Pozyskiwanie kapitału - źródła

Warunkiem realizacji czy to pojedynczego projektu inwestycyjnego, czy też całego programu rozwoju firmy jest zgromadzenie odpowiedniego kapitału. Możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa zależą zatem od wartości kapitału. Możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa zależą zatem od wartości kapitału, którym może ono dysponować oraz od kosztów tego kapitału. Stąd konieczne jest przede wszystkim określenie potencjalnych źródeł pozyskania kapitału inwestycyjnego. Źródła te dzieli się zazwyczaj na własne i obce. Kapitał własny, służący finansowaniu rozwoju przedsiębiorstw już funkcjonujących, pochodzić może przede wszystkim z zysków zatrzymanych. Firma dążąca do utrzymania lub wzmocnienia swojej pozycji na rynku wykorzystuje w celach inwestycyjnych całość lub część wypracowanych zysków, nie wypłacając ich właścicielom kapitału. Godzą się oni na reinwestowanie zysków, gdyż oczekują, że rozwój firmy podniesie jej wartość. Źródłem kapitału własnego może być również pozyskanie dodatkowego kapitału od dotychczasowych bądź nowych właścicieli. W zależności od formy organizacyjno -prawnej, sposób gromadzenia kapitału będzie różny. W spółkach osobowych kapitał własny będzie pochodził z wkładów właścicieli. W przypadku spółek już funkcjonujących, kapitał ten może pochodzić zarówno z powiększenia wkładów przez dotychczasowych wspólników, jak też z poszerzenia grona współwłaścicieli wnoszących własne wkłady. Zwiększenie liczby wspólników prowadzi jednak do zmiany struktury własności spółki i może utrudnić procesy podejmowania decyzji. Pozyskanie kapitału własnego w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością następuje w drodze sprzedaży udziałów wspólnikom. Suma wszystkich udziałów odzwierciedla wartość kapitału zakładowego i jest określona w umowie spółki. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą pozyskać dodatkowy kapitał własny poprzez podwyższenie kapitału zakładowego i sprzedaż udziałów dotychczasowym lub nowym udziałowcom. Podwyższenie kapitału zakładowego wymaga zazwyczaj zmiany umowy spółki i podlega każdorazowo wpisowi do rejestru handlowego. Najbardziej rozwiniętą formą spółki jest spółka akcyjna. Podwyższenie jej kapitału własnego odbywa się drogą emisji sprzedaży nowych akcji. Emisja akcji, niezależnie od tego czy przeprowadzana jest bezpośrednio przez spółkę, czy za pośrednictwem wyspecjalizowanych instytucji, pociąga za sobą określone koszty. Zwiększenie liczby akcji spółki może również wiązać się z pewnym ryzykiem. Wzrost podaży akcji na giełdzie może spowodować spadek ich kursu i zmniejszyć wartość kapitału pozyskanego drogą nowej emisji. Ponadto sprzedaż nowych akcji zmienia niejednokrotnie strukturę akcjonariuszy. Może mieć to wpływ na wielkość pakietu kontrolnego, dającego prawo decydowania o lasach firmy. Podobnie, jak w przypadku spółki z o.o., podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej podlega wpisowi do rejestru handlowego. Program rozwoju przedsiębiorstwa może być również finansowany przy wykorzystaniu kapitału obcego. Najczęstszym źródłem tego kapitału są długoterminowe kredyty bankowe, pożyczki udzielane przez różnego rodzaju instytucje finansowe oraz pożyczki obligacyjne. Kapitał obcy, wraz z należnym od niego procentem, podlega zwrotowi w terminie i na warunkach określonych przez umowę kredytową. Zakup obligacji przedsiębiorstwa oznacza natomiast zgodę kupującego na warunki spłaty zaproponowane przez emitenta. W gospodarce polskiej, przy powstających dopiero instytucjach finansowych, takich jak kasy oszczędnościowe, towarzystwa ubezpieczeniowe, towarzystwa wzajemnej asekuracji, fundusze powiernicze itp., podstawowym źródłem kapitału obcego są kredyty bankowe. Inwestorzy mogą korzystać z kredytów długoterminowych udzielanych przez różne banki na zasadach komercyjnych. Banki dążą przy tym do zagwarantowania zwrotu kredytów stosując różnego rodzaju formy zabezpieczeń (np. gwarancje kredytowe, zastaw majątku itp. ). Innym źródłem kapitału obcego może być emisja i sprzedaż obligacji przedsiębiorstwa. W gospodarce rynkowej obligacja jest formą długookresowego finansowania dużych przedsiębiorstw. Emisja obligacji poszerza znacznie zakres potencjalnych pożyczkodawców. Zainteresowane jej nabyciem mogą być zarówno instytucje finansowe i banki, jak też inne przedsiębiorstwa lub prywatni inwestorzy. Stwarza to przedsiębiorstwu – emitentowi szansę zgromadzenia dodatkowego kapitału, niejednokrotnie niemożliwego do uzyskania drogą kredytu bankowego. W przypadku realizacji dużych inwestycji istnieje również możliwość uzyskania kredytu (odroczenia zapłaty) od głównych dostawców urządzeń czy też wykonawców robót inwestycyjnych. Zmniejsza to wielkość kapitału koniecznego do sfinansowania zamierzonych przedsięwzięć inwestycyjnych. Odroczenie terminu zapłaty pozwala bowiem na uregulowanie zobowiązań wobec kontrahentów z zysków osiąganych po rozpoczęciu eksploatacji nowego majątku produkcyjnego. Podejmując decyzje o sposobie finansowania projektów inwestycyjnych przedsiębiorstwo musi brać pod uwagę nie tylko potencjalne możliwości pozyskania kapitału, lecz również związane z nim koszy. Wpłyną one bowiem w sposób znaczący na efektywność przewidywanego do realizacji programu rozwoju firmy.