Twórczość Sępa-Szarzyńskiego



Twórczość Mikołaja Sępa Szarzyńskiego umieszczona jest na przełomie dwóch epok - renesansu i baroku. W jego wierszach mieszają się ze sobą wartości typowe dla pierwszej i dla drugiej. Choć żyje jeszcze w okresie renesansu, to dostrzec można wiele motywów, typowych dla kolejnej epoki. Dlatego słuszne nazywa się Sępa Szarzyńskiego prekursorem nowej epoki. W swoich sonetach wykorzystuje on przestawność szyku (inwersję), pytania retoryczne, antytezy (przeciwstawienia), ciągi epitetów, paradoksy, parentezy (zdania wtrącone w nawias) - a wszystko to współgra z dramatycznym, przerzutniowym tokiem wiersza. Godna uwagi jest trudna i nowa forma sonetu, ukształtowana we Włoszech, a w Polsce znana tylko nielicznym (Kochanowskiemu i właśnie Szarzyńskiemu). Sonet utrwalił się w dwóch odmianach. Sęp Szarzyński stosuje pierwotniejszą, zbudowaną z trzech strof czterowersowych (o układzie rymów abba; abba; cdcd) i jednej dwuwersowej (tzw. dystychu, o rymie ee). Ostatnia zwrotka wyostrza ostateczną refleksję czy też wniosek, wyciągnięty z poprzednich strof. Druga forma sonetu to dwie pierwsze strofy czterowersowe (z rymami abba; abba) i dwie kolejne trójwersowe (o rymach cdc; dcd lub dce; cde). Dwie pierwsze strofy stanowią człon wprowadzający w temat, a dwie ostatnie refleksyjne podsumowanie utworu. Do renesansu nawiązuje on poprzez: - biografię uczonego humanisty, posiadającego wykształcenie i dużą znajomość rzemiosła poetyckiego; - miłość do życia, podkreślanie faktu, iż jego przemijanie nie umniejsza jego wartości ("O nietrwałej miłości świata tego"); - przedstawienie walki dobra ze złem, z szatanem, lecz nie sięga przy tym do straszliwych obrazów, pełnych grozy, strachu i śmierci, tak typowych dla baroku; - pojmuje człowieka jako istotę godną, szlachetną i silną, wartą uwagi chociażby ze względu na trud, jaki podejmuje, walcząc z własnymi słabościami ("O wojnie naszej, jaką wiedziemy z szatanem, światem i ciałem"). Barokowe odniesienia obecne w twórczości Sępa Szarzyńskiego to: - barokowy styl obrazowania, ozdobność wypowiedzi, ich gwałtowność i uczuciowość, rozbudowane, długie i skomplikowane tytuły sonetów; - zanikanie renesansowego światopoglądu, trwoga wynikająca z faktu, iż świat doczesny jest bardzo znikomy i zmienny a człowiek w nim żyjący jest bardzo samotny i słaby; - motywy szatana, śmierci, przemijalności i marności rzeczy doczesnych

Twórczość Sępa-Szarzyńskiego

Materiały

Plan wieloczynnikowy - wyjaśnienie Plan wieloczynnikowy to plan eksperymentalny, w którym uwzględnia się więcej niż jedną zmienną niezależną; każda zmienna niezależna ma więcej niż jedną wersję lub też poziom; wszystkie możliwe kombinacje tych poziomów pojawiają się w badaniach.

Przekłady Biblii 1. przekład ST na j. grecki - Septuaginta 2. przekład na j. łaciński - Wulgata polskie: 1. XIII w. Psałterz Kingi 2. XIV w. Psałterz Floriański 3. XV w. Psałterz Puławski 4. XV w. Biblia królowej Zofii 5. XVI w. Biblia Leopolity 6. XVI w. Biblia Jakuba Wujka 7. 1965 r. Biblia Tysiąclecia W Biblii jest różnorodność gatunkowa: psalmy, ...

Dwa spojrzenia na przeszłość narodową w "Grobie Agamemnona" i "Potopie" 82. Omów dwa spojrzenia na przeszłość narodową: w „Grobie Agamemnona” J. Słowackiego i w „Potopie” H. Sienkiewicza. Przeszłość narodowa stanowi dla ludzi źródło wiedzy historycznej, ale też jest punktem wyjścia dla analizy przyczyn zaistniałych wydarzeń. Z tego powodu często sięgamy do naszej histori...

Przykłady poezji Juliana Przybosia Julian Przyboś \"Dachy\" to typowy przykład wiersza realizującego główne założenia poetyckie awangardy krakowskiej. Jednym z najważniejszych punktów tego programu był postulat \"3 x M\": miasto, masa, maszyna jako głównych tematów w poezji. W \"Dachach\" na plan pierwszy zdecydowanie wysuwa się pierwszy element tego hasła. Nietrudno zoriento...

Miłość silniejsza w literaturze Miłość silniejsza niż śmierć Miłość silniejsza niż śmierć - Topos ten bierze początek z mitu o Orfeuszu i Eurydyce. Orfeusz był synem trac¬kiego boga rzeki Ojagrosa i muzy poezji Kaliope. Był doskonałym śpiewakiem, muzykiem i poetą. Gdy jego ukochana żona umarła od ukąszenia żmii, zstąpił do Hadesu, gdzie swoją grą oczarował cały świat pod...

Miejsce analizy w systemie MIEJSCE ANALIZY W SYSTEMIE Analiza działalności przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej powinna obejmować: analizę otoczenia p., analizę ekonomiczną. ANALIZA OTOCZENIA dotyczy bieżących i przyszłych warunków funkcjonowa-nia p. Ma na celu rozpoznanie szans i zagrożeń wynikających z otoczenia oraz określenie na tej podstawie silnych i słabych j...

Postacie buntowników i szaleńców w utworach romantycznych Pierwsze pokolenie polskich romantyków dojrzewa w czasie gdy Polska traci niepodległość. Historyczne warunki w jakich rozwija się literatura romantyczna powodują, że jej głównym elementem jest patriotyzm, bunt przeciw istniejącej rzeczywistości. Bunt ten wyrażony jest w typach postaci - Konrad Wallenrod czy Gustaw. Główną siłą napędową bunt...

"Nie-Boska komedia" jako dramat Pierwsze wydanie \"Nie-Boskiej komedii\" ukazało się anonimowo w Paryżu w 1835r. Dramat składa się z czterech aktów, z których dwa pierwsze określane są jako dramat rodzinny, i przedstawiają poglądy Krasińskiego na poezję I romantycznego poetę. Druga część dramatu, akty trzeci I czwarty poruszają problematykę społeczno-historyczną, ukazują ob...