Poezja Jakuba Jasińskiego

POEZJA JAKUBA JASIŃSKIEGO Był on czołowym przedstawicielem nurtu Jakobińskiego w polskim oświeceniu. Jakobinizm skupiał radykalnych zwolenników przemian społecznych i ustrojowych. W większości byli to działacze: Kuźnicy Kołłątajowskiej, postępowi publicyści i pisarze. Domagali się oni przemian społecznych i ustrojowych, jak równouprawnienia mieszczan, zniesienia pańszczyzny i poddaństwa chłopa, a w czasie insurekcji kościuszkowskiej ukarania zdrajców i króla. W swoich utworach ostro krytykowali istniejący porządek społeczny, przywileje szlachty, samowolę magnaterii, ugodowość króla. Jakub Jasiński napisał wiele utworów. Jego wiersze patriotyczne przemawiają siła uczuć rewolucyjnych. Głoszą jedność idei wolności narodowej i wyzwolenia społecznego, wzywają do walki i zwycięstwa. Dzięki tym wartościom stał się Jasiński poetą rewolucyjnym, który walczył u schyłku Rzeczypospolitej ze światem ginącego feudalizmu. „Sprzeczki” Powstały na gruncie charakterystycznego dla epoki sceptycyzmu religijnego i skłonności do demaskowania obłudy kleru. Wątek poematu dotyczy sporu między probostwem a klasztorem i jest on właściwym tłem do dygresji dotyczących różnych dziedzin życia. Satyra ta uderza nie tylko w obżarstwo, próżniactwo i pijaństwo mnichów ale także w chciwość i niemoralność. „Do świętoszka” Wiersz ten wyraża pochwałę rozumu i daje wyraz deistycznego poglądu autora na świat. Do głosu dochodzą takie sprawy jak tolerancja religijna oraz równość społeczna. „O stałości do exulantów polskich” Jest to utwór skierowany do emigrantów po drugim rozbiorze. Jest to wezwanie do walki z carski najeźdźcą, pochwała Kościuszki i wskazanie na rewolucyjną Francję jako ojczyznę wolności. Za przykładem Francji hasło: „wolność i równość” rozszerzy się po ca łym świecie. Wolność można zdobyć jedynie w walce, w której tyrani i despoci zginą. „Wiersz w czasie obchodzonej żałoby przez dwór po Ludwiku XVI” Nawiązuje do wydarzeń mających miejsce w Warszawie po dotarciu informacji o ścięciu króla Francji. Dwór królewski przewidział sześciotygodniową żałobę. Czasopisma potępiały wyrok wykonany na królu. Listy pasterskie także. Poeta pyta czy należy zajmować się sytuacją we Francji jeśli w Polsce sytuacja jest także bardzo dramatyczna i ważna dla narodu, kiedy dzieją się rzeczy straszne i przejmujące, ojczyzna traci wolność a jej obrońcy honor i majątki. Zaborcy traktują ludzi jak zwierzęta, naród cierpi. Wiersz kończy się akcentem antymonarchistycznym. Świat może być wolny dopiero wtedy kiedy nie będzie królów. „Do narodu” Napisany został ten wiersz w przeddzień wybuchu powstania kościuszkowego. Poeta zwraca się do narodu by ten nie poprzestawał w walce z zaborcą. Wzywa także do walki ze zdrajcami własnego narodu. Utwór ten łączy gorący patriotyzm z umiłowaniem ludu i nienawiścią do tyranów.