Wiersze Tadeusza Różewicza - interpretacja

TADEUSZ RÓŻEWICZ -poeta moralista, najbardziej przeraża go brutalne zobojętnienie na losy innych ludzi. „Ocalony” Przedstawia doświadczenia i świadomość tej części pokolenia spełnionej Apokalipsy, której udało się przeżyć wojnę. Podm. lir. „ocalał prowadzony na rzeź. Był przeznaczony na śmierć. To zmieniło jego światopogląd i świadomość: „ To są nazwy puste i jednoznaczne | człowiek i zwierze | miłość i nienawiść | wróg i przyjaciel | ciemność i światło”. Pojęcia dotychczas skrajne stały się jednoznaczne. Podm. Lir. szuka powrotu, wie że trzeba przywrócić wartości „ Szukam nauczyciela i mistrza | niech przywróci mi wzrok słuch i mowę | niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia | niech oddali światło od ciemności”. Klasyczny przykład poezji etycznej powinności. „Nie wiem co to poezja” - jest oszczędny w słowa, zawiera refleksje o życiu. Jasno i krótko wyraża myśli „człowiek tak się zabija jak zwierze. Widziałem” - okrucieństwo wojny. Pobyt w obozach .Zachwiało to jego system wartości. Stracił możliwość odróżnienia dobra od zła. Mówi że jest jednym z wielu. Jest niepoetycki, dzięki temu oddana jest prawda o wojnie. Opowieść i ocena rzeczywistości jest straszna. Wojna pozostawiła w nim głęboką skazę. Załamał się system moralny, w który wierzył, system wartości chrześcijańskich. Ma wieloznaczną zawartość treściową - ocalenie z wojny, ocalenie człowieczeństwa, zawiera też pytanie czy można ocalić człowieka. Poeta chciałby wierzyć że można, a szansą ocalenia jest poezja. -"Mam dwadzieścia cztery lata/ocalałem/prowadzony na rzeź" - w obliczu wojny utraciły sens dotychczas funkcjonujące pojęcia etyczne. Cnota, występek, prawda i kłamstwo, męstwo i tchórzostwo okazały się pustymi wyrazami. „Krzyczałem w nocy” podmiot liryczny wyznaje, że umarli wciąż stoją przed jego oczyma „Lament” Tytuł kojarzy się z żalem i rozpaczą. Jest to skrajna forma rozpaczy, znana m.in. z Biblii. Tytuł nawiązuje do treści. To lament nad samym sobą. Poeta rozpacza nad zobojętnieniem, kłóci się z wewnętrznym systemem wartości. Mówi że ciało ma młode, ale dusza jest znacznie starsza, przez co czuje się starym człowiekiem. Koniec wiersza podobny jest do wyznania wiary (credo), podstawowej formy wiary. Tu nie jest to modlitwa. Człowiek ocalony nie jest w stanie się modlić. Kanon wiary katolickiej rozpadła się pod wpływem apokalipsy. Achilles, Hektor, św. Franciszek - ci klasyczni bohaterowie są poza zasięgiem podmiotu lirycznego. Utracił wiarę. Jest mordercą i ofiarą „ślepy jak miecz w dłoni kata”. To ślepy los i historia uczyniła go mordercą. Na początku zwraca się do tych wszystkich, którzy mają go oceniać. Zwraca się do swojego pokolenia, dokonuje rozrachunku sumienia, wyznania grzechów. Wiersz charakteryzuje ascetyczna oszczędność języka. Brakuje interpunkcji, podziału na regularne zwrotki, rymów. O poetyckości decyduje nagromadzenie powtórzeń, kontrastów i środków artystycznych, które ukazują emocjonalny charakter wiersza. Poeta zastanawia się czy po Oświęcimiu poezja ma jakąś szansę. „Zwracam się do was (...) | wysłuchajcie mnie (...) | mama lat dwadzieścia | jestem mordercą”; podmiot liryczny czuje się mordercą. Na końcu zaprzeczenie wartości chrześcijańskich „Nie wierzę w przemianę wody w wino | nie wierzę w grzechów odpuszczenie | nie wierzę w ciała zmartwychwstanie |” „Zostawcie nas” W wierszu zwraca się do swojego pokolenia, które nie nadaje się do normalnego życia. Poeta wyraża katastrofizm generacyjny. Ukazuje, że jego pokolenie zostało zniszczone. Mówi w jego imieniu ale również w swoim.