Hagiografia średniowieczna - przykłady

Hagiografie były propagowanymi przez Kościół katolicki w Średniowieczu opowieściami o świętych, którzy poprzez asetyczny tryb życia osiągnęli zbawienie wieczne. Pierwsze hagiografie powstały już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa; spisywane były na Wschodzie i prezentowały zycie pustelników syryjskich i egipskich. Legenda o Św. Aleksym ma typową budowę hagiografii. W prologu autor przedstawił powody skłaniające go do opracowania żywota, prosi siły wyższe o pomoc, a czytelników o wyrozumiałość. Właściwa opowieść relacjonowana jest od cudownie zapowiedzianych narodzin, aż do śmierci, której także towarzyszyły cuda, i pogrzebu. Św. Aleksy pochodził z książęcej rodziny. Już w dzieciństwie widać u niego pierwsze zapowiedzi przyszłej wielkości i wzrost cnót. Po ślubie zdecydował się opuścić dom, rodzinę (młodą żonę) i poprzez ascetyczny tryb życia dążyć do zbawienia. Wykwintne stroje zamienił na włosienicę, żył o chlebie i wodzie, mieszkał jak żebrak, stale umartwiał ciało, czas spędzał na modlitwie. życiu świętego stale towarzyszyły liczne cuda i nadprzyrodzone interwencje, a także cierpliwie znoszone od prześladowania. Istotną cechą postawy Aleksego jest zdolność do wyrzeczneń. Rezygnuje on z miłości i życia rodzinnego, władzy i pozycji społecznej, majątku, wygód i zdrowia. Drugim przykładem hagiografii średniowiecznej jest żywot świętego Dominika. Cały swój dobytek, łącznie z potrzebnymi do studiów książkami, spieniężył, a pieniądze rozdał biednym. W Wielki Post żył o chlebie i wodzie, a noce przeznaczał na czuwanie. Dominik nie tylko skazał siebie na nędzę, ale i na upokorzenia. Z pokorą znosił opluwanie przez ludzi, czy obrzucanie błotem. Umierając powiedział, że po śmierci bardziej będzie potrzebny ludziom niż za życia. Wydaje się, że wyraża się tu przekonanie, iż służba Bogu rozumiana przez niego jako asceza stanie się przykładem dla innych. Znamienne jest to, że Kościół w późniejszych wiekach zarzucił ascezę, gdyż była ona przeciwana naturze ludzkiej i prowadzila, tak jak w przypadku Św. Aleksego, do samozniszczenia.