Obraz rewolucji i sytuacji współczesnego człowieka w "Szewcach"

Temat: Obraz rewolucji i sytuacji współczesnego człowieka w "Szewcach" Stanisława Ignacego Witkiewicza. 1) Katastrofizm w "Szewcach" W "Szewcach" Witkacego przedstawiona rzeczywistość została przez autora świadomie zdeformowana do granic absurdu. Zarówno główni bohaterowie (Księżna, Prokurator, Sajetan), jak i sytuacje sceniczne przedstawione zostały w sposób groteskowy. Wizja świata przedstawiona w "Szewcach" ma charakter katarstroficzny - Witkiewicz pokazuje świat wstrząsany nieustannymi przewrotami, rewolucyjnym wrzeniem. Stary świat mieszczańsko - arystokratyczny Prokuratora Scurv'ego i Księżnej jest zdegenerowany, skazany na zagładę. Wydaje się bowiem, że nadciągają czasy rządów motłochu nie przygotowanego do sprawowania władzy, czasy sponiewierania i zdegradowania jednostki (traktowanie Prokuratora), upadku kultury. Dla fanatycznego indywidualisty, jakim był Witkiewicz jest to perspektywa przerażająca 2) Obraz społeczeństwa w "Szewcach" W społeczeństwie scharakteryzowanym przez Witkiewicza wyróżnić można następujące grupy społeczne a) zdegenerowana arystokracja - reprezentuje ja Księżna Irina Wsiewołodowna Zbereźnicka Podberecka - zarówno jej wygląd, jak i sposób zachowania pozostawia wiele do życzenia, jest ona bowiem reliktem przeszłości i reprezentantką klasy, z która przestano się w społeczeństwie liczyć (niektórzy jednak np. Prokurator zazdroszczą jej tego "wysokiego pochodzenia") b) wywodząca się z mieszczaństwa inteligencja reprezentowana przez Prokuratora - jest ona człowiekiem wykształconym. Z powodu sprawowanego urzędu posiada określoną władzę, czuje się jednak w społeczeństwie "czymś gorszym", a osobą, która go przytłacza, dominuje nad nim, a w końcu odbiera mu część jego osobowości. c) proletariat - reprezentują go szewcy : Sajetan Tempe, dwaj czeladnicy oraz Hiperrobociarz, Józek Tempe - nie czują się oni szczęśliwi, podkreślają ciągle fakt, że są wykorzystywani przez klasy wyższe, za wszelką cenę na drodze przewrotu i rewolucji chcą zmienić swoją sytuację. Kiedy przejmują władzę, okazuje się jednak, że nie mogą rozsądnie rządzić, nie potrafią również utrzymać władzy w swoich rękach. d) chłopi - pojawiają się z Chchołem, zostają rozbici przez sprawujących aktualnie władzę, uciekając gubią Chchoła. 3) Różne wizje rewolucji w "Szewcach" a) w pierwszej części dramatu ustrój ma charakter kapitalistyczny, świadczy o tym charakterystyka tego ustroju, podział społeczny i ostre konflikty między reprezentantami poszczególnych grup. b) ustrój faszystowski. Prokurator Scurvy nie jest w stanie sam zapobiec rewolucji, do jakiej przygotowują się szewcy. W zaprowadzeniu rządów dyktatorskich pomagają mu Dziarscy Chłopcy na czele z Puczymordą. Rządy jakie wprowadzają charakteryzuje bezwzględne posłuszeństwo przywódcy, stawianie najwyżej siły fizycznej, bezkrytyczna wierność przywódcy, panowanie nad tłumem i jego zastraszenie (aresztowanie Szewców, osadzenie w więzieniu i ostre traktowanie ich) c) ustrój komunistyczny - dotychczasowy porządek następny raz zostaje obalony, a przewrotu dokonują szewcy. Ci, którzy byli poniżani, poniżają innych np.: szewcy poniżają Prokuratora i traktują go jak psa. Zewnętrznie przypominają oni starą władzę (np. Sajetan chodzi ubrany w szlafrok), jednak władza, jaką sprawują, nie daje im szczęścia. Konflikty pojawiają się między nimi, czego dowodem ciągłe kłótnie i morderstwo Sajetana (oskarżony zostaje przez Czeladników o to, że kompromituje rewolucję i skłania się ku burżuazji) d) zapowiedź rządów totalitarnych. Następny przewrót dokonany zostaje przez Hiperrobociarza, który przypomina anarchistę. Władzę jednak przejmują bliżej nie określeni towarzysz X i towarzysz Abramowski. Swoim wyglądem i sposobem mówienia przypominają inteligencję, ale ich poglądy zwiastują zbliżający się totalitaryzm. Wizja świata nękanego ciągłymi przewrotami społecznymi jest pesymistyczna. Historią kierują pewne prawa, często wraca ona do punktu wyjścia. Rewolucja wymierzona jest najczęściej nie przeciwko całemu społeczeństwu, ale przeciwko jednostce, indywidualizmowi człowieka. W rezultacie prowadzi ona do zniszczenia nie tylko społeczeństwa, ale także jednostki.