Tytuł powieści "Syzyfowe prace"

Tytuł powieści Stefana Żeromskiego ,,Syzyfowe prace``, kojarzy się z mitologią grecką. Nawiązuje do Syzyfa, który był królem Koryntu. Bywał on często na górze Olimp. Pił tam nektar i jadł ambrozje. Za swoje oszustwa i kłamstwa został przez Zeusa skazany na wieczną prace. Musiał cały czas wtaczać głaz. Trud Syzyfa stał się symbolem pracy daremnej, jałowej, która nigdy nie będzie miała końca. Takiej pracy, jaką podjęli w powieści Żeromskiego nauczyciele i carscy urzędnicy zamierzający zrusyfikować polska młodzież gimnazjalną. Wciąż zwiększając wysiłki, osiągali niezwykle skromne rezultaty. Z pewnością pisarz określa tak działanie carskich władz zmierzające do wynarodowienia młodzieży polskiej. Podczas, gdy Syzyf wtaczał swój głaz on zawsze spadał. Tak interpretuje pisarz dążenia rusyfikatorów. Kiedy wydawało się, że młodzi uczniowie z gimnazjum ulegli już ich presji, zjawia się Zygier i niszczy ich starania. Wynarodowieniu usiłowano poddać w ,,Syzyfowych pracach`` dzieci, młodych ludzi wyrastających w mocnej, głęboko zakorzenionej kulturze o ogromnych tradycjach. Przedstawicielami tej tradycji były przede wszystkim domy rodzinne i najbliższe otoczenie. Później grupy samokształceniowe, oraz nielegalne kółka. Za symbol i podstawę tej kultury należy uznać język polski. Otaczał dzieci od urodzenia, ich dziadowie, rodzice, mieszkańcy okolic mówili tylko po polsku. Jeżeli nie byli uczeni w carskich szkołach, w ogóle nie znali rosyjskiego. Język ten był urzędowy i symbolizował przemoc. Obcość języka rosyjskiego pogłębiał religia- prawosławie. Do uporu Syzyfa można jeszcze porównać wytrwałość polskiej młodzieży, zmagania się z władzami carskimi i rosyjskimi nauczycielami. Młodzież ta była pozostawiona sama sobie. Nie mieli oparcia w społeczeństwie, a nawet czasami w rodzinie. Jednak byli pełni determinacji i podjęli ryzyko. Czytali polską literaturą Adama Mickiewicza i Mochnackiego. Starali się poznać polską historię i kulturę. Wiedzieli jakie mogą być tego konsekwencje.