Życiorys Kochanowskieggo

Zyciorys poety Kochanowscy herbu Korwin wywodzili sie z Kochanowa kolo Wieniawy w Radomskiem. Rodzina ta pierwotnie uzywala herbu Slepowron, zas herb Kruk wszedl w uzycie w drugiej polowie XV w. Poeta J. Kochanowski obejmujac w 1564 roku probostwo poznanskie przedstawil jako swój herb Kruka w czerwonym polu z pierscieniem w dziobie. Jan Kochanowski urodzil sie w Sycynie w 1530 roku Jego rodzicami byli Piotr Kochanowski i Anna Bialaczowska. Poczatkowe nauki zawdziecza swojej matce, która po smierci meza kierowala wychowaniem i ksztalceniem dzieci. Jan Kochanowski pobierajac pierwsze nauki musial dosc biegle opanowac jezyk lacinski, skoro rodzice wyslali go jako 14-letniego chlopca na dalsza nauke do Krakowa. W semestrze letnim 1544 roku wpisano do metryki Akademii Krakowskiej Jana Kochanowskiego stwierdzajac, ze "Jan Kochanowski syn Piotra z Sycyny, diecezji krakowskiej wniósl oplate w wysokosci 3 groszy". Nie wiadomo nic blizszego, w jakim kregu pozostawal poeta w tych latach. Wiele wskazuje na to, ze Kochanowski wyniósl wlasciwie z Akademii Krakowskiej nie tylko zainteresowania filozoficzne, ale takze upodobania matematyczno - astronomiczne. Po opuszczeniu Krakowa w 1547 roku mógl studiowac we Wroclawiu, Wittenberdze lub Lipsku. Kolejnym etapem studiów i podrózy Kochanowskiego byl pobyt w Królewcu, a pózniej w Padwie, gdzie oddawal sie filologii pod kierunkiem prof. Robortella. Robortello byl znakomitym hellenista i dzieki niemu Kochanowski poznal ducha starozytnego nie tylko za posrednictwem laciny, lecz przez istotne zblizenie sie do poetów Hellady. Pobyt i studia w Padwie trwaly z dwukrotnymi przerwami co najmniej 5 lat. Po raz drugi trafil Kochanowski do Królewca na dwór ksiecia Albrechta, wczesniej przebywal zas na dworze hetmana Tarnowskiego lub Teczynskiego. Pietnastoletni okres studiów i podrózy zamknal Kochanowski wycieczka do Francji i w polowie maja 1559 roku trasa przez Niemcy, na stale powrócil do kraju, jako w pelni uksztaltowany humanista i renesansowy poeta. Kolejne 15 lat przezyl Kochanowski poszukujac swojego miejsca w zyciu. Utrzymywal scisle zwiazki z dworem Filipa Padniewskigo, rodzina Firlejów, Janem Zamojskim. Byl jednym z sekretarzy królewskich Zygmunta Augusta na dworze w Krakowie. Ulubiona zabawa dworska byly szachy. Kochanowski z przepisów gry stworzyl romans i obdarzyl nasza literature po raz pierwszy zwiezla powiastka o dziejach serca, poprzedniczka pózniejszej nowelistyki polskiej. Zycie dworskie odrodzenia za glówne zadania poety uwazalo uniesmiertelnianie zyjacych i zmarlych wierszami pochwalnymi. Wypadalo wiec i mlodemu Janowi to czynic. Jednak Kochanowski zachowywal zawsze niezaleznosc osobista. Jesli pisal poemat pochwalny, czynil to wtedy, gdy byl powód do pochwaly, a temat odpowiedni dla poety. Po smierci Zygmunta Augusta i zdradzie elekcyjnej króla Polski Henryka Walezego, Jan Kochanowski na zawsze pozegnal zycie dworskie i osiadl w Czarnolesie. Probostwo zwolenskie otrzymal poeta z polecenia królewskiego 27 lutego 1566 roku. Do prebendy tej nalezaly dziesieciny z lanów miejskich, uiszczone w naturze i pieniadzach , dziesieciny z gruntów nalezacych do starostwa zwolenskiego platne po 4 grosze z lana , dochody z gruntów i lak nalezacych do probostwa oraz dziesieciny ze wsi szlacheckich : Swietlikowej Woli, Strykowa, Paciorkowej Woli, Sycyny, Baryczy i Woli Sycynskiej. Kochanowski prawdopodobnie niezbyt energicznie egzekwowal naleznosci, jesli w czasie wizyty w 1570 roku zauwazono, ze "fundusz plebanski zaniedbany, chociaz pleban nalezycie uposazony". Proboszcza Jana Kochanowskiego w Zwoleniu zastepowali w obowiazkach : Stanislaw z Bartodziej i Maciej z Zalesia. Prawdopodobnie za probostwa Kochanowskiego odbudowany byl po pozarze kosciól w Zwoleniu. Mozliwe, ze w odbudowie kosciola mógl osobiscie uczestniczyc Jan Kochanowski, gdyz tam byli pochowani jego rodzice Z probostwa poznanskiego zrezygnowal poeta 1 czerwca 1574 roku, a pól roku pózniej, 17 stycznia 1575 roku, rozstal sie z probostwem w Zwoleniu . Wybral zycie ziemianskie i rodzinne, zeniac sie w karnawale 1575 roku z Dorota Podlodowska, herbu Janina z Przytyka, córka podstolego sandomierskiego. Rezygnacja z plebanii i zalozenie rodziny daja poczatek czterdziestoletniego okresu w zyciu i twórczosci Kochanowskiego. W ostatnich latach zycia aktywnosc poety znacznie ograniczyly zly stan zdrowia, spowodowany smiercia dwu córek, braci oraz zabójstwo w Turcji szwagra Jakuba Podlodowskiego. Zachwial sie pod tym ciosem caly jego poglad na swiat, zachwiala sie jego wiara . Wrócil jednak do równowagi, znalazl ukojenie w mysli o Bogu. Znowu oddal sie pracy literackiej. Postanowil zrobic jej plan, oglosic utwory, które dotad zachowywal tylko w rekopisach. Wydal ody, elegie i drobne wiersze lacinskie oraz fraszki i przygotowal do druku piesni. W sierpniu 1584 roku wyjechal Kochanowski do Lublina, by przed królem interweniowac w sprawie zabójstwa szwagra i domagac sie sprawiedliwosci. Tam wlasnie zmarl nagle, prawdopodobnie na atak serca. Kochanowski dokonal w swej twórczosci czegos nowego. Jak nikt przed nim - wypowiedzial uczucia ojca, rzadko wyrazane w poezji. Z liryka skargi zespolil historie duszy. Laczac pierwiastki starozytne z religijnoscia czlowieka nowozytnego, ukazal, jak rozum ludzi, chocby tradycja wieków zasilony wystarcza tylko w normalnym toku zycia , jak zalamuje sie wobec wielkich wstrzasnien, wielkich ciosów, wielkich zadan. Oparcie i ratunek dac mu moze jedynie zetkniecie sie z odwiecznym swiatem wyzszym, czerpanie sily ze zwiazku z Bogiem .