Szczęście według autorów Biblii

JAK AUTORZY BIBLII PRZEDSTAWIAJĄ SZCZĘŚCIE? Człowiek miał zawsze kłopot ze spisaniem Bożego objawienia. Może zrozumiemy to dobrze, gdy odwołamy się do przykładów zaczerpniętych z Pisma Świętego. Bóg przeznaczył człowieka do szczęścia. Pozornie wszystko jest bardzo proste. Przecież człowiek zawsze tęsknił za szczęściem. Ale co to jest szczęście? Jeżeli takie pytanie postawimy różnym ludziom, odpowiedzi będą bardzo różne. Zaczną od wyliczania rzeczy materialnych, które w ich przekonaniu stanowią o szczęściu. Potem prawdopodobnie usłyszymy, że potrzebna jest ponadto zgoda w rodzinie, miłość, wzajemny szacunek, zrozumienie. Po głębszym zastanowieniu się ustalimy nawet, że aby być szczęśliwym, nie najważniejsze są wymienione dobra materialne, ale te właśnie duchowe. W środowisku, w którym powstawały księgi Pisma Świętego, różnie wyobrażano sobie szczęście. Opisy biblijne zaskakują niekiedy, a nawet szokują. W każdym razie wydają się dosyć dziwne. Spróbujmy je jednak zrozumieć. Pozornie są czasem bardzo prymitywne, ale jeżeli się im bliżej przypatrzymy, dostrzeżemy głęboką myśl i sens. Często szczęście przedstawiane jest jako raj. Człowiek został umieszczony w raju, we wspaniałym ogrodzie pełnym zwierząt i ptaków. Ogród zawdzięczał swój niezwykły urodzaj czterem wielkim rzekom. Wielu chrześcijan, w oparciu o ten opis biblijny i nauczanie, jakie otrzymali w dzieciństwie, wyobraża sobie raj jako jakiś bajkowy ogród, gdzie nie trzeba pracować i można się oddać słodkiemu leniuchowaniu. W tym cudownym miejscu bez wysiłku wpadają człowiekowi wprost do ust owoce ziemi. Dlatego ci, którzy mają przed oczyma taki obraz, przeżyją niewątpliwie gwałtowny wstrząs, jeżeli usłyszą wypowiedź Herberta Haaga, znanego katolickiego specjalisty od Starego Testamentu, który na temat raju ziemskiego napisał takie słowa: "Każdy inteligentny człowiek uświadamia sobie, że świat tego rodzaju nie istniał nigdy". Czy to twierdzenie jest zrozumiałe dla wszystkich chrześcijan naszych czasów? Co nie istniało? Opis biblijny stwierdza, że człowiek został umieszczony w środowisku, w którym natura przedstawiała się inaczej niż w świecie obecnie nam znanym. Ziemia istniała już bardzo długo, zanim pojawiło się na niej pierwsze życie, a upłynęło jeszcze więcej czasu, nim pojawił się człowiek. Ziemia istnieje kilka miliardów lat, a tymczasem człowiek pojawił się na niej zaledwie około milion lat temu. Astronomia, geologia, biologia i chemia badają proces ewolucyjny świata materialnego przy pomocy doskonale wypracowanych metod, ale jak dotąd nie odkryły najmniejszego śladu przekleństwa Bożego, któremu podlegałaby ziemia w końcowej fazie swego rozwoju. Z tekstów biblijnych nie można wyciągać wniosków dotyczących budowy materialnej świata, ponieważ ich pouczenia odnoszą się do innych spraw. Autorzy natchnieni, pragnąc przekazać prawdę religijną, oparli się na wyobrażeniach swej epoki i na własnej fantazji. Takie przekonanie narzuca tekst. Wydaje się, że cudowny ogród nie jest niczym innym jak tylko sztucznym tworem, przy pomocy którego znany świat został dostosowany do stanu łaski, do którego został podniesiony pierwszy człowiek. Taki właśnie obraz raju, jaki występuje w Biblii, był odpowiedni, aby przedstawić ów stan i uczynić go zrozumiałym dla wszystkich ludzi. Wizja ogrodu wynika z psychiki ludzi pustyni. Oni zawsze marzyli i marzą o czymś tak wspaniałym i przyjemnym. W tym opisie występuje głęboka myśl. Cudowny ogród rajski ze swym bujnym drzewostanem jest darem Boga dla ludzi. Jest darem, ale jednocześnie także zadaniem człowieka. Ów Boski zakątek wtedy tylko jest piękny i wypielęgnowany, kiedy człowiek się o niego troszczy. Piękność i płodność raju jest więc wynikiem współdziałania ludzkiej zapobiegliwości z darem Boga. Warunki życia w świecie są odbiciem sytuacji wewnętrznej: człowiek żyje w pokoju i przyjaźni z Bogiem; nie zna jeszcze instynktownego lęku przed Nim i dlatego jest szczęśliwy. W opisie raju ziemskiego zastosowano język obrazowy, przy pomocy którego autor pragnie przekazać prawdy religijne. Nie zamierza informować o różnicy fizycznej między światem aktualnym a światem pierwotnym, ale o różnicy między stanem niewinności a stanem grzechu. Między tymi dwoma stanami istnieje różnica porządku duchowego i o niej chce pouczyć czytelnika. W następstwie grzechu dokonał się przewrót: nastąpiło zniszczenie przyjaźni między ludźmi a Bogiem. Tylko to, i nic więcej, stanowi prawdę objawioną przez Boga, a tym samym przez Niego zagwarantowaną. Cudownemu ogrodowi odpowiadało więc przede wszystkim coś rzeczywiście istniejącego w człowieku. Otwarta jest zaś sprawa, czy temu opisowi odpowiadała jakaś rzeczywistość w świecie materialnym. Należy jeszcze wspomnieć, że taki sposób przedstawiania jest tradycyjny i powszechnie przyjęty przez wielu autorów Pisma Świętego. Kiedy prorocy chcą pouczyć o wielkiej szczęśliwości czasów mesjańskich, bardzo często korzystają z podobnych obrazów. Wiele razy w ich wypowiedziach pojawia się przecież temat niezwykłej urodzajności (Iz 30,23-26; Am 9,13; Jr 31,12; Ez 34,26).