Rodzaje kontraktów futures

Zróżnicowanie kontraktów terminowych ze względu na rodzaj instrumentów bazowych jest ogromne. Tylko w Stanach Zjednoczonych w obrocie znajduje się około stu rodzajów kontraktów. Można je sklasyfikować w kilku podstawowych grupach. 1) Zboża i rośliny oleiste Kontrakty na zboża i rośliny oleiste należą do najstarszych kontraktów terminowych. Pierwotnie korzystali z nich producenci żywności i farmerzy, by zabezpieczać się przed niekorzystnymi zmianami cen, które były silnie uzależnione od warunków pogodowych. Mimo, że obrót nimi w ostatnich czasach, podobnie jak w przypadku większości towarów, stracił na znaczeniu na rzecz kontraktów finansowych, to futures na kukurydzę i soję należą do najbardziej płynnych rynków. Na Warszawskiej Giełdzie Towarowej notowane są kontrakty na pszenicę konsumpcyjną oraz pszenicę paszową. Niestety, obrót nimi praktycznie nie istnieje, co w dużej mierze jest wynikiem rodzimej polityki rolnej – ceny zbóż nie są w pełni rynkowe, lecz zależą od działań Agencji Rynku Rolnego. 2) Mięso i żywy inwentarz Kontrakty na produkty pochodzenia zwierzęcego, na przykład półtusze wieprzowe czy bydło, nie są obecnie zbyt popularne i należą do rynków o najmniejszej płynności. Na WGT dopuszczone zostały do obrotu kontrakty na żywiec wieprzowy. Niestety, podobnie jak w przypadku pszenicy, obrót nimi jest znikomy. Można tylko żałować, bo dla hodowców byłoby to jedno z najlepszych zabezpieczeń przed niekorzystnymi zmianami cen, lepsze niż próby nacisku na rząd, aby ceny ustalano odgórnie. 3) Artykuły spożywcze Do tej grupy zalicza się kawę, bawełnę, sok pomarańczowy oraz cukier. Najbardziej rozwinięty jest handel kontraktami terminowymi na kawę, co być może wynika stąd, że dostępna jest tu jedna z najwyższych dźwigni finansowych. 4) Metale i źródła energii W skład tej grupy wchodzą zarówno metale szlachetne (złoto, srebro), jak i też metale stosowane w różnych gałęziach przemysłu (miedź, pallad). Mamy tutaj też towary służące do wytwarzania energii – olej opałowy, ropa naftowa, gaz ziemny. Cechą wspólną wszystkich tych surowców jest to, że pochodzą z nieodnawialnych złóż naturalnych. Obrót tymi kontraktami (jak i również samymi towarami) odbywa się na licznych giełdach międzynarodowych – w Londynie, Paryżu, Amsterdamie, Zurychu, Chicago. Najbardziej płynnymi kontraktami są kontrakty na gaz ziemny. 5) Waluty Pierwsze kontrakty terminowe na waluty wprowadzono do obrotu w 1972 roku. Wraz z rozwojem rynków futures ten segment bardzo zyskiwał na wartości, skupiając duże zainteresowanie inwestorów. Z czasem nastąpiła znaczna koncentracja obrotu i najważniejszymi pochodnymi walut są kontrakty na jena japońskiego, funta brytyjskiego oraz euro (które wyparło niemiecką markę i franka francuskiego). Oczywiście, te kontrakty notowane są w relacji do dolara, tak że można powiedzieć, iż najbardziej popularne są właśnie kontrakty na walutę amerykańską. W Polsce inwestorzy mają do wyboru kontrakty terminowe na Euro oraz dolara (w relacji do złotego) notowane na GPW, WGT i PGF. Największy obrót jest na WGT, jednak ten osiągnął swego rodzaju nasycenie i dzienny obrót zatrzymał się na poziomie około stu kontraktów. 6) Indeksy towarowe i makroekonomiczne Do tej kategorii zalicza się kontrakty na indeksy towarowe w rodzaju indeksu Commodity Research Bureau (CRB) czy Goldman Sachs Commodity Index oraz kontrakty na różne indeksy makroekonomiczne. Takimi kontraktami były wprowadzone w 1985 roku w Stanach Zjednoczonych futures na indeks cen konsumpcyjnych, czyli najbardziej popularny wskaźnik inflacji. Mimo oczekiwań, że będzie to doskonałe narzędzie zabezpieczające przed zmianami inflacji, kontrakty te nie odniosły sukcesu. Obrót nimi od samego początku był bardzo mały. 7) Indeksy giełdowe Kontrakty terminowe na indeksy rynków akcji okazały się wielkim sukcesem dwóch ostatnich dziesięcioleci. Są one doskonałym instrumentem zarówno dla spekulantów, jak i inwestorów chcących zabezpieczyć swoje portfele akcji oraz arbitrażystów poszukujących zysków obarczonych jak najmniejszym ryzykiem. Być może było to wynikiem przejrzystych reguł panujących na rynkach akcji. Najbardziej znanym, a zarazem najbardziej płynnym kontraktem na świecie jest indeks Standard & Poor 500 obejmujący akcje 500 spółek notowanych na giełdzie w Nowym Jorku. Polscy inwestorzy mają do dyspozycji kontrakty na WIG 20 (w jego skład wchodzi 20 największych spółek warszawskiej giełdy). Rynek tych kontraktów przeżywa szczególnie dynamiczny rozwój od czasu, gdy zmieniono godziny notowań. 8) Stopy procentowe i obligacje. Do tej grupy zaliczamy zarówno kontrakty na krótkoterminowe bony skarbowe, długoterminowe obligacje rządowe, depozyty eurodolarowe oraz stopy procentowe. Pod względem płynności kontrakty na depozyty eurodolarowe znajdują się na drugim miejscu (za kontraktami na indeks S&P 500), zaś futures na amerykańskie obligacje rządowe na trzecim. Stanowią one doskonałe narzędzie do spekulacji oraz zabezpieczania pozycji. Na WGT funkcjonują kontrakty na stopy procentowe (jednomiesięczny oraz trzymiesięczny WIBOR), ale np. przez cały rok 1999 obrót nimi był śladowy.