Szczegółowa charakterystyka "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki"



"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" to pierwsza nowożytna powieść polska, którą Krasicki napisał na przełomie lat 1774/75. Wydano ją w Warszawie w 1776 roku nakładem Michała Gr"lla. Wyrosła głównie z doświadczeń, które zdobył jako współpracownik "Monitora" i autor szkiców społeczno-obyczajowych. Powieść łączy elementy różnych typów ówczesnej prozy europejskiej: powieści satyryczno-obyczajowej, przygodowej i utopijnej. Napisana jest w formie pamiętnika, którego pisaniem zajął się tytułowy bohater pod koniec swego burzliwego i pełnego doświadczeń życia. Za twórców nowej powieści realistycznej uważa się trzech pisarzy angielskich. Są to: SAMUEL RICHARDSON, autor "Pameli" i "Clarissy", HENRY FIELDING, który napisał "Historię życia Toma Jonesa, czyli dzieje podrzutka" i "Amelię", DANIEL DEFOE, autor głośnej powieści pt. "Przypadki Robinsona Cruzoe". Wymienione utwory można traktować za źródła, z których korzystał Krasicki jako autor "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków, przez niegoż napisanych, na trzy księgi rozdzielonych" (tak brzmi pełen tytuł powieści). Część utopijną utworu poprzedził kontakt Krasickiego z dziełami PLATONA ("Państwo"), TOMASZA MORE'A ("Utopia"), wspomnianego już DANIELA DEFOE, oraz JONATHANA SWIFTA ("Podróże Guliwera"). Księga I opisuje młodość Mikołaja przedstawia jego rodziców i środowisko, w jakim się wychował, edukację domową pod kierunkiem francuskiego guwernera oraz naukę w szkołach publicznych, pobyt w Warszawie i Paryżu. Miejscem początkowej akcji jest fikcyjna wieś Szumin, rodowa siedziba Doświadczyńskich. Rodzice nie wychowywali syna jak należy. Mikołaj pierwszą wiedzę o świecie zdobywał wśród służby; nasłuchał się niesamowitych opowieści, które zapełniły jego dziecięcy świat upiorami i czarownicami i które uczyniły go dzieckiem bojaźliwym i niesamodzielnym. Za namową wuja, rodzice wysyłają Mikołaja do szkoły. Po śmierci ojca szesnastoletni Mikołaj powrócił do domu i rozpoczął beztroski i próżniaczy żywot. Sprowadzony do domu modny kawaler z Francji, miast przekazywać praktyczną wiedzę młodzieńcowi, podsuwa mu francuskie romanse, które wprowadziły Mikołaja w nastrój sentymentalny i świat powieściowych amantów. Po nieprzyjemnych przejściach wyjechał do Warszawy, aby tu oddać się w ręce jeszcze gorszego łotra niźli jego poprzedni opiekun. Młodego Doświadczyńskiego ciągnie zagranica. Zastawił więc trzy wioski, zebrał gotówkę, a chcąc ją jeszcze powiększyć, zorganizował zajazd na sąsiada. Ratuje skórę, ale traci cały majątek. Nie rezygnuje jednak, zaciąga nowe pożyczki i wyjeżdża do Paryża. Tam żyjąc równie hulaszczo, znów traci wszystko i aby uchronić się przed więzieniem, dostaje się na statek do Indonezji, który w drodze rozbija się o skały, a Mikołaj jako jedyny przetrwał katastrofę. Księga II ukazuje Mikołaja na fantastycznej wyspie Nipu. Społeczeństwo nipuańskie rządzi się swoimi prawami, jest inne i lepsze od znanych społeczności, odizolowane, jak wyspa morzem, od zła i bezprawia. Panuje ustrój patriarchalny, żona ma te same prawa co mąż. Panowie pracują tak jak służba, nawet strojami nie różnią się od niej. Wychowawczą troską otacza się tu dziecko od najmłodszych lat. Mieszkańcy wyspy są prości i uczciwi, nie potrzebują więc sądów i prawników. Mikołaj, będąc parobkiem u mędrca Xaoo, nauczył się pracować, szanować wartość pracy i jako człowiek odrodzony moralnie powraca do kraju. Księga III. W swoim majątku wybudował Mikołaj dom na wzór tego, w którym mieszkał Xaoo i tam szukał natchnienia dla swych pożytecznych działań. Początkowo jego nowatorskie poczynania budziły zdziwienie i złośliwe żarty sąsiadów, ale dość szybko ustąpiły miejsca uznaniu, a może i zazdrości. W księdze tej nie zabrakło też ostrych uwag krytycznych pod adresem polskiego życia politycznego, na arenie którego wiele inicjatyw Doświadczyńskiego skończyło się fiaskiem. Nie po raz pierwszy w literaturze tego okresu pada stwierdzenie, że mądrość i szlachetne dążenia poprawy ogólnego stanu gospodarki i stosunków społecznych nie mają wzięcia w naszym kraju i rzadko pomagają w karierze politycznej. "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" są powieścią o wyraźnych celach dydaktycznych. Krytyczny obraz polskiego społeczeństwa - zepsucie miast, niski poziom umysłowy przeciętnego szlachcica, prymitywne życie chłopów, błędy wychowawcze i edukacyjne w wychowaniu młodego pokolenia – miał zasygnalizować niebezpieczeństwo utraty pozycji Polski na arenie europejskiej, a wyspa Nipu dostarczyć miała wzorców nowego programu społecznego. Usiłuje go realizować Mikołaj Doświadczyński, po powrocie do kraju wzorowy i aktywny obywatel. Bliższą prezentację jego działalności zamierzał Krasicki przedstawić w następnym dziele pt. "Listy Mikołaja Doświadczyńskiego do syna". Zamiar ten zrealizował jednak w kolejnej swojej powieści pt. "Pan Podstoli". Powieść "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" cieszyła się znaczną popularnością nie tylko w kraju. Została przetłumaczona na języki niemiecki i francuski. Polscy pisarze XVIII i pierwszych dziesięcioleci XIX wieku chętnie nawiązywali do tego utworu, posługując się nazwiskiem jego bohatera jako pewnego rodzaju symbolem. Sława Doświadczyńskiego żywa jest do dzisiaj, czego dowodem jest sztuka ERNESTA BRYLLA z 1978 roku pt. "Doświadczyński, czyli sarmacka śpiewogra o szczęściu Nipuanów".

Szczegółowa charakterystyka "Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki"

Materiały

Akty prawne leasingu Obecnie w Polsce nie ma aktu prawnego regulującego w sposób całościowy problematykę leasingu; natomiast podstawowe znaczenie dla tej kategorii umów mają wymienione niżej przepisy: Ustawa z dnia 23.04.1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) Ustawa z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz.. U. z 1993r...

Giaur - wzór powieści poetyckiej \"Giaur\" Byrona uchodzi w romantyzmie za najdoskonalszy wzór powieści poetyckiej, ale opartej na utworach twórcy tego gatunku: Waltera Scotta; Najważniejszymi cechami były: mimo wierszowanej konstrukcji tekstu, dość typowa dla powieści epicka narracja; fragmentaryczność, czyli podzielenie utworu na szereg zdarzeń ustawionych w porządku nie c...

Jak uleczyć Świat śmiechem? Jak uleczyć Świat śmiechem. Niemal od zarania swych dziejów ludzkość przeżywała dylematy: jak żyć by być szczęśliwym ? Jak żyć bezpiecznie ? Jak żyć godziwie ? Co stanowi istotę życia człowieka ? Jakie wartości wybrać ? Które z nich są najważniejsze w życiu człowieka ? Literatura na przestrzeni epok ukazywała człowieka wobec różnych wyborów ...

Czasy saskie w Polsce CZASY SASKIE W KULTURZE POLSKIEJ Dwa nurty kultury szlachecki - rodzinność magnacki - wzorowany na dworach zachodniej Europy Cechy kultury dworskiej (magnackiej) umowność, konwenans życia towarzyskiego hedonizm pod przykrywką etykiety dworskiej Sytuacja kościoła triumf kontrreformacji instytucja coraz...

Kondycja finansowa firmy - analiza ANALIZA KONDYCJI FINANSOWEJ FIRMY Obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa uzyskiwany na podstawie rocznych sprawozdań finansowych może mieć dla kadry kierowniczej dużą wartość informacyjną, jeżeli menedżerowie będą przygotowani do dokładnego i pogłębionego przeanalizowania różnych elementów składających się na ten obraz. Sprawozdania finans...

Charakterystyka i ocena społeczeństwa polskiego w "Weselu" 94. Sąd nad społeczeństwem polskim w \"Weselu\" Stanisława Wyspiańskiego. \"Wesele\" S. Wyspiańskiego jest dramatem symbolicznym i narodowym. Utwór powstał w okresie Młodej Polski i wyrósł z bacznej oraz wnikliwej obserwacji życia ówczesnego społeczeństwa polskiego. Stanisław Wyspiański, autor dramatu, to postać wyjątkowa w naszej...

Dramat ojca i filozofia w "Trenach" Kochanowskiego - kiedy powsta³y treny, jaka sytuacja (œmieræ 3-letniej Urszulki, 1579) - 19 utworów spiêtych klamr¹ tematu, podobny do staro¿ytnego epicedium, poœwiêconemu osobie zmar³ej (pochwa³a, op³akiwanie, pocieszanie ¿ywych, ukojenie) - Jest to dramat dla trzech osób w jednej: Ojciec: strata ...

Rewolucja w Nie-Boskiej komedii W \"Nie-Boskiej komedii\" rewolucja ma charakter bardzo radykalny, burzy dotychczasowy porządek. Krasiński jest przeciwnikiem takiej rewolucji. Świadczy o tym sposób przedstawienia obozu rewolucjonistów. Są to ludzie bezwzględni, gotowi na wszystko, pozbawieni humanitaryzmu. Rządzi nimi nienawiść, żądza władzy. Rewolucjoniści tańczą wokół szubie...