Związki frazeologiczne i ich podział



Związki frazeologiczne i kryteria ich podziału Według Stanisława Skorupki Frazeologia - dział gramatyki określający strukturę składniową połączeń wyrazów. Ale przede wszystkim stara się określić stopień łączliwości tych wyrazów. Jednym słowem frazeologia zajmuje się badaniem stałych lub zbliżonych do stabilizacji związków wyrazowych. Większość wyrazów charakteryzuje się łączliwością ograniczoną. Łączność ograniczona zakłada pewien wybór elementów zespalających dany wyraz z innymi, np.: są słowa łączące się tylko z rzeczownikami osobowymi, np.: podstarzała (piękność, wdowa itp.). Czasownik "nabawić się" kojarzy się z nazwami chorób, a więc czasownik ten określa już wyrazy, z którymi się łączy - istnieje pewien wybór zespalających elementów. Następny rodzaj połączeń stanowi łączliwość jednostkowa. Łączliwość ta oznacza, że dany wyraz łączy się tylko z jednym, konkretnym wyrazem, np. czasownik "lasować" łączy się z rzeczownikiem "wapno", czasownik "broczyć" z rzeczownikiem "krew". Typy łączliwości dzielimy także na regularne i nieregularne. Typ łączliwości regularnej oznacza połączenie wyrazów w obrębie danej kategorii znaczeniowej (podstarzała piękność, lasować wapno itp.). Łączliwość nieregularna dyktowana jest zwyczajem społecznym, a nie właściwościami znaczeniowymi wyrazów wchodzących w związek. Przymiotnik "frenetyczny" (entuzjastyczny) zwyczaj językowy ograniczył do określania rzeczownika "brawa" czy "oklaski". Nie mówimy np. "frenetyczny film", "frenetyczna recenzja", mimo że przymiotnik ten znaczy tyle samo, co "entuzjastyczny". Do związków frazeologicznych należą także idiomy. Są to związki nieprzekładalne z jednego języka na inny. Są to związki frazeologiczne stałe - frazeologizmy, w których nie wolno zmieniać żadnego wyrazu, ponieważ związek traci sens. Przykłady: "zwijać chorągiewkę" - cofać się; "cienko prząść" - cierpieć niedostatek, "wyjść jak Zabłocki na mydle" - zrobić kiepski interes. Duża część związków frazeologicznych jest bardzo stara, np.: "podać czarną polewkę", "dać kosza" - odrzucić kandydaturę narzeczonego. Niektóre frazeologizmy mają u swych źródeł anegdotę, np.:"wyjść na czymś jak Zabłocki na mydle". Wśród frazeologizmów znajdujemy połączenia parzyste (bliźniacze), które są przejawem ludowej zabawy, dowcipu, np.: "hocki-klocki", "lelum-polelum", "fiksum- dyrdum", "figle-migle". Związki łączliwe to takie, w których dopuszczalna jest wymiana elementów, np.: rzeczownik "marzenia" można łączyć z czasownikiem "rozwiać" albo "pozbawić" itp. Jeszcze jedną odmianą frazeologii jest frazeologia potoczna. Związki łączą się z pewnymi zawodami, np.: "hamuj na zakrętach" (szoferskie), "co jest grane?" (kręgi aktorskie), "wpuścić kogoś w maliny". Przeciwieństwem frazeologii potocznej jest frazeologia książkowa. Jedną z jej odmian są internacjonalizmy, czyli związki frazeologiczne o zasięgu ogólnoludzkim, międzynarodowym ("być albo nie być", "stajnia Augiasza", "pięta Achillesowa" itp.). Inną odmianą frazeologii książkowej sa tzw. Skrzydlate słówka - zaczerpnięte z literatury polskiej ("Jeżli nie chcesz mojej zguby, krokodyla daj mi, luby!", "Co tam, panie, w polityce?", "Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, co to będzie, co to będzie?" Do frazeologizmów zalicza się także sentencje, maksymy, które mogą mieć charakter idiomów ("Mądrej głowie dość dwie słowie"). Oprócz klasyfikacji związków frazeologicznych ze względu na stopień zespolenia ich składników (przykłady powyżej), istnieje drugie kryterium podziału. Jest to budowa gramatyczna. Ze względu na to kryterium wyróżniamy trzy typy związków: Fraza - połączenie wyrazów, w których jeden jest podmiotem, drugi orzeczeniem. Fraza zawsze tworzy związek zgody (np. Janek śpi) Wyrażenie - związek frazeologiczny, w którym łączą się: rzeczownik z przymiotnikiem (ładny chłopiec), rzeczownik z imiesłowem (interesujący chłopiec), rzeczownik z rzeczownikiem (kapitan statku), przysłówek z przymiotnikiem (niezwykle uprzejmy, bardzo ładny), przysłówek z przysłówkiem (całkiem nieźle). W wyrażeniach tych nie występuje czasownik. łączą się one w związku zgody, rządu i przynależności. Zwrot - połączenie, w którym członem podstawowym jest czasownik (odrabiać lekcje, iść do kina, pomagać kolegom). Składniki tego połączenia tworzą ze sobą związek rządu bądź przynależności.

Związki frazeologiczne i ich podział

Materiały

Dzieje bohatera i funkcja powieści "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" 1. Cechy powieści W 1775 roku Ignacy Krasicki napisał pierwszą polską powieść literatury nowożytnej pod tytułem: “Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”. Był to utwór, w którym Krasicki skoncentrował trzy typy powieści: cechy utworu satyryczno-obyczajwego (I księga), cechy powieści przygodowo - awanturniczego (II księga) oraz cechy ...

Co to jest kontrola społeczna? kontrola społeczna – każda grupa społeczna wytwarza system kontroli społecznej, który utrzymuje postawy członków w ramach pewnych pożądanych obowiązków, wzorów, norm, który dokonuje regresji zachowań niepożądanych i nagradza zachowania pożądane; w tym systemie kontroli społecznej bardzo ważną rolę odgrywają instytucje społeczne; polega na ...

Analiza "Mieszkańców" Juliana Tuwima ANALIZA WIERSZA Julian Tuwim Mieszkańcy Straszne mieszkania. W strasznych mieszkaniach Strasznie mieszkają straszni mieszczanie. Pleśnią i kopciem pełznie po ścianach Zgroza zimowa, ciemne konanie. Od rana bełkot. Bełkocą, bredzą, Że deszcz, że drogo, że to, że tamto. Trochę pochodzą, trochę posiedzą, I wszystko widmo. I wszystko fan...

Co to jest dramat romantyczny ? dramat romantyczny Nazwy tej odmiany sztuki dramatycznej nie należy wiązać z epoką. Twórcy: W. Hugo, J. słowacki, Z. Krasiński, A. Mickiewicz korzystając z doświadczeń Szekspira odrzucili regułę trzech jedności, wprowadzili fabułę o luźnej kompozycji, dającej znaczną swobodę poszczególnym epizodom. Swobodnie też łączyli elementy dramatyczne z p...

Zadania etyki ZADANIA REFLEKSJI ETYCZNEJ. Wypowiadając się o świecie posługujemy się zarówno zdaniami opisującymi istniejący stan rzeczy, jak i zdaniami oceniającymi, wartościującymi owe zjawiska według jakichś kryteriów. Przykładami zdań pierwszego typu są np. zdania: \"X hoduje róże i tulipany\", \"Y przywłaszczył sobie czyjeś mienie\" - zaś przykładami zd...

Ujęcie handlu UJĘCIA HANDLU: 1. Funkcjonalnym a. Szerokie ujęcie funkcjonalne • Podmioty gospodarcze: gosp. domowe, przedsiębiorstwa • Rodzaj działalności: wymiana dóbr (d. materialne, nieruchomości, prawa, usługi, d. nominalne) b. Ujęcie funkcjonalne • Podmioty gospodarcze: przedsiębiorstwa ...

Krótki opis sonetów krymskich Mickiewicza Adam Mickiewicz \"Sonety krymskie\" Sonet - kunsztowna forma stroficzna składająca się z 14 wersów ułożonych w dwie zwrotki 4 wersowe i 2 zwrotki 3 wersowe (tercyny). Wyróżniamy dwa rodzaje sonetów - włoski zakończony tercyną o układzie rymów aba i sonet francuski zakończony dystychem o rymach aa. \"Sonety krymskie\" to arcydzieło polskiej li...

Najważniejsze wiadomości o analizie czynnikowej Koncepcja analizy czynnikowej powstała i rozwinęła się w psychologii anglosaskiej. Po raz pierwszy została opisana w roku 1904 w artykule C.Spearmana. Jednak podstawy teoretyczne, jak i możliwości praktycznych rozwiązań podał dopiero w latach trzydziestych L.L.Thurstone. Najważniejsze wiadomości o analizie czynnikowej można ująć w następują...