"Carpe diem" w twórczości Kochanowskiego



Filozofię życia szczęśliwego, według której przyjemność (dobro najwyższe) prowadzi do szczęścia (najwyższego celu) stworzył Epikur około 300 r.p.n.e.. Treść epikurejskiej nauki stała się kilka wieków później Natchnieniem dla Horacego, który zawarł ją w słynnym powiedzeniu "carpe diem". Hasło to w dobie renesansu było jedną z myśli ówczesnych humanistów. Kochanowski zetknął się z nim podczas studiów w Padwie. Tam pod okiem Robertella poznawał piękno utworów Horacego. Dzięki nim zrozumiał, że przemijający czas stwarza okazje, z których należy natychmiast korzystać. Zachęcie do używania życia towarzyszy jednak dostrzegalna doza rezygnacji z nie dających się przewidzieć zagadek dnia jutrzejszego. "Dziś bądź wesół, dziś użyj biesiady O przyszłym dniu niechaj próżnej rady" (P.1.20) "Pieśń 9" z Księgi 1 jest wzorcową liryką biesiadną, w której Jan z Czarnolasu uwidocznił swoje poglądy na temat życia. Zgodnie z nią najwyższym dobrem i szczęściem człowieka jest "doznawanie przyjemności". Przyjemności, która może przyjąć wymiar zabawy, tańca, muzyki, śpiewu i spotkań towarzyskich. Wobec tego, iż losy ludzkie są zmienne i "wszystko płynie" - człowiek powinien wszelkie okazje wykorzystywać na zabawę. Robiąc to nie możemy myśleć ani o przeszłości, ani o przyszłości. Powinniśmy żyć chwilą dnia obecnego, nie zapominając również o Bogu. "Kto tak mądry, że zgadnie Co nań jutro przypadnie? Sam Bóg wie przeszłe rzeczy, a śmieje się z nieba Kiedy się człowiek troszczy więcej, niźli trzeba." (P.1.9) "Pieśń 20" z Księgi 1 to oda do radości. (Rzeczy, która nie trwa wiecznie.) Nawołuje ona do uczty, w której pan jest na równi z sługą. Razem piją, bawią się, żartują. Nie myślą o jutrze. Żyją chwilą obecną. "Miał dar, [ Jan Kochanowski - dop. Michał Szalbot], wydobywania z doświadczeń życia mądrości praktycznej, właściwej dla różnych sytuacji i tych, w których trzeba posługiwać się rozumem i tych, w których rozum ukazuje się bezsilny." Cytując za "Kochanowskim" Zofii Szmydtowej, właśnie ten dar tłumaczy "zżycie się Kochanowskiego z Horacym". Jedność ta jest następstwem części dorobku literackiego Jana z Czarnolasu i przetworzeniem horacjańskiej zasady "korzystaj z chwili". Kiedy już wiem, że "wszystko płynie" i musimy "korzystać z dnia" poezja J. Kochanowskiego nadaje naszemu poznaniu nowy wymiar.

"Carpe diem" w twórczości Kochanowskiego

Materiały

Oświecenie jako "pożar umysłów" Pożar kojarzy się z czymœ groŸnym, niszczšcym i nagłym. Bywajš co prawda pożary, które powstajš od długo tlšcego się żaru, a nie od podpalenia benzynš, ale każdy pożar ma to do siebie, że wybucha. Podobnie jak rewolucja, bomba czy entu-zjazm. A czy oœwiecenie wybuchło nagle i czy coœ zniszczyło? Oczywiœcie nie nagle. Przecież już wczeœniej tu i...

Szczegółowe wprowadzenie do średniowiecza Nazwę średniowiecza (z łac. media tempora - wieki średnie) wprowadzili twórcy renesansowi, dla oznaczenia okresu rozciągającego się pomiędzy antykiem a nowymi czasami odrodzenia. Przyjęta nazwa stanowiła wyraz pogardy w stosunku do poprzedniej epoki, której zarzucano odejście od kultury antycznej i jej zniekształcenie, a także uległość w sto...

System totalitarny - refleksje i oskarżenia Jeśli dobrze rozumiemy pojęcie totalitaryzmu - od razu zauważymy, że stał się on tematem bardzo wielu utworów europejskich i polskich. Totalitaryzm to określenie systemów politycznych, które ingerują w osobiste życie człowieka i podporządkowują go odgórnym prawom, są oparte o rozbudowany system kontroli, oddziaływują poprzez strach i przemoc. Pr...

"Promethidion" Cypriana Norwida Promethidion Przedmiotem refleksji w tym rozdziale opracowania będą jedy¬nie fragmenty poematu publikowane w podręczniku szkolnym S. Makowskiego30, pochodzące z Dialogu „Bogumił”. Tekst obu dialogów (w istocie są one zestawionymi w dialogową strukturę monologami) powstał prawdopodobnie w latach 1848-49, zaś w całości ̵...

Typy wzorców współczesnych ojców Plan: 1.Wprowadzenie. a)definicja słowa ojciec b)być dobrym ojcem-problem współczesnych mężczyzn c)usprawiedliwienie swojej postawy 2.Argumentacja. a)wezwanie wszystkich ojców do chęci stworzenia prawdziwego domu dla swoich dzieci b) typy wzorców współczesnych ojców -ojciec zabawowy -ojciec kumpel gorliwiec -ojciec ofiarny i pantoflarz...

"W Weronie" Cypriana Norwida W Weronie Wiersz Norwida W Weronie należy do najbardziej znanych liryków. Omawiany na lekcjach w szkole podstawowej i średniej sta¬lowi przykład a1uzji 1iterackiej do słynnej tragedii W. Szekspira Romeo i Julia. Zachowały się cztery różne autografy tego stworu. Jako ostateczną przyjmuje się wersję powstałą przed 1862 r., umieszczoną w...

Zasoby wodne Ameryki Południowej Stosunki wodne Główny dział wód Ameryki Południowej tworzą Andy. Około 85% powierzchni Ameryki Południowej należy do zlewiska O. Atlantyckiego, obejmującego 3 duże systemy rzeczne — Amazonki (druga pod względem długości i największa pod względem powierzchni dorzecza i zasobności w wodę rzeka na Ziemi), La Platy (będącej lejkowatym ujście...

Kordian jako dramat romantyczny i narodowy - cechy · Odrzucenie zasady trzech jedności. · Swobodna i otwarta kompozycja utworu. · Synkretyzm gatunkowy. · Akcja dramatu dotyczy głównie wewnętrznych i konfliktów bohatera. · Głębia psychologiczna Kordiana jako bohatera romantycznego. · Realizm psychologiczny kreacji cara i jego brata Konstantego. · Widowisko...