Język w "Innym Świecie"

Język Jak wspomnieliśmy wyżej, autor stosuje różnorodną stylistykę do od¬powiednich fragmentów tekstu. Partie o charakterze uogólnienia, refle¬ksje o człowieku jako ofierze systemu totalitarnego są utrzymane w to¬nie spokojnym i przekazane przy pomocy słownictwa ogólnego, pozba¬wionego elementów emocjonalnych. Znajdują się tu odwołania do dzieł wcześniejszych, np. Dostojewskiego, Defoe, do Biblii, oraz do faktów historycznych, m.in. Rewolucji Październikowej, Wielkiej Czystki. Fragmenty przedstawiające życie w jercewskim łagrze obfitują w wyrazy rosyjskie, które nie mają odpowiedników w języku polskim. Dzięki ich ekspresji czytelnik jeszcze bardziej wczuwa się w sytuację więźniów i poznaje wzajemne relacje między ludźmi. Wyrazy te określają miejsce pracy (lesopował – wyrąb lasu), kategorie więźniów (np. urkowie), pełnione funkcje (razwodczik – kierujący oddział do okre¬ślonej pracy), choroby (pyłagra) oraz obyczaje (tufta – zawyżanie wy¬ników pracy, by osiągnąć lepsze pożywienie). Poprzez wprowadzenie oryginalnych obozowych określeń Grudziński jeszcze bardziej pogłębia wrażenie „inności” przedstawionego świata. Podobną – kontrastu¬jącą – funkcję pełnią określenia wulgarne zastosowane w wypowie¬dziach narratora i rozmowach więźniów, np. związane z czynnościami fizjologicznymi (odlał się do kibla – 17). Język utworu jest więc bardzo zróżnicowany i bogaty. Obok typo¬wych kolokwialnych zwrotów, wulgaryzmów i słownictwa lagrowego znajdują się określenia właściwe dla stylu artystycznego i sposobu wy¬powiadania się człowieka kulturalnego, humanisty, erudyty, myślicie¬la. Umiejętne skonfrontowanie mowy kulturalnej i obozowej pogłębia kontrast między człowiekiem wolnym (z takiej perspektywy Grudziński opisuje dawne przeżycia i obserwacje) a „białym niewolnikiem” (odtworzenie sytuacji w łagrze) i uświadamia, że także w warstwie le¬ksykalnej świat sowieckiego obozu pracy jest inny. Wybór tytułu książki wydaje się jak najbardziej przemyślany i świa¬domy. Gdyby brzmiał np. Świat sowieckiego obozu pracy lub podob¬nie, nie oddałby w pełni intencji autora. Inny – to znaczy, nienormal¬ny, niszczący wszelkie zdobycze kulturalne człowieka osiągnięte na wolności. Inny – to taki, którego nie można i nie wolno zaakceptować, trzeba jednak o nim pamiętać, jako o przestrodze na przyszłość.