UGiW - trzeci etap realizacji

Utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej - Trzeci etap realizacji UGiW (01.01.1999 r.) Kraje UE w protokole dołączonym do Traktatu z Maastricht potwierdziły, że akceptacja przez nie postanowień Traktatu daje nieodwracalny charakter przejściu Wspólnoty w finalne stadium tworzenia UGiW, do którego dążyć będą wszystkie państwa. Powinny więc one respektować wolę Wspólnoty rozpoczęcia trzeciego etapu i nie przeszkadzać sobie nawzajem w dążeniu do tego wspólnego celu. Przejście do trzeciego etapu uzależniono od tempa dostosowania gospodarek krajów UE do wymogów dotyczących sytuacji ekonomicznej, określonych w Traktacie z Maastricht. Traktat przewidywał składanie Radzie UE przez Komisję Europejską i EIM raportów o sytuacji gospodarczej poszczególnych państw i stopniu wypełnienia stawianych im wymagań. Celem tych działań było zbliżenie poziomu rozwoju gospodarek krajów członkowskich. Kryteria wejścia kraju do Unii Gospodarczej i Walutowej określone w Traktacie z Maastricht:  Roczny wskaźnik wzrostu cen w państwie członkowskim nie może być wyższy niż 1,5 punktu procentowego od średniej stopy inflacji w trzech krajach UE o najlepszych pod tym względem wskaźnikach;  Wysokość deficytu budżetowego nie może przekroczyć 3 % PKB;  Wysokość długu publicznego nie może przekroczyć 60 % PKB;  Wysokość średniej nominalnej długookresowej stopy procentowej nie może przekroczyć o więcej niż dwa punkty procentowe średniej nominalnej długookresowej stopy procentowej w trzech krajach UE o najniższym rocznym wskaźniku inflacji;  Państwo członkowskie w ramach mechanizmu kursowego Europejskiego Systemu Walutowego przez co najmniej dwa lata musi zachować normalny przedział wahań kursów walut. W tym okresie waluta tego państwa nie może być dewaluowana w stosunku do walut innych krajów UE. Komisja Europejska i EIW miały za zadanie sporządzić do końca 1996 r. raporty o wynikach gospodarczych państw członkowskich. Na tej podstawie Rada UE złożona z ministrów gospodarki i finansów dokonała oceny (kwalifikowaną większością głosów) w jakim stopnia każde z państw spełniło ustalone kryteria i czy zostały one spełnione przez większość członków UE. Następnie do 31.12.1996 r. szefowie państw i rządów (Rada Europejska) mieli rozstrzygnąć czy większość państw wypełniło kryteria zbieżności. W przypadku pozytywnej decyzji należało do końca 1997 r. ustalić termin rozpoczęcia trzeciego etapu integracji. Istotne postanowienie stanowiło, że jeżeli do końca 1997 r. nie zostanie ustalona data rozpoczęcia trzeciego etapu tworzenia Unii Walutowej, to etap ten rozpocznie się 1 stycznia 1999r., bez względu na liczbę państw gotowych do wejścia do Unii. Rada Europejska miała za zadanie do 1 lipca 1998 r. określić, które kraje zostaną członkami Unii Walutowej. 25 marca 1998 r. - Komisja Europejska rekomendowała 11 państw, które wprowadziły wspólną walutę. Ocenę stanu gospodarek państw kandydujących do UGiW, dokonaną na podstawie kryteriów określonych w Traktacie z Maastricht, 30 kwietnia 1998 r. Parlament Europejski głosował nad raportem dotyczącym krajów spełniających kryteria konwergencji. 1 maja 1998 r. ministrowie finansów UE sporządzili listę państw które mogły utworzyć UGiW. 2 maja 1998 r. w Brukseli Rada Europejska podjęła ostateczną decyzję o tym, które państwa zostały członkami UGiW w dniu jej powstania, 1 stycznia 1999 r. Było to 11 państw: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. W pierwszym etapie do UGiW nie przystąpiły: Grecja, Dania, Wielka Brytania, i Szwecja. Wobec Wielkiej Brytanii i Danii zastosowano specjalne ustępstwa, które były konieczne aby Traktat został ratyfikowany przez te państwa. Wielka Brytania nie zgadzała się na oddanie uprawnień do prowadzenia polityki pieniężnej na rzecz ESBC, dlatego uzyskała możliwość rezygnacji z wejścia do Unii Walutowej. W przypadku Dani wejście do takiej Unii uniemożliwił wynik referendum. Propozycja przystąpienia do Unii Walutowej została odrzucona przez obywateli. W 2000 r. w Danii odbyło się drugie referendum w sprawie przystąpienia tego państwa do Unii Walutowej, podczas którego Duńczycy kolejny raz odrzucili możliwość wstąpienia Danii do Unii Walutowej. Pozostałe dwa państwa Grecja i Szwecja nie wypełniły kryteriów Traktatu. Jednak już po dwóch latach, 1 stycznia 2001 r. Grecja została dwunastym członkiem Unii. Każde z trzech państw pozostających poza strefą euro może w zostać przyjęte do UGiW w charakterze pełnoprawnego członka. Musi tylko wypełnić kryteria gospodarcze oraz zgłosić chęć i gotowość do członkostwa.