Uczciwa konkurencja w biznesie

UCZCIWA KONKURENCJA. Z kwestią uczciwości ściśle wiąże się kwestia konkurencji - uczciwej konkurencji w biznesie. Obie dotyczą całego świata bizne¬su - obie w różnych postaciach występują powszechnie i na co dzień. Istotą gospodarki rynkowej jest wolność gospodarcza - prowadzenia działalności gospodarczej, podejmowania decyzji. Logiczną i konieczną konsekwencją tego jest ry-walizacja samodzielnych i niezależnych podmiotów gospodarczych - konkurencja. Słowo to (łac. concurrentia-współzawodnictwo, concurrere - biec razem, wspólnie poszukiwać), oznacza zasadniczo współubieganie się, współzawodnictwo między po-szczególnymi osobami (zespołami) zainteresowanymi w osiągnięciu tego samego celu. W warunkach wolnego rynku oznacza rywalizację, walkę o udział w zysku, o źródła surowców, rynek zbytu, nabywców lub dostawców, klientelę, kontrakty itp. W ostatnim dwudziestoleciu rywalizacja ta ulega globalizacji a w związku z tym - zaostrzeniu. Konkurencja jest istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego, prowadzi do pod¬noszenia poziomu produktów i usług. W walce konkurencyjnej wygrywa lepsza firma, lepszy produkt i usługa- korzysta na tym klient. Jest więc powszechnie uznaną zasadą działalności gospodarczej. Istnieje też wypracowana technika efektywnej konkurencji. Rzecz w tym, iż stosowane w niej metody i środki bywają nieuczciwe, są stoso¬wane z bezwzględnością. To sprawia, że łatwiej jest przedstawiać skuteczne techni¬ki konkurencji -oraz stosowane w niej metody nieuczciwe-niż formułować zasady uczciwej rywalizacji. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ("Dzien¬nik Ustaw", Nr 47, 1993, poz. 21 I ) za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje działa¬nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, które narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Za przejawy takiej konkurencji uznano w niej: - wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, - fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług, a także ich cech i jakości, - naruszenie tajemnicy konkurencyjnego przedsiębiorstwa, - nakłanianie kontrahentów konkurencyjnego przedsiębiorstwa do rozwiązywa¬nia i niewykonywania umów lub wykonywania ich w sposób nienależyty, - naśladownictwo produktów, - pomawianie partnerów, - utrudnianie konkurentom dostępu do rynku, nieuczciwa lub zakazana reklama własnych produktów. Można oczywiście przytaczać znacznie więcej przykładów form nieuczciwej konkurencji - o wielu z nich donosi prasa codzienna. Należy do nich m.in. rozpo¬wszechnianie fałszywych informacji w celu wyrządzenia szkody konkurencyjnemu przedsiębiorcy, oczernianie, pomawianie o jakieś niedopuszczalne działania, o złej jakości konkurencyjnych wyrobów lub usługą, o katastrofalnej sytuacji danego przed¬siębiorstwa, zagrażającym mu bankructwie itp. Stosowane bywa podkopywanie fa¬chowych pracowników. Przechwytywanie umów. Inny już charakter mają metody zbrodnicze, jak zastraszanie, niszczenie obiek¬tów (podpalania, czy słynne "podrzucanie" materiałów wybuchowych). Dostrzega się powszechnie, że nieuczciwa konkurencja prowadzi nieuchronnie do istotnych deformacji a nawet likwidacji samego zjawiska konkurencji, a przez to i do zmiany charakteru rynkowego całej gospodarki. Zasady etyki biznesu mają wpływać na ograniczenie nieuczciwości w konkurencji. Ale konieczne jest również przeciwdziałanie instytucjonalne takim praktykom. Istotną rolę odgrywa tu państwo, jego funkcja kontrolna. (Spotykane są wezwania do rządu: "Pozwólcie nam uczciwie konkurować", domagające się równych praw, ochrony firm uczciwych). Niezbędne są określone kroki i działania prawne, zapewniające uczci¬wy charakter konkurencji. Taką rolę w naszych warunkach ma spełnić wspomniana usta¬wa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W sądach toczy się wiele spraw z oskarżenia o nieuczciwą konkurencję. Prawo przewiduje surową odpowiedzialność zarówno cy¬wilną, jak i karną, a także dyscyplinarną, za uprawianie takich praktyk. Można wyróżnić, odwołując się do praktyki, pewne typy, modele, konkurencji: - Konkurencję nieuczciwą, brutalną, bez powściągów i hamulców, "na śmierć¬ i życie", na eliminację, zniszczenie drugiej strony, prowadzoną metodą chwyć, jak chwycić możesz". Może ona przynieść doraźne rezultaty - w sumie jest dla wszyst¬kich szkodliwa. - Konkurencję lojalną, zdrową, ostrą, ale uczciwą i prowadzoną przy pomocy legalnych środków, kulturalną, ambitną, mającą wyłonić to, co lepsze i tego, kto lepszy. I jest to model wart propagowania. - Konkurencję życzliwą, przyjazną, zakładającą nawet współdziałanie, współpracę, wzajemną pomoc konkurencyjnych stron w słusznych zamierzeniach - jest ona ra¬czej trudna do realizacji.