Poglądy zbliżone do filozofii egzystencjalizmu odnajdujemy już w utworach literackich i wypowiedziach filozoficznych, które pojawiły się w epokach wcześniejszych (m.in. w „Trenach” Jana Kochanowskiego, w „Myślach” Blaise’a Pascala, w „Kandydzie” Woltera, w poezji modernistycznej, w wierszach Bolesława Leśmiana, w utworach poetyckich Kolumbów, w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego). W powyższych utworach pojawia się zwątpienie w Opatrzność, a zatem świadomość braku oparcia w życiu, przeczucie absurdalności istnienia, przekonanie, że jesteśmy tylko igraszką w rękach ślepego losu, że historia drwi sobie z wartości. Jedynym ratunkiem staje się heroiczny trud, „uprawianie ogródka”. Egzystencjalizm jako doktryna filozoficzna narodził się w pierwszej połowie XIX wieku. Jego twórcą był duński filozof Soren Kirkegaard, poglądy kontynuowali niemieccy filozofowie – M. Heidegger i K. Jaspers. Egzystencjalizm najsilniej doszedł do głosu we Francji w latach 1945 – 1955. Według egzystencjalistów rzeczywistość rozdarta jest na sferę świadomości i sferę rzeczy, co nieuchronnie prowadzi człowieka do alienacji. Doktryna ta ukazuje mroczną perspektywę ludzkiego istnienia. Zdaniem Sartre’a: „Egzystencja wyprzedza esencję”. Nie ma stałej natury człowieka, musi ją stworzyć sam, każdy musi tworzyć siebie. „Człowiek jest skazany na to, by być wolnym (...) kiedy już raz zostanie rzucony w świat, jest odpowiedzialny za wszystko, co robi”. Losy jednostki podlegają jedynie społecznemu i historycznemu zdeterminowaniu. Istnienie ogranicza skończoność, bo egzystencja zmierza ku nieuchronnej śmierci, a poza nią jest nicość. Wolność jest przekleństwem, a życie jest absurdem. Nic nie jest dla człowieka oparciem. Nieustanne dokonywanie wyborów rodzi lęk, trwogę, poczucie zagubienia, beznadziejności, pesymizmu. Idee to fikcje, a nigdy nic nie wiadomo, czy dokonany wybór okaże się słuszny. Los ludzki jest tragiczny, absurdalny, pełen udręki, bez nagrody, bez pocieszenia. Człowiek może jednak stanąć ponad losem, zdystansować się wobec niego i wzgardzić udręką. Drogą do człowieczeństwa jest bunt przeciwko losowi, aby być czymś więcej, niż się jest: „Nie ma takiego losu, którego nie przezwycięży pogarda” – twierdzi Albert Camus. Ten sam autor, parafrazując słowa Kartezjusza, mówi: „Buntuję się, więc jestem”. W eseju „Mit Syzyfa” pisze: „Bogowie skazali człowieka na bezustanne poszukiwanie Ziemi Obiecanej i oddalają go od Niej, ilekroć widzi ją wreszcie na horyzoncie, ale samo wdzieranie się na szczyt starszy, by wypełnić serce człowieka”. Bunt rodzi solidarność, tworzy więzi z innymi ludźmi, a w rezultacie prowadzi do przezwyciężenia samotności i złagodzenia rozpaczy: „Szczęście i absurd są dziećmi tej samej ziemi” – głosi Albert Camus. Etykę egzystencjalizmu nazywa się często etyka heroizmu, ponieważ wymaga od człowieka odwagi, trudu w przezwyciężaniu tragicznego losu.
Egzystencjalizm w literaturze
Poglądy zbliżone do filozofii egzystencjalizmu odnajdujemy już w utworach literackich i wypowiedziach filozoficznych, które pojawiły się w epokach wcześniejszych (m.in. w „Trenach” Jana Kochanowskiego, w „Myślach” Blaise’a Pascala, w „Kandydzie” Woltera, w poezji modernistycznej, w wierszach Bolesława Leśmiana, w utworach poetyckich Kolumbów, w opowiadaniach Tadeusza Borowskiego). W powyższych utworach pojawia się zwątpienie w Opatrzność, a zatem świadomość braku oparcia w życiu, przeczucie absurdalności istnienia, przekonanie, że jesteśmy tylko igraszką w rękach ślepego losu, że historia drwi sobie z wartości. Jedynym ratunkiem staje się heroiczny trud, „uprawianie ogródka”. Egzystencjalizm jako doktryna filozoficzna narodził się w pierwszej połowie XIX wieku. Jego twórcą był duński filozof Soren Kirkegaard, poglądy kontynuowali niemieccy filozofowie – M. Heidegger i K. Jaspers. Egzystencjalizm najsilniej doszedł do głosu we Francji w latach 1945 – 1955. Według egzystencjalistów rzeczywistość rozdarta jest na sferę świadomości i sferę rzeczy, co nieuchronnie prowadzi człowieka do alienacji. Doktryna ta ukazuje mroczną perspektywę ludzkiego istnienia. Zdaniem Sartre’a: „Egzystencja wyprzedza esencję”. Nie ma stałej natury człowieka, musi ją stworzyć sam, każdy musi tworzyć siebie. „Człowiek jest skazany na to, by być wolnym (...) kiedy już raz zostanie rzucony w świat, jest odpowiedzialny za wszystko, co robi”. Losy jednostki podlegają jedynie społecznemu i historycznemu zdeterminowaniu. Istnienie ogranicza skończoność, bo egzystencja zmierza ku nieuchronnej śmierci, a poza nią jest nicość. Wolność jest przekleństwem, a życie jest absurdem. Nic nie jest dla człowieka oparciem. Nieustanne dokonywanie wyborów rodzi lęk, trwogę, poczucie zagubienia, beznadziejności, pesymizmu. Idee to fikcje, a nigdy nic nie wiadomo, czy dokonany wybór okaże się słuszny. Los ludzki jest tragiczny, absurdalny, pełen udręki, bez nagrody, bez pocieszenia. Człowiek może jednak stanąć ponad losem, zdystansować się wobec niego i wzgardzić udręką. Drogą do człowieczeństwa jest bunt przeciwko losowi, aby być czymś więcej, niż się jest: „Nie ma takiego losu, którego nie przezwycięży pogarda” – twierdzi Albert Camus. Ten sam autor, parafrazując słowa Kartezjusza, mówi: „Buntuję się, więc jestem”. W eseju „Mit Syzyfa” pisze: „Bogowie skazali człowieka na bezustanne poszukiwanie Ziemi Obiecanej i oddalają go od Niej, ilekroć widzi ją wreszcie na horyzoncie, ale samo wdzieranie się na szczyt starszy, by wypełnić serce człowieka”. Bunt rodzi solidarność, tworzy więzi z innymi ludźmi, a w rezultacie prowadzi do przezwyciężenia samotności i złagodzenia rozpaczy: „Szczęście i absurd są dziećmi tej samej ziemi” – głosi Albert Camus. Etykę egzystencjalizmu nazywa się często etyka heroizmu, ponieważ wymaga od człowieka odwagi, trudu w przezwyciężaniu tragicznego losu.
Materiały
Antygona czy Kreon? - przyznanie racji
Temat: Przyznaję rację...
Na ostatniej lekcji języka polskiego rozpoczęliśmy omawianie tragedii Sofoklesa pt. \" Antygona\". Już podczas czytania tej fascynującej lektury zacząłem zastanawiać się nad postawami dwójki bohaterów : Antygony i Kreona. Jednak prawdziwe dylematy zaczęły dręczyć mnie od momentu, w którym skończyłem czytać tę ksi...
Biografia Marii Dąbrowskiej
Maria Dąbrowska
(1889-1965)
Maria Dąbrowska, z Szumskich, urodziła się 6.10.1889 w Russowie pod Kaliszem.
Pochodziła z zubożałej rodziny ziemiańskiej - jej ojciec, powstaniec z 1863, był administratorem majątków ziemskich. W latach 1901 - 1905 uczyła się w prywatnej szkole Heleny Semadeniowej, a następnie w gimnazjum żeńskim. W 1905 wzięła ...
Co to jest metafora?
Metafora - przenośnia to najważniejsza spośród figur retorycznych. Jest wyrażeniem, w którego obrębie następuje zamierzona zmiana znaczeń składających się na nią wyrazów.
Za odmiany metafor są uznawane:
- animizacja
-nadanie przedmiotom nieożywionym, zjawiskom przyrody lub pojęciom abstrakcyjnym atrybutów istot żywych, np.
- personifikacja...
Biografia Ernesta Hemingway
Ernest Hemingway
„Człowiek nie jest stworzony do klęski.
Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”.
Autorem tego cytatu jest Ernest Miller Hemingway, jeden z najpopularniejszych w Polsce amerykańskich pisarzy. Żył w latach 1899 – 1961. Wiódł ruchliwe, pełne przygód życie. Po wojnie, z której wrócił ranny pracował jako ...
"Apollo i Marsjasz" - przesłanie wiersza Zbigniewa Herberta
Jak odbierasz przesłanie wiersza Zbigniewa Herberta „Apollo i Marsjasz”?
Wielu pisarzy i twórców sztuki traktowało mitologię jako źródło inspiracji. Jednym z takich twórców jest Zbigniew Herbert, poeta współczesny. Jest to człowiek o rozległych zainteresowaniach: studiował filologię polską, prawo, ekonomię, filozofię, a także sztu...
Obraz człowieka w "Procesie" Kafki
Akcja powieści Franza Kafki przypomina koszmar senny. Rzecz dzieje się w abstrakcyjnym mieście, i bez konkretyzacji czasowej. Bohater - Józef K. - budzi się i od obcych urzędników, którzy naszli jego mieszkanie, otrzymuje informacje, iż został postawiony w stan oskarżenia. Zaczyna się proces, bez przyczyn i bez dowodów, proces jak fatum - Józef ...
Konflikt wiara - nauka
KONFLIKT WIARA - NAUKA
Nie wszyscy pamiętają o religijnym charakterze Biblii i o jej ludzkich uwarunkowaniach, tzn. o powstaniu ksiąg biblijnych w odmiennych od naszych warunkach życia i nauki, stąd głównie rodzą się liczne niepowodzenia:
- obraz świata najstarszych ks. Biblijnych był zależny od stanu nauki sprzed 3500 lat, różni się wię...
Szczegółowa charakterystyka "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki"
\"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki\" to pierwsza nowożytna powieść polska, którą Krasicki napisał na przełomie lat 1774/75. Wydano ją w Warszawie w 1776 roku nakładem Michała Gr\"lla. Wyrosła głównie z doświadczeń, które zdobył jako współpracownik \"Monitora\" i autor szkiców społeczno-obyczajowych.
Powieść łączy elementy różnych typów ówcz...