"Pielgrzym" Cypriana Norwida

XI. Pielgrzym Wiersz został oparty na chrześcijańskim pojmowaniu życia jako pielgrzymki do kresu doczesności, służącej formacji duchowej, zmierzaniu do wytyczonych ideałów, których ukoronowaniem bę¬dzie osiągnięcie zespolenia z Bogiem. Dla tak myślącego człowieka ziemskie bogactwa i wszelkie dobra materialne nie mają większego znaczenia, a nawet są zupełnie zbędne – wędrowcowi wystarcza namiot (dam mój ruchomy // Z wielbłądziej skóry...) i tyle ziemi, by móc na niej oprzeć stopę. Pielgrzym jest człowiekiem ubogim pod względem materialnym, ale bogatym duchowo: Przecież ja – aż w nieba fonie trwam, Gdy ono duszę mą porywa, Jak piramidę! Kontakt z Bogiem, dążenie „ku niebu”, wzlot duszy (piramida wy¬znacza kierunek pionowy, wertykalny) – oto sens i cel ziemskiego pielgrzymowania. Dlatego też pojawia się w wierszu stwierdzenie: Nad stanami jest i starców-stan. Podmiot liryczny nie tylko nie czuje się gorszy od tych, którzy wspięli się na wyżyny społecznej hierar¬chii dzięki posiadanym majątkom, wręcz przeciwnie – czuje się po¬stawiony ponad nimi, ponieważ nie jest zniewolony przywiązaniem do rzeczy materialnych, może bez obaw i pokusy pomnażania bo¬gactwa pielgrzymować przez życie zmierzając ku Bogu. W takiej interpretacji sens ziemskiego bytowania nie polega na gromadzeniu dóbr doczesnych, ale na kształtowaniu własnego „ ja” w kategoriach moralnych, w oparciu o Biblię. Podmiot ukazuje siebie w ciągłej podróży, przemianie, trudzeniu się. Jego pielgrzymkę należy więc rozumieć szerzej jak zmierzanie do miejsca kultu i praktykowanie wyrzeczeń. Wędrówka ta potrwa do kresu jego dni (Dopokąd idę!...), jest więc metaforą ludzkiego pielgrzymowania przez życie. Wiersz składa się z czterech trzywersowych zwrotek powtarza¬jących ten sam wzorzec metryczny: dwa pierwsze wersy są dzie¬więciozgłoskowe, zaś ostatni liczy pięć sylab. Norwid wykorzystał tu rymy męskie i żeńskie wiążąc nimi po dwie początkowe i dwie końcowe strofy (abc abc).