Symbolizm w "Sztuka poetycka" i "Deszcz jesienny"

SYMBOLIZM Symbolizm to pogląd, według którego świat materialny, poznawalny zmysłami, jest złudzeniem, które zakrywa prawdziwy, idealny, niemożliwy do rozpoznania rozumem i zmysłami świat idei, prawd bytu, nadprzyrodzonych tajemnic. Jego elementy nie dają się wyrazić językiem pojęć, służącym do opisu rzeczy materialnych. Z tego powodu poeta by wyrazić to co niewyrażalne musi uciekać się do użycia symbolu. Symbol jest to wieloznaczny (zawiera element niedopowiedzenia) odpowiednik pojęcia wprowadzony za pomocą obrazu poetyckiego. Przedmioty, obrazy i postacie symboliczne egzystują w twórczości Tetmajera, Staffa, Kasprowicza, Wyspiańskiego czy Żeromskiego. W malarstwie do sławnych artystów należeli Władysław Podkowiński (Taniec szkieletów, Szał uniesień), Jacek Malczewski (Melancholia, Błędne koło). "Sztuka poetycka" Paula Verlaine'a jest manifestem poezji symbolizmu. Wiersze symbolistów kreują, nie podejmują treści moralnych. Istota poezji według Verlaine'a: 1. Wiersz powinien być płynny, wpadający w ucho: skonstruowany tak, by brzmieć jak melodia 2. Wiersz miał być wolny, rezygnuje ze schematu wersyfikacyjnego Złam retoryce kark... 3. Brak monotonii: Muzyki wszędzie, muzyki zawsze! 4. Brak rymów, które stwarzało ograniczenie 5. Rezygnacja z wyszukanych wyrazów 6. Wieloznaczność - symbolizm, wiersz "opalizuje" 7. Rezygnacja z puenty, która spłycała utwór Stroń od puenty zabójczej. Utwór "Deszcz jesienny" Leopolda Staffa jest lirykiem młodopolskim, ponieważ zawiera motywy typowe dla okresu. Są to motywy smutku, melancholii, znużenia i cierpienia (dekadentyzm?). Motywy cierpienia wyrażają się w ogólnym nastroju wiersza - przygnębiającym, melancholijnym, apatycznym. W dal idą na smutek i życie tułacze, A z oczu im lecą łzy... Rozpacz tak płacze... Smutek ogarnia również podmiot liryczny: Ktoś odszedł i jestem samotny... Ktoś umarł... (...) Szczęście przyjść chciało, lecz mroków się zlękło Nastrój smutku pogłębia obraz ogrodu i rozpacz szatana: Przez ogród mój szatan szedł smutny śmiertelnie I zmienił go w straszną, okropną pustelnię... Z ponurym, na piersi zwieszonym szedł czołem I kwiaty kwitnące przysypał popiołem, Trawniki zarzucił bryłami kamienia I posiał szał trwogi i śmierć przerażenia... Aż, strwożon swym dziełem, brzemieniem ołowiu Położył się na tym kamiennym pustkowiu, By w piersi łkające przytłumić rozpacze I smutków potwornych kamienne łzy płacze... Budując nastrój wiersza, Staff posłużył się sylabotonizmem, refrenem i onomatopeją. Obraz deszczu w refrenie podkreśla jesienny, monotonny nastrój. Kolorystyka wiersza jest szara, mroczna, cienista; wszystko jest objęte mglistym, przytłumionym światłem. Muzyczność utworu podkreślona jest refrenem, a całość zawiera dużą liczbę elementów dźwiękonaśladowczych (onomatopeje: dzwoni, płacze, pluscze, jęk, tłuką, łkające). Aby odać dźwięk padającego deszczu autor posłużył się: refrenem, onomatopeją, powtórzeniami (deszcz dzwoni) i eufonią - wrażenie szmeru, szumu, szlestu, wywołane nasyceniem wiersza głoskami: sz, cz, dz, dż, s.