Utopia w "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" i antyutopia w "Folwarku zwierzęcym"



Utopia ("Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" Krasickiego) a antyutopia ("Folwark Zwierzęcy" Orwella). a)"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" UTOPIA - nazwa pochodzi od łacińskiego tytułu dzieła Tomasza More'a; motyw społeczeństwa egalitarnego ("egalite" = " równość "); utopia swe źródła ma w dziełach Platona i Arystotelesa (literatura egalitarna) Znane motywy Utopii w literaturze : Francis Bacon "Nowa Antlantyda", J. Swift "Pod- róże Guliwera", Wolter "Kandyd", I. Krasicki "Mikołaja Doświadczyńskiego przypad- ki" 1)Treść i problematyka utworu Powieść jest połączeniem kilku modnych wówczas rodzajów powieści : obyczajowej, utopijnej i awanturniczej. Utopia w utworze to część II. Widzimy tu Doświadczyńskiego na fantastycznej wyspie Nipu. Bohater styka się tu z patriachalnym układem stosunków społecznych. Ludzie zajmują się rolnictwem, "wszystko tu pod równym wymiarem", panuje sprawiedliwość, wzajemna miłość, poszanowanie tradycji - a co najważniejsze - w kraju tym wszyscy pracują i cenią pracę jako wartość społeczną. "Praca - mówi mędrzec Xaoo - musi być większa, ale też sama praca tyle ze sobą dobra prowadzi, iż jej oszczędzać jest to krzywdę istotną samemu sobie czynić". Mikołaj Doświadczyński, będąc parobkiem u nipuańskiego gospodarza, poznaje wartość pracy jako źródła zdrowia fizycznego i moralnego. Sam w swoim pamiętniku zapisuje : "Praca, która z początku zdawała mi się nieznośna, stała się z czasem zabawą przyjemną. Spazmy, wapory (dolegliwości nerwowe), reumatyzmy, z których mnie nie mogły wyprowadzić wody salcerskie i karlsbadzkie (wody lecznicze), ustąpiły dobrowolnie z rzęsistym potem. Apetyt, który soczystymi bulionami musiał wzbudzać i krzepić (...) mój kucharz(...), sam się powrócił; a rzepa po pracy lepiej smakowała niż przedtem podlaskie kuropatwy". "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" stanowią opwieść, która ma bawić i uczyć zarazem. Ostrze krytyki kieruje Krasicki w stronę wychowania sarmackiego i w stronę cudzoziemszczyzny. Utopia nipuańska kryje w sobie krytykę feudalnych stosunków społecznych i politycznych, a chociaż nie formułuje programu konkretnych reform społecznych wyraża jakby naturalne pragnienie zmiany ustroju w duchu sprawiedliwości i powszechnej miłości. b)"Folwark Zwierzęcy" ANTYUTOPIA(utopia negatywna) - przedstawia zazwyczaj społeczeństwo jako nad miernie zorganizowane, rządzone metodami dyktatorskimi, niszczące w czło- wieku jego indywidualność. Antyutopia to zwykle polemika z utopią, jej ideologią i wiarą w świetlaną przyszłość. To, co w utopii traktowane jest jako przejaw idealnej organizacji społeczeństwa, w antyutopii przedstawione jest jako czynnik ograniczający jednostkę. To, co w utopii wskazywane jest jako wzór społ. idealnego, w antyutopii staje się nieludzkim koszmarem. Przykładem antyutopii są systemy totalitarne, gdzie rządzi nie "siła argumentu" a "argument siły". 1)Przebieg wydarzeń: a) REWOLUCJA - wprowadzenie nowego prawa: 1."Żadne zwierzę nie zabije innego" 2."Wszystkie zwierzęta są równe" 3."4 nogi dobrze, 2 nogi źle" 4."Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu" 5."Żadne zwierzę nie będzie spać w łóżku" b)ŚMIERĆ SNOWBALLA I TYRANIA NAPOLEONA: - powstanie kur - powstanie obozu pracy - zmiana prawa: 1."Żadne zwierzę nie zabije innego BEZ POWODU" 2."Wszystkie zwierzęta są równe, ALE NIEKTÓRE SĄ RÓWNIEJSZE OD INNYCH" 3."4 nogi dobrze, 2 nogi źle" 4."Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu, ALE NIEKTÓRE BĘDĄ" 5."Żadne zwierzę nie będzie spać w łóżku Z PRZEŚCIERADŁEM" - zjazd delegatów świńskich c)KONTRREWOLUCJA pod przywództwem OSŁA BENIAMINA 2)Problematyka utworu Jest to powieść paraboliczna. Przedstawione zdarzenia i postaci mają znaczenie alegoryczne, czyli są wyobrażeniami innej rzeczywistości - państwa totalitarnego. Na paraboliczny, a nie realistyczny charakter wskazują bohaterowie, którymi są zwierzęta, wyposażone do tego w szereg umiejętności i cech ludzkich (mowa, pismo). Tak jak w bajce, gatunku również alegorycznym, zwierzęta przedstawiają pewne typy ludzi. Temu samemu celowi ualegorycznienie fabuły służy fantastyka przedstawionych zdarzeń, ich nierzeczywisty charakter, który każe szukać w nich innego niż realistyczne znaczenia. Totalitaryzm to despotyczna, scentralizowana dyktatura autokratycznego, samowładczego władcy albo hierarchi uważającej się za nieomylną, podporządkowująca życie i prawa obywateli biurokratycznemu aparatowi ucisku.

Utopia w "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" i antyutopia w "Folwarku zwierzęcym"

Materiały

Heroizm moralny bohaterów romantycznych i postaci z utworów Stefana Żeromskiego Heroizm moralny bohaterów romantycznych i postaci z utworów Stefana Żeromskiego. Postacie bohaterów wykreowanych przez twórców romantycznych oraz poznanych w dziełach Stefana Żeromskiego, budzą podziw niezwykłym heroizmem moralnym. Dążąc do realizacji wzniosłych celów politycznych i społecznych, wykazują maksymalizm etyczny. Dla swoich idei...

Cechy dramamaturgii Szekspira Cechy dramaturgii Szekspira: mistrzostwo w kreśleniu charakteru człowieka (dramat psychologiczny) i miotających nim sprzecznych uczuć (dramat ludzkich namiętności). nastrój grozy i niesamowitości (sceny wizyjne i fantastyczne). zerwanie z trzema jednościami rezygnacja z chóru sceny zbiorowe w tle akcji przyroda (z...

Charakterystyka gatunków literackich oświecenia Można stwierdzić, że były to gatunki użytkowe, takie, w których łatwo było pouczać publiczność, ukazać i ośmieszyć wady społeczne, postulować reformy - zwłaszcza w klasycznym nurcie literatury. Cele takie wymogła potrzeba ratowania Rzeczypospolitej przed upadkiem i konieczność oświecenia społeczeństwa i moralnego jego odrodzenia: - ośmieszeni...

Wpływ twórczości Mickiewicza na naród polski Twórczość Adama Mickiewicza “chlebem powszednim” dla narodu. Twórczość Adama Mickiewicza w życiu narodu polskiego. W klasie ósmej na lekcji języka polskiego poznałem utwór współczesnego poety Tadeusza Różewicza “Chleb”. Chlebem, “który żywi i zachwyca” Różewicz nazywa poezję Mickiewicza. – Uważam, ...

Cechy charakterystyczne rokoka CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ROKOKA Nurt ten obejmuje obyczajowość, styl życia i sztukę (malarstwo). Styl ten zrodził się we Francji. Miłowano huczne zabawy, przepych, nadmiar. W sztuce objawiał się jako zwrot ku miniaturyzacji. Tematyką stała się miłość (ale konwencjonalna). Dbano o wytworność i elegancję. Styl ten znalazł uznanie na dworach królew...

"Fatum" Cypriana Norwida XXX. Fatum Umieszczony w Vade-mecum pod numerem trzydziestym niere¬gularny wiersz Fatum (prawdopodobnie z 1865 r.) ma zupełnie inną strukturę wersyfikacyjną niż wyżej omawiane. Został napisany wier¬szem wolnym. Składa się z dwu, różnych pod względem strukturalnym, części. Pierwsza liczy cztery, zaś druga – sześć wer¬só...

Hasła pozytywizmu w nowelach epoki Pozytywizm jest to okres w dziejach literatury polskiej, uformowany po roku 1863, czyli po upadku powstania styczniowego, zakończony około roku 1890. Nazwa okresu zaczerpnięta została od nazwy kierunku filozoficznego, którego podstawy sformułował August Comte. Pozytywizm był zarówno ruchem społeczno- ideowym, jak i literackim. Klęska powstania ...

"Ferdydurke" - o treści i formie w życiu człowieka \"Ferdydurke\" jest specyficzną, nowatorską powieścią, która wywołała w roku 1938 - roku swojego wydania - nieco hałasu. Dyskusje i atmosfera skandalu towarzyszyły jej narodzinom. Dziwaczna i niespójna wydaje się fabuła już we wstępie. Oto bohater - Józio - człowiek trzydziestoletni, pisarz, zostaje \"przeniesiony\" do szkoły i umieszczony w kla...