Bohaterowie "Szewców"

Bohaterowie: Są to nierealne, sztuczne twory. GOLEM zbudował go uczony kabalista, włożył w usta kartkę z magicznym zaklęciem i zmusił go do pracy. Golem był posłuszny, ale potem się zbuntował i zaczął niszczyć otoczenie, więc trzeba go było unieszkodliwić. Witkacy tworzy w dramacie nowe psychiczne organizmy - golemy i automaty. Czeladnicy dyskutują o Kancie, filozofach greckich. Każdy może być rozmówcą dla każdego, może też być partnerem erotycznym. Postacie to symbole: Sajetan - ideowiec, Czeladnicy - upojenie władzą, Księżna - arystokratyzm i perwersja, Prokurator - awans społeczny, chłopi - statyści, Hiperrobociarz - totalitaryzm, terroryzm; Puczymorda - sługus. Poprzez bohaterów autor rozmawia, dyskutuje z czytelnikiem, a nie bohaterowie ze sobą. Bohaterowie jako nosiciele określonych wartości mają znaczące imiona: Zbereźnicka - Podberezka (bezeceństwo, perwersja), Scurvy (z ang. Szkorbut; matka kobietą lekkich obyczajów, w postępowaniu podły, cyniczny), Tempe (z łac. tempus = czas, tytaniczny wódz), Puczymorda, Fierdusieńko. Szewcy - zawód najniższy, pogardzany bo praca w brudzie i gorsze zyski; znane są powiedzenia: upił się jak szewc, klnie jak szewc, pilnuj szewcze kopyta, chociaż w tradycji istnieje też Szewc Kiliński. Typ bohatera dokładnie prezentuje też jego prezentacja w didaskaliach, wiele mówiący wygląd: Sajetan - normalny strój szewski z fartuchem, rozwichrzona broda; po przejęciu władzy broda ufryzowana, barwny szlafrok (to nie dla niego); Prokurator - twarz szeroka, mocne szczęki, melonik, perła w halsztuku, później w huzarskim uniformie, w końcu pies łańcuchowy; Czeladnicy - morowe chłopy, jako władza w kwiecistych szlafrokach, uczesani z przedziałem na glanc. W prezentacji bohaterów określony wiek, ubiór, wygląd, co uwidacznia talent malarski Witkacego do portretowania oraz złośliwość satyryka. Najczęściej są to osobnicy niezrównoważeni psychicznie. Ich reakcje wypływają z chęci zaspokojenia najniższych instynktów. Są niezdolni do miłości, jedynie do perwersji, pożądania.