Stosunki wodne Europa należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego, ale ponad 1/5 pow. zajmują obszary bez odpływu do oceanu (należące do zamkniętego zlewiska kaspijskiego); gł. dział wodny przebiega zgodnie z osią lądu, od Cieśn. Gibraltarskiej w kierunku pn.-wsch.; największymi rzekami pn.-zach. skłonu są: Peczora, Ren, Łaba i Wisła, pd.-wsch. — Wołga, Dunaj, Dniepr i Don; najwięcej wody w ciągu roku odprowadzają: Dunaj (ok. 277 km3), Wołga (255), Peczora (129), Dwina (101), Ren (62) i Dniepr (53); całkowity odpływ roczny wynosi 2576 km3 (co odpowiada 265-milimetrowej warstwie wody); na zlewisko atlantycko-ark. przypada 1661 km3 (64%), na śródziemnomor. i kaspijskie 915 km3. Bilans wodny całej Europy przedstawia się następująco: opady 630 mm, odpływ 265 mm, parowanie 365 mm, współczynnik odpływu 0,42 (w pn.-zach. części 0,86, wpd. — 0,30, we wsch. — 0,38). Większe rzeki (Dunaj, Ren) mają ustrój hydrolog. złożony, różny na poszczególnych odcinkach; na rzekach o zasilaniu lodowcowym (w Alpach) wysokie stany przypadają na miesiące letnie (topnienie lodowców), a niskie na miesiące zimowe; odwrotny rytm stanów wody wykazują rzeki o ustroju śródziemnomor. (b. niskie stany wody latem — w porze suchej, a wysokie zimą); rzeki wsch. części Europy mają ustroje: deszczowo-śnieżny, śnieżno-deszczowy lub śnieżny kontynent. (wysokie stany na wiosnę i niskie latem oraz zimą); na rzekach płynących ku pn. (Odra, Wisła) wysokie stany wiosenne są powodowane zatorami lodowymi. Zlodzenie pojawia się od Łaby na wschód (od paru tygodni do 5 mies.). Ponieważ gł. dział wodny nie przebiega najwyższymi wzniesieniami, lecz schodzi w obniżenia i przecina równiny, powstała możliwość łączenia dorzeczy żegl. kanałami, zwł. we wsch. części Europy; wzach. części Europy stworzono jednolity system dróg wodnych od Francji po Polskę; 1993 połączono Ren z Dunajem (Kanał Ren–Men–Dunaj). Łączna powierzchnia jezior w Europie wynosi ok. 170 tys. km2 (1,7% pow.); najwięcej jezior znajduje się na obszarach ostatniego zlodowacenia; wpn. Szkocji, Norwegii, Szwecji, Finlandii i Karelii są to jeziora tektoniczno-egzaracyjne (których misy są wyżłobione w odpornym podłożu skalnym), wpn. części Niz. Wschodnioeuropejskiej i na Pojezierzach Bałtyckich — rynnowe i morenowe; w wysokich górach liczne niewielkie jeziora cyrkowe, u podnóża Alp również duże jeziora egzaracyjno-morenowe (Genewskie, Bodeńskie, Garda, Maggiore). W Masywie Centr., górach Eifel (Reńskie G.Łupkowe) i na Płw. Apenińskim występują jeziora w kalderach i kraterach wygasłych wulkanów; na Płw. Bałkańskim — jeziora tektoniczno-krasowe (Szkoderskie, Ochrydzkie, Prespa); na pn.-zach. brzegach M.Czarnego — odcięte mierzejami limany, na pn. brzegach M.Adriatyckiego — laguny, a na pd. brzegach M.Bałtyckiego — słonawe zalewy (Szczeciński, Wiślany, Kuroński) i słodkowodne jeziora; odrębny typ tworzą jeziora deltowe. W Kotlinie Panońskiej występują płytkie reliktowe jez. Balaton i Nezyderskie; na Niz. Nadkaspijskiej — również jeziora słone (Baskunczak, Elton). Oprócz jezior naturalnych w Europie jest ponad 3800 jezior zaporowych (w tym ok. 500 opojemności ponad 100 mln m3); największymi pod względem powierzchni są zbiorniki: Samarski, Rybiński i Wołgogradzki (kaskada Wołgi), Cymlański na Donie i Krzemieńczucki na Dnieprze; największą ilość wody gromadzą zbiorniki: Samarski (58 km3) i Wołgogradzki (33,5 km3). Wieczne śniegi i lodowce zajmują w Europie ponad 130 tys. km2 (1,3% pow.), z tego na Spitsbergenie 58 tys. km2, Nowej Ziemi 30 tys. km2 , Ziemi Franciszka Józefa 18 tys. km2 i na Islandii 13,5 tys. km2. Granica wiecznego śniegu na Ziemi Franciszka Józefa schodzi prawie do poziomu morza, na Spitsbergenie i Nowej Ziemi podnosi się do 400–600m, w G. Skandynawskich od 700 m (na pn.) do 1800 m (na pd.); występują tu podobnie jak na Islandii zarówno powierzchniowe czapy lodowe, jak i lodowce dolinne pokrywające łącznie ok. 5000 km2. Po pn.-zach. stronie Alp granica wiecznego śniegu przebiega na wys. 2500m, we wnętrzu gór i po ich pd. stronie na wys. 2700–3350 m; lodowce alp. (przeważnie dolinne) zajmują ok. 3600 km2 (największe: Aletsch, Mer de Glace, Pasterze). W Pirenejach lodowce pokrywają zaledwie 30 km2, a na Uralu 10 km2; w innych górach występują niewielkie płaty wiecznego, częściowo zlodowaciałego, śniegu (np. wTatrach).
Świat wodny Europy
Stosunki wodne Europa należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego, ale ponad 1/5 pow. zajmują obszary bez odpływu do oceanu (należące do zamkniętego zlewiska kaspijskiego); gł. dział wodny przebiega zgodnie z osią lądu, od Cieśn. Gibraltarskiej w kierunku pn.-wsch.; największymi rzekami pn.-zach. skłonu są: Peczora, Ren, Łaba i Wisła, pd.-wsch. — Wołga, Dunaj, Dniepr i Don; najwięcej wody w ciągu roku odprowadzają: Dunaj (ok. 277 km3), Wołga (255), Peczora (129), Dwina (101), Ren (62) i Dniepr (53); całkowity odpływ roczny wynosi 2576 km3 (co odpowiada 265-milimetrowej warstwie wody); na zlewisko atlantycko-ark. przypada 1661 km3 (64%), na śródziemnomor. i kaspijskie 915 km3. Bilans wodny całej Europy przedstawia się następująco: opady 630 mm, odpływ 265 mm, parowanie 365 mm, współczynnik odpływu 0,42 (w pn.-zach. części 0,86, wpd. — 0,30, we wsch. — 0,38). Większe rzeki (Dunaj, Ren) mają ustrój hydrolog. złożony, różny na poszczególnych odcinkach; na rzekach o zasilaniu lodowcowym (w Alpach) wysokie stany przypadają na miesiące letnie (topnienie lodowców), a niskie na miesiące zimowe; odwrotny rytm stanów wody wykazują rzeki o ustroju śródziemnomor. (b. niskie stany wody latem — w porze suchej, a wysokie zimą); rzeki wsch. części Europy mają ustroje: deszczowo-śnieżny, śnieżno-deszczowy lub śnieżny kontynent. (wysokie stany na wiosnę i niskie latem oraz zimą); na rzekach płynących ku pn. (Odra, Wisła) wysokie stany wiosenne są powodowane zatorami lodowymi. Zlodzenie pojawia się od Łaby na wschód (od paru tygodni do 5 mies.). Ponieważ gł. dział wodny nie przebiega najwyższymi wzniesieniami, lecz schodzi w obniżenia i przecina równiny, powstała możliwość łączenia dorzeczy żegl. kanałami, zwł. we wsch. części Europy; wzach. części Europy stworzono jednolity system dróg wodnych od Francji po Polskę; 1993 połączono Ren z Dunajem (Kanał Ren–Men–Dunaj). Łączna powierzchnia jezior w Europie wynosi ok. 170 tys. km2 (1,7% pow.); najwięcej jezior znajduje się na obszarach ostatniego zlodowacenia; wpn. Szkocji, Norwegii, Szwecji, Finlandii i Karelii są to jeziora tektoniczno-egzaracyjne (których misy są wyżłobione w odpornym podłożu skalnym), wpn. części Niz. Wschodnioeuropejskiej i na Pojezierzach Bałtyckich — rynnowe i morenowe; w wysokich górach liczne niewielkie jeziora cyrkowe, u podnóża Alp również duże jeziora egzaracyjno-morenowe (Genewskie, Bodeńskie, Garda, Maggiore). W Masywie Centr., górach Eifel (Reńskie G.Łupkowe) i na Płw. Apenińskim występują jeziora w kalderach i kraterach wygasłych wulkanów; na Płw. Bałkańskim — jeziora tektoniczno-krasowe (Szkoderskie, Ochrydzkie, Prespa); na pn.-zach. brzegach M.Czarnego — odcięte mierzejami limany, na pn. brzegach M.Adriatyckiego — laguny, a na pd. brzegach M.Bałtyckiego — słonawe zalewy (Szczeciński, Wiślany, Kuroński) i słodkowodne jeziora; odrębny typ tworzą jeziora deltowe. W Kotlinie Panońskiej występują płytkie reliktowe jez. Balaton i Nezyderskie; na Niz. Nadkaspijskiej — również jeziora słone (Baskunczak, Elton). Oprócz jezior naturalnych w Europie jest ponad 3800 jezior zaporowych (w tym ok. 500 opojemności ponad 100 mln m3); największymi pod względem powierzchni są zbiorniki: Samarski, Rybiński i Wołgogradzki (kaskada Wołgi), Cymlański na Donie i Krzemieńczucki na Dnieprze; największą ilość wody gromadzą zbiorniki: Samarski (58 km3) i Wołgogradzki (33,5 km3). Wieczne śniegi i lodowce zajmują w Europie ponad 130 tys. km2 (1,3% pow.), z tego na Spitsbergenie 58 tys. km2, Nowej Ziemi 30 tys. km2 , Ziemi Franciszka Józefa 18 tys. km2 i na Islandii 13,5 tys. km2. Granica wiecznego śniegu na Ziemi Franciszka Józefa schodzi prawie do poziomu morza, na Spitsbergenie i Nowej Ziemi podnosi się do 400–600m, w G. Skandynawskich od 700 m (na pn.) do 1800 m (na pd.); występują tu podobnie jak na Islandii zarówno powierzchniowe czapy lodowe, jak i lodowce dolinne pokrywające łącznie ok. 5000 km2. Po pn.-zach. stronie Alp granica wiecznego śniegu przebiega na wys. 2500m, we wnętrzu gór i po ich pd. stronie na wys. 2700–3350 m; lodowce alp. (przeważnie dolinne) zajmują ok. 3600 km2 (największe: Aletsch, Mer de Glace, Pasterze). W Pirenejach lodowce pokrywają zaledwie 30 km2, a na Uralu 10 km2; w innych górach występują niewielkie płaty wiecznego, częściowo zlodowaciałego, śniegu (np. wTatrach).
Materiały
Zróżnicowanie populacji pod względem płci
najlepsza sytuacja jest wtedy gdy na 100 mężczyzn przypada 100 kobiet
płeć – jest to zespół właściwości charakteryzujących organizmy osobników męskich i żeńskich i przeciwstawiających je sobie wzajemnie
cechy:
- fizyczne – kobiety bardziej odporne na ból, mężczyźni górują fizycznie
- psychiczne – kobiety są bardzie w...
Etyka zawodowa - pojęcie
Pojęcie: etyka zawodowa (moralność zawodowa - określeń tych powszechnie używa się zamiennie) - oznacza system norm moralnych, związany z podziałem pracy i sposobem jej wykonywania. Pojęciem tym często obejmuje się również teo-retyczną refleksję etyczną dotyczącą społeczno-zawodowego zróżnicowania mo-ralności. Przedmiotem tej refleksji jest m.in....
"Sonety krymskie" a tajemnica wschodu
\"Sonety krymskie\" jako próba dotarcia do tajemnicy Wschodu.
Przez nawiązania do poezji islamskiej wprowadza do \"Sonetów krymskich\" lokalny, orientalny koloryt, a używanie licznych słów arabskich, nie dających się znaleźć w polskich słownikach wywoływało furię warszawskich klasyków. Orient jest wyraźnie obecny w jego sonetach o ruinach muz...
Elementy więzi społecznej
Inne elementy więzi społecznej to:
styczność przestrzenna – jak spostrzegają innych ludzi, lokalizują ich w przestrzeni, uświa-damiają sobie ich obecność w danej przestrzeni; jest bardzo ważnym etapem dla powstawania kolejnych etapów więzi społecznej;
styczność psychiczna – przekształca się w łączność psychiczn...
Przesłanki i tendencje rozwojowe marketingu globalnego
Przesłanki i tendencje rozwojowe marketingu globalnego
Jeszcze 15 lat temu traktowanie marketingu globalnego odbywało się na zasadzie swoistego dodatku do marketingu uprawianego na rynku krajowym. Istniało wiele przedsiębiorstw o zasięgu globalnym lecz ich działania oparte były na rynku krajowym a rynek globalny traktowany był marginalnie. Obec...
Co to jest elegia?
elegia
należała pierwotnie do meliki, był to utwór wierszowany, wykonywany przy wtórze fletu, najczęściej o charakterze melancholijnym. Później zanikł wyróżnik sposobu wykonania i związanej z nim formy wersyfikacyjnej (elegie pierwotnie pisano tzw. dystychem elegijnym). W literaturze rzymskiej elegia była przede wszystkim utworem o treści miłos...
Złożoność ludzkiej natury
“CZŁOWIEK JEST ZDUMIEWAJĄCY, ALE ARCYDZIEŁEM NIE JEST” (JOSEPH CONRAD). Przedstaw swoje refleksje na temat złożoności ludzkiej natury na podstawie dowolnie wybranych utworów.
Człowiek - któż to taki? Istota pełna miłości do świata i wewnętrznego ciepła duchowego, czy egoista walczący wyłącznie o wymiar swojego życia? Twórca wielkic...
Krótka analiza "Dekameronu"
2. JAN BOCCACIO (1313 - 1375)
“Dekameron”
Zbiór stu nowel opowiadanych przez dziesięć dni w grupie siedmiu dam i trzech kawalerów, którzy schronili się na wsi uciekając z miasta przez zarazą. Opowiadają sobie historie znane im z autopsji. Głównym tematem ich historii jest miłość cielesna, zmysłowa i namiętność przedstawiona jako ...