Różnorodna i oryginalna tematyka poezji Norwida

62. Różnorodność tematyki i oryginalność poezji C. K. Norwida. Cyprian Kamil Norwid należy do drugiego pokolenia polskich romantyków. Na jego dorobek twórczy składają się dramaty filozoficzno - społeczne oraz poetyckie. Poeta otaczał kultem wielkich ludzi (opracowanie tematu nr 61), traktował twórczość literacką jako pracę, żyjąc na obczyźnie - tęsknił za ukochaną ojczyzną. Jednym z wcześniejszych wierszy Norwida jest utwór zatytułowany "Pióro". Ma on charakter programowy, gdyż określa zadania poezji polskiej. Poeta zwraca się do pióra piszącego poezje: "Nie bądź papugą uczuć ani marzeń kraską. [...] Do żadnej czapki klamrą nie przykuj się złotą". Tak więc zadaniem poezji jest głosić prawdę, być niezależną i oryginalną. Poezja nie może być propagatorką jakiejś partii, stronnictwa ("czapki"), nie może pełnić roli służebnej (być "przykutą"). W poezji Norwida ważną funkcję pełni warstwa intelektualna. Wiersz "Czasy" jest polemiczny w stosunku do poglądów socjalistów utopijnych. Głosili oni, że historia się skończyła i należy zerwać z tradycją historyczną. Poeta uważa, że: "O, nie skończona dziejów jeszcze praca, Nie przepalony jeszcze glob sumieniem!..." W stwierdzeniu tym tkwi przesłanie moralne poety, że dopóki "sumienie" ludzkości nie stanie się czyste, dopóty praca dziejów, bieg historii nie osiągnie końca. Piękny jest nostalgiczny wiersz Norwida "Moja piosnka (II)". Powstał on w Nowym Jorku i wyraża tęsknotę poety za krajem. Ojczyzna w tym wierszu jawi się stęsknionemu poecie jako kraj idealny, zamieszkały przez ludzi szlachetnych, prostolinijnych, szczerych, wrażliwych. Podnoszą oni z ziemi "kruszynę chleba", który uważają za świętość, kochają zwierzęta (nie niszczą gniazd bocianich), pozdrawiają się przy spotkaniach słowami świadczącymi o głębokiej wierze chrześcijańskiej. Do tego wszystkiego tęskni poeta bardzo i wyznaje tę tęsknotę słowami stylizowanymi na modlitwę oraz przywodzącymi na myśl równie smutny wiersz Słowackiego. Każda zwrotka wiersza Słowackiego kończy się wyznaniem: "Smutno mi, Boże", w wierszu Norwida refrenem takim staje się również wyznanie:” Tęskno mi, Panie...". Tematem wiersza "Pielgrzym" jest metafora obrazu wędrówki przez życie. Norwid nie czuje się gorzej od tych, którzy są właścicielami wioski lub choćby domu. On - tułacz ma dom ruchomy, a ziemi tyle, ile nakrywa swą stopą. Jest także Norwid autorem poematu "Promethidion" (potomek Prometeusza). W utworze tym poeta wyłożył swe poglądy na temat sztuki i jej roli w życiu narodu. Tytuł poematu nawiązuje do mitu o Prometeuszu jako twórcy i artyście: ulepił z gliny człowieka i stał się wielkim nauczycielem rzemiosła i sztuki. Ten mit powiązał Norwid z mitem o biblijnym Adamie i na tej podstawie sformułował własną teorię sztuki. Zdefiniował pojęcie piękna nazywając je "kształtem miłości", podkreślił związek między pracą i sztuką, w ludzie dostrzegł olbrzymie wartości artystyczne. Smutne były dzieje życia tego poety, którego nie rozumiano, bo wyprzedzał czasy, w jakich żył. Odkryty w epoce Młodej Polski, uznany został za jednego z czterech wybitnych polskich romantyków. Zajął należne mu miejsce w jednym szeregu z Mickiewiczem, Słowackim i Krasińskim.