Mentalność kobiet w utworach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

TEMAT: Psychika kobiety w miniaturach poetyckich M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Jasnorzewska pochodziła ze słynnej rodziny Kossaków. Juliusz Kossak - dziadek Marii, malarz, batalista np.: „Wyjazd Jana III do Wiedniej”, „Odsiecz Smoleńska”, ilustracje do pamiętników Paska i Trylogii. Wojciech Kossak - ojciec Marii, malarz, batalista i portrecista, współtwórca „Panoramy Racławickiej”, obrazy „Olszynka Grochowska”, „Śmierć Sowińskiego”, „Ułańskie zaloty”. Magdalena - „Samozwaniec” pseudonim siostry Marii, pisarka satyryczna, autorka biograficznej powieści „Maria i Magdalena” oraz parodii „Trędowatej” H. Minszkówny pt. „Na ustach grzechu”. Zofia Kossak Szczucka - kuzynka Marii, więziona w Oświęcimiu, autorka powieści historycznej np. „Krzyżowcy”, „Król trędowaty”, „Złota wolność”, jej muzeum w Górkach Wielkich koło Skoczowa. Maria Pawlikowska - Jasnorzewska (1894-1945) debiutowała w 1922, wojnę przeżyła w Anglii, tam zmarła. Poezje: „Różowa magia”, „Wachlarz”, „Śpiąca załoga”, „Krystalizacja”, „Pocałunki”. Dramaty: „Egipska pszenica”, „Zalotnicy niebiescy”. „Miłość”. Rozpoczyna autorka od zwyczajnej pozornie informacji „nie widziałam Cię już od miesiąca”. Nie wiadomo jaka jest przyczyna rozstania, gdyż być może sama nie dopuszcza do siebie myśli, że może to być rozstanie ostateczne. Słowo „już” to element niepokoju, uwydatnia względność czasu. Rozstanie z ukochanym wpłynęło niekorzystnie, „jest bledsza, trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca”. Jest bardziej zamknięta w sobie (nie całkowicie) gdyż ma potrzebę zwierzania się, a jednocześnie obawia się tego, została zdradzona w miłości co rodzi lęk przed ludźmi, obawę, że każdy może zdradzić. Nie jest łatwo mówić o własnej klęsce zwłaszcza kiedy istnieje obawa, że może to być przedmiotem żartu. Kończy poetka puentą o kształcie oksymoronu, że widać można żyć bez powietrza. Ze zdziwieniem doszła do wniosku, że potrafi udźwignąć więcej niż przypuszczała. „Nike”. Jeśli obsesyjnie dręczą nas jakieś myśli wszystko sprowadzane jest do zajmującego nas tematu. Widok posągu Nike z Samotraki w Paryskim Luwrze staje się dla poetki symbolem wzgardzonej miłości. Nike nie ma głowy ani rąk, jedynie skrzydła u ramion, próbuje zerwać się do lotu. Jak każdy zakochany nie działa logicznie (brak głowy) i pędzi gdzieś na zatracenie. Wyciąga odcięte ramiona, (odrzucenie w miłości) mając nadzieję wbrew logice, że wszystko da się jeszcze naprawić. Nike to bogini zwycięstwa. Miłość traktowana jest jak żywe istnienie w nas, które chciało by się uciszyć, ale nie zostaje pokonane. „Krawiec kulawy”. Bohaterka składa wizytę u krawca. Wybiera materiały na suknię. Ta zwyczajna scenka staje się metaforą ludzkiego losu. Krawiec to czas, który oferuje materiały czarne, szare, zielone, gładki atłas. W pewnej chwili na dnie szuflady pojawia się materiał zupełnie niezwykły. Z tego zapragnęła mieć suknię ale usłyszałam, że wszystko sprzedane do nieba, a jeśli ktoś widział ten materiał niech nie szuka większego szczęścia. „Barwy narodowe”. Kolory naszego sztandaru to dla poetki biel bandaża i czerwieni krwi. Przez wieki i pokolenia nie udawało się zatamować krwotoku, nieustannie trwały walki o wolność. Wreszcie powiewa swobodnie sztandar (odzyskanie niepodległości). Patrząc na narodowe barwy trzeba mieć na względzie, że to pamiątka (konieczność pamiętania), dług (wobec tych co zginęli) i morał (trzeba wyciągnąć wnioski z przeszłości). Jasnorzewska tematem poezji uczyniła sprawy bardzo osobiste, uczucie przekazywała z humorem i autoironią. Jej ulubiona forma to miniatura, a najczęstszy środek poetycki to paradoks i puenta.