Krótki wstęp do pozytywizmu

Program pozytywizmu polskiego na tle sytuacji politycznej i społecznej . Nazwa pozytywizm została przyjęta z filozofii Augusta Comte'a - francuskiego myśliciela z I połowy XIX w., autora dzieła "Kurs filozofii". Pojęcie pozytywny oznacza to, co realne, pożyteczne, wartościowe, osiągalne i stanowi przeciwstawienie temu, co urojone i nierealne . Przyjęcie nazwy pozytywizmu dla literatury polskiej II połowy XIXw. oznaczało skupienie się na problemach realnych głównie społeczno-ekonomicznych, możliwych do zrealizowania co przeciwstawiało je nierealnym - jak się okazało - dążeniom romantyków do odzyskania niepodległości . Zmienia się światopogląd ludzi pozytywizmu - kierują się oni rozumem, chłodno i trzeźwo rozważają wszelkie zjawiska, stąd rozwój racjonalizmu i empiryzmu. Światopogląd pozytywistyczny określają trzy czynniki: scjentyzm (kult wiedzy) ewolucjonizm (wiara w powolny stopniowy postęp społeczny) utylitaryzm (użyteczność) Twórcami i propagatorami idei pozytywistycznych byli ludzie młodzi, głównie wychowankowie Szkoły Głównej, doskonale zaznajomieni z osiągnięciami filozofii i nauk społecznych z zachodu Europy, publicyści i pisarze, jak Aleksander Świętochowski - przywódca młodych pozytywistów, publicysta i pisarz - redagował pismo "Prawda", Adam Wiślicki - redaktor "Przeglądu Tygodniowego", Piotr Chmielowski - publicysta i historyk literatury, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz - publicyści i wielcy pisarze . Poglądy i dążenia pozytywistów kształtowały trzy czynniki: klęska powstania styczniowego i represje carskie wobec jego uczestników (likwidacja Królestwa Polskiego, powszechna rusyfikacja, zesłania na Sybir, konfiskaty majątków) Przemiany społeczno - ekonomiczne. koniec feudalizmu początek kapitalizmu reforma uwłaszczeniowa przeludnienie wsi migracja do miast, a nawet emigracja rozwój przemysłu powstanie nowych klas społecznych: burżuazja, robotnicy, inteligencja. Teorie filozoficzne uczonych zachodnioeuropejskich.