Zasoby naturalne - pojęcie

KLASYFIKACJA ZASOBÓW NATURALNYCH. Pojęcie zasobów naturalnych jest pojęciem dość złożonym, dlatego, że ich klasyfikacja nie jest rzeczą prostą. Kilkadziesiąt lat temu zasoby klasyfikowano, jako zasoby mineralne, co było błędem, ponieważ zasoby w znaczeniu w makro obejmują bardzo wiele elementów środowiska. Charakter zasobów, ich użyteczność i dostępność lecz ograniczoność powoduje, że możemy podchodzić do tego w różny sposób. Zasoby nieograniczone zupełnie – nieograniczone dobra wolne w klasycznej ekonomii to było powietrze, woda, lecz są to pojęcia już nie aktualne. Te dobra są w tej samej ilości, ale znacznie gorszej jakości i człowiek aby z nich korzystać musi je przystosować. Wystąpiła tutaj kwestia kosztów i ceny, a więc nie jest to coś ogólnie dostępne. Wiele zasobów w przyrodzie jest traktowanych w kategoriach ograniczonych i jest to cały świat roślinny, wszelkie formacje roślinne – drzewiaste, także gleby, biocenoza – fauna i flora, gatunki zapisane w Czerwonej Księdze. ( opisane w raportach Klubu Rzymskiego). Zasobem najważniejszym, podstawowym jest przestrzeń geograficzna, dlatego, że wszystkie inne zasoby są pochodną tej przestrzeni geograficznej. Pojęcie przestrzeni jest pojęciem bardzo względnym, ponieważ ta przestrzeń nie ma początku, ani nie ma końca, jest tą, która otacza kulę ziemską, nie tylko w kategoriach geometrycznych – może być podana w jednostkach geometrycznych (km2), to co znajduje się na jej powierzchni oraz ponad jej powierzchnią. Przestrzeń geograficzna obejmuje nie tylko przestrzeń litosfery, ale także powierzchnię atmosfery- która jest jednym z 2-ch podstawowych gwarantów życia. Przestrzeń geograficzna jest to ta przestrzeń, która jest do dyspozycji człowieka. Człowiek eksploatuje wnętrze ziemi albo bezpośrednio, albo pośrednio np. górnictwo, a także wykorzystuje atmosferę np. transport lotniczy, jak również opuszcza przestrzeń około ziemską i prowadzi badania w kosmosie. III kategorie obszarów – pewne składowe wyróżnione w przestrzeni geograficznej. I obszary produkcji pierwotnej, II obszary produkcji wtórnej, III obszary konsumpcji. I obszary produkcji pierwotnej - są to te tereny na ziemi, które dają produkty z kategorii pierwotnej, a więc surowce, - wszelkie tereny, które posiadają zasoby surowców kopalnych (złoża surowców mineralnych) , - tereny, które posiadają dobre gatunkowo gleby i są wykorzystywane dla celów rolniczych (delta Nilu, Padu, Arizona), - obszary leśne. II obszar produkcji wtórnej - są to wszelkie tereny, zajęte przez przemysł przetwórczy, to co zostało wydobyte na obszarach produkcji pierwotnej jest następnie przetwarzane na obszarach produkcji wtórnej, a więc są to wszelakie zakłady przemysłowe, elektrownie , huty, zakłady mechaniczne, zakłady przetwarzające płody rolne, włókiennictwo, spożywczy, papierniczy, chemiczny. III obszar konsumpcji - są to tereny zajęte pod zabudowę, a więc obszary, które tworzą ciąg osadniczy, miasta, wsie, osiedla, pojedyncza chata. Suma tych 3 obszarów będzie nam dawała przestrzeń geograficzną kraju, regionu, to tworzy cały obszar. Proporcja wielkości nie musi być jednakowa, zależy to od charakteru, poziomu gospodarczego, uprzemysłowienia. W wielu krajach określanych jako zacofane, przeważają obszary pierwotne. Kraje surowcowe dostarczały surowców, imperia kolonialne w ten sposób wykorzystywały kraje, które dysponowały nie tylko tanią siłą roboczą, ale dysponowały surowcami. Kraje wysoko rozwinięte gospodarczo w ramach „pomocy” eksploatują bogactwa krajów sąsiednich ( niższe koszty eksploatacji np. w Brazylii Amerykanie zainwestowali w przemysł stalowy i wywożą surówkę) Na podstawie tego 3 obszaru obserwujemy wykorzystanie dla potrzeb osadniczych, problem urbanizacji. Urbanizacja (umiastowienie) to nie tylko kwestia przestrzeni zajętej przez miasta, ale też sprawa proporcji demograficznych, gdzie procent ludności miejskiej jest wyższy od ludności wiejskiej. Społeczeństwa o wysokim stopniu uprzemysłowienia mają nawet poza 80% ludności. Kraje rolnicze np. Mongolia, gdzie dominują obszary pierwotne, a pozostałe jako obszary osiedli wiejskich, nie ma obszaru przetwórczego. Podstawowy podział zasobów naturalnych jest podziałem, który uwzględnia cechę wyczerpywalności.