(Wybitni twórcy literatury włoskiej doby renesansu.) Dante Aligieri (1265 - 1321) - prekursor renesansu europejskiego. Pochodził z Florencji. Stworzył "Boską Komedię" ( utwór napisany "lingua vulgaris" czyli językiem narodowym włoskim ) oraz cykl "Sonetów do Beatrycze". Tytuł pierwszego utworu początkowo brzmiał "Komedia". Dopiero potomni dodali: "boska". Składał się z trzech części: "Piekło", "Czyściec" i "Raj". Przewodnikami Dantego po "drugim" świecie byli Wergiliusz i ukochana Beatrycze. Poemat opowiada o wyzwoleniu się człowieka i wznoszeniu się po szczeblach poznania. Mimo, iż "Boska komedia" stanowi sumę średniowiecznej wiedzy historycznej, teologicznej i filozoficznej uznajemy ją za dzieło bliższe renesansowi. Przełomowość jego stylu: pisanie językiem narodowym lecz bardzo modnym w średniowieczu "przystojnym stylem", nie tworzył "na chwałę boga", pisał o sprawach ludzkich, sceny opisowe - tzw. "dantejskie", pojawianie się postaci mitycznych. Znane powiedzenie: " Dante i Szekspir podzielili wszystko między siebie, a dla innych nic nie zostało! " Francesco Petrarca (1304 - 1374) - tworzył w tej samej epoce co Dante. Był profesorem literatury klasycznej, wieńczony za swe prace wieńcem laurowym. Sławę zyskał cyklem miłosnych wierszy w języku włoskim - "Sonety dla Laury". Napisał 317 sonetów dla Laury ( 215 do żywej, 102 dla umarłej ), 29 pieśni, 9 sekstyn, 7 ballad, 4 madrygały. Liczne alegorie sięgające mitów (np. swoje życie R podróż Odyseusza do Itaki ). Gdy pisze o miłości, pisze o historii życia emocjonalnego. Sonety tworzą kompletny obraz psychologiczny Petrarki. W liście do przyjaciela: "Nic bardziej cudownego niż człowiek". Giovani Boccaccio - autor słynnego "Dekameronu" (tworzonego w latach 1349 - 1351) zawierającego sto nowel. Siedem panien i trzech kawalerów przez dziesięć dni opowiadają dziennie po dziesięć nowel. Tematyka: miłosna, dosyć frywolna, erotyczna, swobodna - o życiu, szlachetności, niemoralności, o rzeczach smutnych i wesołych. W zbiorze tym znajduje się nowela "Sokół" - bardzo starannie zbudowana opowieść - stąd tzw. "teoria sokoła" mówiąca o klasycznej, przejrzystej konstrukcji utworu.
Twórcy włoskiej literatury - renesans
(Wybitni twórcy literatury włoskiej doby renesansu.) Dante Aligieri (1265 - 1321) - prekursor renesansu europejskiego. Pochodził z Florencji. Stworzył "Boską Komedię" ( utwór napisany "lingua vulgaris" czyli językiem narodowym włoskim ) oraz cykl "Sonetów do Beatrycze". Tytuł pierwszego utworu początkowo brzmiał "Komedia". Dopiero potomni dodali: "boska". Składał się z trzech części: "Piekło", "Czyściec" i "Raj". Przewodnikami Dantego po "drugim" świecie byli Wergiliusz i ukochana Beatrycze. Poemat opowiada o wyzwoleniu się człowieka i wznoszeniu się po szczeblach poznania. Mimo, iż "Boska komedia" stanowi sumę średniowiecznej wiedzy historycznej, teologicznej i filozoficznej uznajemy ją za dzieło bliższe renesansowi. Przełomowość jego stylu: pisanie językiem narodowym lecz bardzo modnym w średniowieczu "przystojnym stylem", nie tworzył "na chwałę boga", pisał o sprawach ludzkich, sceny opisowe - tzw. "dantejskie", pojawianie się postaci mitycznych. Znane powiedzenie: " Dante i Szekspir podzielili wszystko między siebie, a dla innych nic nie zostało! " Francesco Petrarca (1304 - 1374) - tworzył w tej samej epoce co Dante. Był profesorem literatury klasycznej, wieńczony za swe prace wieńcem laurowym. Sławę zyskał cyklem miłosnych wierszy w języku włoskim - "Sonety dla Laury". Napisał 317 sonetów dla Laury ( 215 do żywej, 102 dla umarłej ), 29 pieśni, 9 sekstyn, 7 ballad, 4 madrygały. Liczne alegorie sięgające mitów (np. swoje życie R podróż Odyseusza do Itaki ). Gdy pisze o miłości, pisze o historii życia emocjonalnego. Sonety tworzą kompletny obraz psychologiczny Petrarki. W liście do przyjaciela: "Nic bardziej cudownego niż człowiek". Giovani Boccaccio - autor słynnego "Dekameronu" (tworzonego w latach 1349 - 1351) zawierającego sto nowel. Siedem panien i trzech kawalerów przez dziesięć dni opowiadają dziennie po dziesięć nowel. Tematyka: miłosna, dosyć frywolna, erotyczna, swobodna - o życiu, szlachetności, niemoralności, o rzeczach smutnych i wesołych. W zbiorze tym znajduje się nowela "Sokół" - bardzo starannie zbudowana opowieść - stąd tzw. "teoria sokoła" mówiąca o klasycznej, przejrzystej konstrukcji utworu.
Materiały
Kontrast i paradoks jako światopogląd epoki baroku
Związek kontrastu i paradoksu ze światopoglądem epoki.
Człowiek istnieje w świecie podległym ruchowi czasu, a zarazem ma poczucie nieskończonej wieczności. Konieczność samookreślenia się wobec obu opozycji ukształtowała niespokojny rytm ówczesnej literatury i sztuki, ujawniła wewnętrzne rozdarcie jednostki.
Człowiek musi przyjąć konkretn...
Streszczenie Trenów Jana Kochanowskiego
Tren I
Utwór pełniący rolę wprowadzenia w cykl. Poeta wprowadził tu dwa wątki: komploracyjny i filozoficzny. Na samym początku występuje długie wyliczenie (...płacze, ...łzy..., troski..., wzdychania, I żale, i frasunki, i rąk łamania), które ma podkreślić ogrom bólu rodziców wywołanego stratą ukochanej córeczki. Podmiot liryczny pełni tu rol...
Kanon estetyczny baroku
. Kanon estetyczny baroku
• motywy śmierci i sądu ostatecznego
• motywy zegara, sielankowe, panegiryki
• motywy miłosierdzia - o własnej grzeszności
• motywy marności - nicości
• motywy zegara - symbol przemijania
Narodziny świata i człowieka w mitologii i Biblii
O narodzinach świata i człowieka w mitologii i Biblii.
Mitologia
- świat powstaje z Chaosu;
- rządzą bogowie;
- politeizm (wielobóstwo);
- człowiek jest słaby, bezbronny (bogowie są doskonali);
- bogowie powstawali ze światem;
- występuje podział na mity;
- człowiek został ulepiony z gliny;
- występowanie nieba i piekła.
Biblia
- Bóg ...
Marginalizacja społeczna - pojęcie
marginalizacja społeczna – jest to sytuacja w której człowiek nie uczestniczy w podstawowych instytucjach określonego porządku społecznego. Nie uczestniczy w życiu kulturalnym, nie uczestniczy w życiu politycznym, pozbawiony jest stałej opieki zdrowotnej. Marginalizacja jest następstwem procesów „wyłączenia społecznego”, lu...
Śmierć w średniowieczu "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią"
1. Stosunek średniowiecza do śmierci.
a) Kościół celowo skłaniał ludzi do myślenia o śmierci, co potwierdza popularne wówczas powiedzenie \"Memento mori\". Śmierć należała do tzw. spraw ostatecznych obok sądu ostatecznego, piekła i nieba. Kościół różnicował śmierć człowieka grzesznego i cnotliwego. Pierwsza miała być przykra, druga stanow...
Tematyka utworów Franciszka Karpińskiego
FRANCISZEK KARPIŃSKI
Różnorodność tematyczna :
Tematyka utworów Karpińskiego jest związana bezpośrednio z biografią autora :
- miłosne sielanki (m.in. \"Do Justyny. Tęskność na wiosnę\") odzwierciedlają młodzieńczą miłość do Justyny
- zaangażowane politycznie wiersze patriotyczne (np :\"Pieśń dziada Sokalskiego w kordonie cesarskim) - związa...
Pierwotna siła słowa w "Sołopiewniach"
Poszukiwanie pierwotnej siły słowa w “Sołopiewniach\".
“Słowisień\"
“W białodrzewiu jaśnie dźni słoneczko,
Miodzie złoci białopałem żyśnie,
Drzewia pełni pszczelą i pasieczną,
A przez liście kraśnie pęk słowiśnie.
A gdy sierpiec na niebłoczu łyście,
W cieniem ciemnie jeno niedośpiewy:
W białodrzewiu ćwirnie i sre...