Rozwój i techniki powieści w XX-leciu międzywojennym

Rozwój powieści Powieść jako gatunek literacki zyskuje sobie coraz większą popularność. Dla literatury światowej jest to okres, który zaznaczył się rozkwitem powieści nowożytnej. W 1922 roku świat literacki poznał utwór Jamesa Joyce'a pt. "Ulisses"(przełożona na język polski w 1969 roku). Powieść ta wywołała konsternację na twarzach czytelników, podobne wrażenie towarzyszyło krytykom i badaczom literatury. Problem polegał na tym, iż trudno było zrozumieć język i zasadę kompozycji "Ulissesa". Krytyka literacka nadała tej powieści nazwę: antypowieść, różniła się bowiem od znanej pozytywistycznej powieści realistycznej. Przede wszystkim rola fabuły została w niej bardzo ograniczona, a kompozycja wykluczała harmonię i ład, jaki występował w powieści tradycyjnej. Wydarzenia nie przebiegają tutaj według ustalonych schematów, a odznaczają się psychologizacją postaci, skupieniem na poznawaniu świata poprzez analizę cech wewnętrznych bohaterów. Czytając Joyce'a odnosi się wrażenie, jakby świat przedstawiony stał w miejscu, a akcji w ogóle nie było. Po "Ulissesie" pojawiły się inne wybitne powieści takich twórców, jak F. Kafka, W. Faulkner, F. Durenmat. W literaturze polskiej twórcami awangardowych powieści stali się K. Irzykowski, T. Parnicki, W. Mach, B. Schulz, W. Gombrowicz. Techniki powieściowe W międzywojniu wykształciły się dwie techniki pisania powieści. Pierwszą z nich była technika symultaniczna. Polegała na przedstawianiu kilku wydarzeń dziejących się w tym samym czasie powieściowym. Narrator przenosił swoją uwagę z miejsca na miejsce w tym samym czasie i opowiadał o wydarzeniach rozgrywających się równolegle. Druga zaś technika nosi miano monologu wewnętrznego lub strumienia świadomości. Występuje w niej podmiot skonstruowany w ten sposób, że odnosimy wrażenie przysłuchiwania się mowie toczącej się na granicy świadomości, to znaczy ulirycznionej, zagłębiającej się do wewnątrz, poza kontrolą narratora, który mówi, a właściwie jego mowa wydobywa się strumieniem z umysłu. Technika ta zyskała sobie popularność dopiero po II wojnie światowej, natomiast technika symultaniczna przeżywa swoją popularność w dwudziestoleciu.