Wybór między dobrem a złem

Bohater XX wieku. Każda epoka dążyła do stworzenia prawd ogólnych, generalnych sądów dotyczących ludzkiego losu, a przede wszystkim postaw i miejsca człowieka w świecie. Od starożytności do czasów współczesnych wiele dzieł poświęcono problematyce moralnej. Twórcy tych epok wykreowali bohaterów, którzy umieli być nie tylko uosobieniem ideałów epoki, ale także mieli ukazać czytelnikowi iż w człowieku jest wiele rzeczy, które zasługują na uwagę. Twórcy literatury pisarze i poeci w swych dziełach ukazywali, iż nie ma ludzi jednoznacznie złych i dobrych. Rozwój cywilizacji doprowadził wrażliwe umysły poetów do wniosku, że ludzie mieli zdolność prawego oceniania norm moralnych. Nastąpiło zwątpienie w dobro najwyższe- stwórcę. Jednakże mimo tak wielkiego zwątpienia pisarze wierzyli, że człowiek jako jednostka wyjątkowa na tym świecie posiada wiele cech, które zasługują na podziw. Często postępowanie boh. literackich w oczach czytelnika może wydawać się zaprzeczeniem tych pozytywnych cech ludzkich. Wyraził to Albert Camus autor „Dżumy” słowami, „w ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę” . potwierdza to wiele przykładów utworów lit. XX wieku. Jednym z przykładów takiego bohatera jest doktor Judym („Ludzie bezdomni” S. Żeromskiego) Urodzony w biednej rodzinie robotniczej dzięki niezwykłemu przypadkowi zdobywa wykształcenie- za możliwość podjęcia nauki płaci jednak wieloma upokorzeniami. Znosi wszystko byleby tylko zdobyć zawód lekarza. Kiedy mu się to wreszcie udaje, rozpoczyna pracę – wbrew jego wyobrażeniom. Środowisko lekarskie w którym się znajduje, składa się głównie z ludzi nie wiele interesujących się leczeniem. Judyma uważają za „idealistę” trochę niebezpiecznego szaleńca, ponieważ on jako lekarz chce pomagać ludziom także z najniższych warstw społecznych. Niewiele może jednak zrobić, napotyka się nie tylko na niezrozumienie środowiska lekarskiego, nie udaje mu się osuszenie stawów w Cisach stanowiących źródło epidemii. Kiedy wyjeżdża do Zagłębia Dąbrowskiego, także nie może liczyć na niczyje wsparcie. Pomimo to decyduje się na podjęcie trudnej niemal heroicznej pracy lekarskiej pomagając tym którzy jej najbardziej potrzebują. Rezygnuje ze wszystkiego co mogłoby go od niej oderwać. Odrzuca nawet miłość kobiety nauczycielki Joasi Podborskiej. Ponieważ wie, że zakładając rodzinę nie będzie mógł pomagać tym ludziom najbardziej potrzebującym, ale będzie leczył ludzi bogatych aby zarobić na życie i na rodzinę. Jego los przypomina więc los rozdartej sosny. Tomasz Judym wiedział jak żyją lekarze bogaci, a nawet sam przez pewien czas żył takim życiem, lecz je odrzucił. Postać Judyma to postać bardzo pozytywna. Na pochwałę z pewnością zasługują takie cechy jak: bezkompromisowość, odwaga, szlachetność, altruizm i wiara w ludzi i te właśnie cechy powodują to, że uważam go za wartościowego człowieka, który pomógł potrzebującemu człowieczeństwu. Człowiekiem przeżywającym głęboki dramat ideowy i poszukującym właściwej drogi, słusznej idei, której można by było służyć jest Cezary Baryka z „Przedwiośnia” S. Żeromskiego. Cezary dzieciństwo i młodość spędził w Baku., gdzie jego ojciec pracował jako urzędnik. W czasie I wojny ś. ojciec Cezarego zostaje wcielony do armii rosyjskiej, stąd jako dezerter przedostaje się do legionów Piłsudskiego. Cezary pozostaje z matką w Baku gdzie przeżywa piekło rewolucji. W tym czasie matka Cezarego umiera, a on sam pracuje przy wywożeniu ciał zabitych z ulic miasta. Z tego dna ludzkiego istnienia wyciąga Cezarego ojciec i razem wyruszają w drogę do wolnej ojczyzny. W czasie tej podróży ojciec opowiada mu o osiedlu szklanych domów, które powstało w Polsce. Wkrótce jednak po przekroczeniu granicy w nędznym tonącym w błocie miasteczku Cezary przekonał się, że „szklane domy” są wytworem chorej wyobraźni umierającego ojca. Po przybyciu do W-wy Cezary udaje się do Szymona Gajowca, który pomaga mu się urządzić. Cezary rozpoczyna studia Medyczne. Wkrótce je przerywa i przyjeżdża do Nawłoci, gdzie obserwuje życie arystokracji wypełnione spotkaniami towarzyskimi. Następnie opuszcza Nawłoć i zostaje tymczasowo umieszczony w folwarku w Chłodku. Gdzie ma okazję przypatrzeć się w jakim świecie żyją chłopi czy komornicy. Po kilkugodzinnym pobycie na folwarku powraca do W-wy aby kontynuować studia medyczne. Rozpoczyna się w jego życiu okres częstych rozterek, niepokój moralny i okres gorączkowego poszukiwania właściwej drogi życiowej, która była by jednocześnie służbą dla ojczyzny. Niepokoje te wciąż się potęgują, ponieważ Cezary znajduje się w obrębie wpływów dwóch osób reprezentujących przeciwstawne idee – Szymona Gajowca i Antoniego Lucka kolegi Cezarego ze studiów. Kolejnym utworem w którym można doszukać się wartościowych postaw życiowych jest „Dżuma” . Bohaterowie „Dżumy”, których najbliższe otoczenie jest dziesiątkowane przez zarazę, przyjęli różne postawy, odmiennie postrzegali świat i kierowali się różnymi racjami, poszukiwali indywidualnych sankcji, często wyrastających z osobistych doświadczeń, dla swych czynów. Łączyło ich (niemal wszystko) przede wszystkim jedno gotowość do walki z epidemią. Centralną postacią powieści jest doktor Rieux, człowiek raczej zamknięty w sobie niechętnie uzewnętrzniający uczucia. Jego postępowanie jest bez wątpienia wysoce moralne, przesycone humanistycznymi wartościami. Chce być użyteczny dla społeczeństwa, chce pomagać innym, każdemu potrzebującemu. Takie postępowanie Rieuxa nie wynika z jakiegokolwiek systemu etycznego i wewnętrznego wobec świata duchowego bohatera. Religia jest w „Dżumie” domeną ojca Panelouxa ascety o zdecydowanie inkwizytorskich ciągotach, widzącego w zarazie boską karę za grzechy, której należy poddać się z pokorą. Jednak pod wpływem wrażeń jakie wywarła na nim śmierć dziecka Pameloux zmienia się. Zaczyna współczuć i staje się zdolny do dobrowolnej ofiary, bezwzględność w mówieniu o gniewie Boga zastępuje współczuciem. Realia „Dżumy” stawiają ludzi w położeniu najtrudniejszym z możliwych, sytuacji ekstremalnej. Taka sytuacja zawsze stanowi ostateczny sprawdzian duchowej wartości człowieka, zmusza go do wykonywania jednoznacznych wyborów i analizy swego postępowania. Z reguły dochodzi przy tym do kompromitacji ujawnienia otoczeniu prawdziwej natury człowieka. Dżuma może być metaforą każdego zła spadającego bezlitośnie na niewinnych ludzi. W walce z nią zawsze najważniejsza jest miłość, ludzka solidarność, niezgoda na cierpienia i krzywdy, obrona słabych i bezbronnych. Bohaterowie „Dżumy” w obliczu nieszczęścia mobilizują się do walki, są solidarni, nawet ci obcy jak dziennikarz Raymont Rambert . to do nich wszystkich odnoszą się słowa autora, że „W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę”, które mówią, że ludzie mimo swoich wad i popełnionych błędów, ogólnie są ludźmi dobrymi i ich uczynki są dobre, potrafią pomóc potrzebującemu, wykazują się wielką miłością do ojczyzny i najbliższych. Poświęcają miłość do najbliższej osoby (Judym) całkowicie poświęcając się ludziom chorym i potrzebującym. Wykazują ogromne oddanie się pracy którą wykonują z poświęceniem, wyznaczony cel do końca chcą zrealizować.