje obóz reform, rozumie ich konieczność, ma dobrą orientację w sytuacji wewnętrznej kraju. Popiera dążenie do zniesienia liberum veto, wolnej elekcji i poddaństwa chłopów. Wyraża radość, że społeczne i polityczne interesy ojczyzny są w centrum zainteresowania sejmu. Ma nadzieję, że obrady posłów i jego w nich udział przyniosą owoce w postaci trwałych zmian, które podniosą rangę Polski na arenie politycznej Europy. Walery potępia wstecznictwo reprezentantów przeciwnego obozu. Styl Szarmanckiego, jego próżność, brak zainteresowania sprawami narodu rażą go i bulwersują. TERESA – (związana duchowo z obozem patriotycznym), córka Starosty, wychowanka Podkomorzyny. Mimo, że matka jej umarła, a ojciec nie wywiązywał się ze swych powinności nie zatraciła równowagi i pogody ducha. W mig umie ocenić wady i zalety starających się o nią młodzieńców. W Szarmanckim upatruje lekkoducha, fircyka, próżniaka. Stałego w uczuciach Walerego darzy sympatią. Teresa pośrednio opowiada się za obozem reform. Związana jest z domem zwolenników przemian i kocha posła, który je popiera. Z poglądami reprezentowanymi przez zwolenników stronnictwa patriotycznego nie zgadzają się przedstawiciele obozu konserwatywnego. Przeciwstawiają się wszelkim reformom, zmianom. STAROSTA GADULSKI – wyznawca konserwatywnych poglądów staroszlacheckich, zwolennik wolnej elekcji, liberum veto, przeciwnik orientacji w sytuacji politycznej, uparcie trzyma się starego ustroju, wychwala go. Pozostaje obojętny na sprawy publiczne. Własny interes przekłada na dobro publiczne. Jest chciwy, leniwy, kłótliwy, zaczepny. Chce wydać córkę za lekkoducha, byle bez posagu, byle nie uszczuplić swego majątku. Kompromituje się swoimi poglądami politycznymi. Jest zdania, że jeśli Polska ma zawierać sojusze, to tylko z krajami od niej daleko. Niemcewicz demaskuje ograniczoność horyzontów myślowych konserwatystów, ukazując jednocześnie nicość szlacheckiej, sarmackiej moralności. STAROŚCINA I SZARMANCKI – to kosmopolici ulegający wpływom zagranicznym. „Modna” Starościna wiecznie gada po francusku. Nie interesuje się domem. Sprawy rodzinne są jej obce. Czytuje francuskie romanse, wzdycha do nieżyjącego Szambelana. Pragnie zmienić dobrze prosperujący młyn na wodospad w otoczeniu zieleni. Starościna jest osobą powszechnie krytykowaną. Odpowiednim kompanem dla niej okazuje się hołdujący wszystkiemu, co cudzoziemskie Szarmancki. Jest typowym fircykiem, łowcą posagów. Imponuje mu lekkie, leniwe życie wypełnione zabawami i przyjemnościami. Trwoni majątek ojca. Nie trudzi się żadną pracą; mówi że nie mógłby pracować dla dobra kraju. Sprawy narodowe są mu obce. Zagraniczne podróże, którymi się przechwala nie były dla niego powodem głębszej refleksji, ale tylko kolejną przygodą. Jak postać pana Starosty ma swoje przeciwieństwo w postaci Podkomorzego, tak przeciwieństwem Szarmanckiego i pani Starościny są Walery i pani Podkomorzyna. Niemcewicz postaciom negatywnym, przedstawicielom sarmatyzmu lub „modelowego wychowania” przeciwstawił postaci pozytywne. Pragnął przez to podkreślić kontrast dwóch światów polskich, zarówno w zakresie życia politycznego i obyczajowego.