Stopa procentowa - definicja

Stopa procentowa może być wykorzystana jako instrument polityki pieniężno-kredytowej, jeżeli będzie spełniała funkcję zewnętrznego parametru, branego pod uwagę przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych. Decyzje te powinny uwzględniać konieczność osiągnięcia przez kredytobiorcę co najmniej takich wyników finansowych, które by pozwoliły na spłacenie rat kapitałowych oraz odsetek od zaciągniętego kredytu. W warunkach braku równowagi na rynku i narastających zjawisk inflacyjnych, możliwości realizacji tych funkcji przez stopę procentową są bardzo ograniczone: 1. Przy ustalaniu stopy procentowej musi być uwzględniana stopa inflacji. Ujemna realna stopa procentowa zachęca kredytobiorców do maksymalizacji popytu na kredyt. 2. Należy odstąpić od dostosowywania stopy procentowej do zróżnicowanej rentowności poszczególnych grup kredytobiorców czy też obniżania jej ze względów socjalnych. Ulgi w oprocentowaniu kredytów stanowią gratyfikację bankową, która utrudnia dokonywanie rzeczywistego rachunku ekonomicznego w gospodarce narodowej. 3. Zróżnicowanie stopy procentowej powinno wynikać wyłącznie ze stopnia płynności kredytów i wkładów oraz ryzyka ponoszonego przez banki przy udzielaniu kredytu. Najniżej powinny być oprocentowane wkłady a vista, najwyżej – kredyty dla przedsiębiorstw o zagrożonej zdolności kredytowej. Warunkiem efektywnego wykorzystania stopy procentowej jest ukształtowanie się jej ceny na rynku. Inaczej wyższe odsetki będą przerzucane w ceny, a stopa procentowa nie będzie mogła odgrywać swej roli. Oznacza to z jednej strony, że wysokość stopy procentowej nie jest kształtowana na zasadzie samoregulowania w zależności od przebiegu rozwoju gospodarczego, z drugiej zaś - że zmiany tej stopy nie mają wpływu na racjonalną alokację środków społecznych i nie doprowadzi ona do zrównoważenia popytu i podaży na środki finansowe. Jednak i w tych niedoskonałych warunkach podwyższenie odsetek od wkładów i kredytów może mieć pewne pozytywne strony. Podwyższenie odsetek od wkładów ludności sprzyja neutralizacji określonej części jej przychodów. Wysokie odsetki od wkładów przy systemie samofinansowania się banków muszą prowadzić do podwyżki odsetek od kredytów. Równocześnie wysoka stopa procentowa od kredytów, mimo możliwości neutralizacji jej działania przez system cen, powoduje racjonalniejsze wykorzystanie kredytu przez przedsiębiorstwa.